Từ đất “vàng” thành đất hoang: Khi đấu giá đất chỉ để… giữ chỗ

Từ tháng 8/2024, Hà Nội liên tục tổ chức hàng chục phiên đấu giá đất tại các huyện ngoại thành như Đan Phượng, Hoài Đức, Thanh Oai... với hàng nghìn lô đất tung ra thị trường. Giá trúng đấu giá ghi nhận cao gấp chục lần so với giá khởi điểm, thậm chí có nơi lập đỉnh mới.

Tuy nhiên, theo khảo sát của Dân Việt tại các điểm được cho là "chảo lửa" đấu giá đất năm 2024, phần lớn các khu đất đấu giá hiện chưa được xây dựng, đưa vào sử dụng. Nhiều lô đất vẫn là bãi cỏ, thả trâu, bò, thậm chí là nơi tập kết rác hoặc là những đống gạch, đất trơ trọi phơi sương.

Chẳng hạn như tại khu đường N1 (huyện Đan Phượng), vị trí đã từng được nhà đầu tư săn đón cuồng nhiệt vào tháng 7/2024. Phiên này thu hút hơn 1.000 bộ hồ sơ tham dự, giá trúng cao nhất đạt mức gần 100 triệu đồng/m2.

Nhưng đến nay, khu đất vẫn là bãi đất trống, cỏ mọc lum tùm. Có lô còn là nơi tập kết rác, chăn trâu,... Người dân địa phương chia sẻ: "Họ chỉ mua giữ đất, chờ giá lên do bám vào thông tin dự án của Vingroup".

Hay nơi "sôi sục" đã từng diễn ra phiên đấu giá xuyên đêm tại thôn Lòng Khúc, xã Tiền Yên, huyện Hoài Đức vào tháng 8/2024; giá trúng đấu giá cao gấp 18 lần giá khởi điểm.

Theo ghi nhận của Dân Việt ngày 9/5/2025, sau khoảng 9 tháng kể từ thời điểm đấu giá đất, 19 lô đất này vẫn trong tình trạng cỏ mọc um tùm, chưa có người đến ở kể cả lô đất LK03-12 (lô góc 3 mặt tiền) có diện tích hơn 113 m2 được trả giá cao nhất là 133,3 triệu đồng/m2 (tương đương giá trị hơn 15 tỷ đồng).

Tại xã Kim Nỗ (huyện Đông Anh), khu đất đấu giá gần UBND xã từng được nhà đầu tư săn đón cuồng nhiệt vào tháng 9/2024. Giá trúng thầu trung bình khoảng 45 - 50 triệu đồng/m². Nhưng đến nay, khu đất vẫn là bãi đất trống, cỏ mọc cao quá đầu gối. Một người dân địa phương nói thẳng: “Họ chỉ mua để giữ đất, chờ giá lên thôi, chứ làm gì có ai về đây mà ở”.

Tình trạng tương tự diễn ra tại khu đấu giá ở huyện Thanh Oai, nhiều khu đất được ví như "lô kim cương", "hoa hậu",... với giá trúng đấu giá cũng chạm tới cả trăm triệu đồng/m2. Tuy nhiên, sau gần 1 năm, nơi đây vẫn im lìm, không có dấu hiệu sinh hoạt của dân cư mà chủ yếu là nơi dùng để chăn nuôi gia súc.

Hà Nội tiếp tục cho đấu giá đất ngoại thành dù đất đấu giá bỏ hoang

Trong báo cáo tham luận về công tác quản lý đất đai, tổ chức đấu giá đất đất trên địa bàn thành phố, UBND TP. Hà Nội cho biết: Tính đến hết tháng 11/2024, thành phố đã thu được 18.599 tỷ đồng tiền thu được từ đấu giá quyền sử dụng đất, đạt hơn 74% kế hoạch.

Số tiền thu về trong năm 2024 ước tính đã tăng gần gấp đôi so với các năm trước (trung bình khoảng gần 10.000 tỷ đồng/năm).

Dù nguồn thu tăng mạnh, nhưng thực tế tại hiện trường lại cho thấy tỷ lệ đất được đưa vào sử dụng sau đấu giá là rất thấp, nhiều nơi trở thành đất hoang, gây lãng phí tài nguyên và đi ngược mục tiêu phát triển hạ tầng, dân cư.

Dẫu vậy, theo quyết định mới đây của UBND TP. Hà Nội, trong năm 2025, thành phố vẫn tiếp tục giao hàng trăm lô đất cho các quận, huyện tổ chức đấu giá, tập trung tại các địa bàn như Thạch Thất, Phú Xuyên, Mê Linh, Hoài Đức, Gia Lâm… nhằm tăng thu ngân sách địa phương.

Trong hội nghị giao ban Thường trực Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố với lãnh đạo các quận, huyện, thị xã quý 1/2025, ông Nguyễn Xuân Đại, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết: Đến tháng 3/2025, Thành phố thu được khoảng 6.860 tỷ đồng, đạt 34% chỉ tiêu thu từ đấu giá quyền sử dụng đất năm 2025.

Thổi giá, trục lợi: Thị trường bị “bóp méo”

Không chỉ những lô đất nằm tại khu vực vùng ven Hà Nội mới ghi nhận tình trạng giá trúng đấu giá cao bất thường mà những tỉnh, thành sát vách Hà Nội cũng có giá trúng cao như "lên trời". Đơn cử như tại một số khu đấu giá ở Bắc Ninh, Hưng Yên hay Vĩnh Phúc, giá trúng đấu giá đã vọt lên mức 150 triệu đồng/m2, tiệm cận với giá nhà phố tại các quận nội đô Hà Nội.

Theo một số chuyên gia, sự tăng giá chóng mặt qua đấu giá đất không phản ánh đúng giá trị thực tế mà chủ yếu đến từ hiệu ứng thổi giá, kỳ vọng “ăn theo” quy hoạch và hạ tầng, khiến thị trường bị đẩy vào trạng thái méo mó, người có nhu cầu sử dụng thật lại khó tiếp cận vì giá quá cao, đi ngược mục tiêu đẩy mạnh an sinh.

Thực tế, các phiên đấu giá đất được kỳ vọng là công cụ để Nhà nước tăng thu ngân sách, tạo quỹ đất phát triển hạ tầng, chỉnh trang đô thị. Nhưng, vô tình tiếp tay cho giới đầu cơ bằng cách bắt tay nhau tạo sóng, đẩy giá đấu lên cao vượt giá trị thực nhằm tạo mặt bằng giá ảo cho cả khu vực. Những lô đất sau khi trúng đấu giá lập tức được rao bán lại trên các nền tảng bất động sản với giá chênh hàng trăm triệu đồng mỗi lô. Theo GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thì mục tiêu đó dường như đã lệch hướng.

Ông Phạm Đức Toản, CEO Bất động sản EZ nhấn mạnh: "Cần phải đưa đấu giá đất trở về đúng quy luật của nó. Đừng để đấu giá đất trở thành nghề mới, là "sân chơi" của giới nhà giàu và dân đầu cơ. Người thực sự cần đất thì không đủ tiền, còn người có tiền thì chỉ mua để đó và chờ cơ hội".

Cũng theo ông Toản, không chỉ làm nhiễu loạn thị trường, các chiêu trò thổi giá còn dẫn đến hệ luỵ là tăng giá "bất chấp". Giá đất bị đẩy lên kéo theo giá nhà, giá vật liệu, giá thuê mặt bằng. Chung cư trong nội đô cũng vì thế mà "vạ lây" khiến người thu nhập thấp ngày càng khó tiếp cận nhà ở.

Ai chịu trách nhiệm cho đấu giá đất rồi... bỏ hoang?

Việc đấu giá đất rồi bỏ hoang không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn đặt ra dấu hỏi lớn về trách nhiệm của chính quyền địa phương trong khâu hậu kiểm. Hiện, nhiều địa phương mới dừng lại ở việc tổ chức đấu giá đất sau đó để mặc người trúng tự quyết định sử dụng hay không, không có chế tài xử phạt khi đất không được sử dụng đúng mục đích.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia kinh tế đã từng đề xuất cần phải có cam kết sử dụng đất sau bao lâu kể từ khi đấu giá đất để sàng lọc được đầu cơ, nhóm nhiễu loạn.

Cần có quy định buộc người trúng đấu giá phải xây dựng, đưa đất vào sử dụng trong một thời hạn nhất định, nếu không thì phải nộp phạt hoặc bị thu hồi. Hiện, hành vi găm đất, bỏ hoang không bị coi là vi phạm hành chính nếu vẫn đóng thuế đầy đủ - điều này đang tạo kẽ hở cho đầu cơ.

Vị chuyên gia này cho rằng, việc tổ chức đấu giá đất cần được quy hoạch đồng bộ, gắn liền với kế hoạch và tiến độ phát triển đô thị. Việc "bỏ lửng" như hiện tại không khác gì "máy in tiền" cho ngân sách nhà nước trong ngắn hạn.

Một cái giá quá đắt cho "cuộc chơi đất đai"

Từ thực trạng các khu đất đấu giá rồi bỏ hoang ở ngoại thành Hà Nội, có thể thấy cuộc chơi mang tên “đấu giá đất” hiện đang thiên lệch về phía người giàu và giới đầu cơ. Trong khi, Nhà nước kỳ vọng thu ngân sách, chỉnh trang đô thị, người dân mong có đất ở, thì thực tế lại là đất bỏ hoang, giá cả tăng vọt, và bất công xã hội ngày một lớn.

Câu hỏi đặt ra: Đấu giá đất để làm gì, khi đất không thành nhà, không thành nơi sinh sống mà chỉ là công cụ làm giàu cho một nhóm người?

Dù vậy, kể từ đầu năm 2025 tới nay, Hà Nội vẫn tiếp tục giao hàng trăm lô đất cho các địa phương để tiếp tục thực hiện đấu giá mà không có chế tại siết chặt.

×