Bình luận
0
Hậu duệ của Nguyễn Trãi
Theo Phả hệ họ Nguyễn thì Nguyễn Hữu Dật là cháu 18 đời của Định Quốc công Nguyễn Bặc thời nhà Đinh, và là cháu 8 đời của công thần Nguyễn Trãi.
Nguyễn Hữu Dật sinh năm 1603, là con của vị quan Tham chiến Nguyễn Triều Văn được phong tước hầu (Triều Văn hầu). Do bất mãn với chúa Trịnh, năm 1609, Nguyễn Triều Văn đưa toàn bộ gia quyến vào nam theo chúa Nguyễn Hoàng.
Thuở nhỏ Nguyển Hữu Dật đã tỏ ra thông minh, có trí nhớ hơn người. Sách “Đại Nam chính biên liệt truyện còn chép về tư chất của một vị tướng quân tài giỏi bên trong Hữu Dật như sau: “Lúc mới lên vài tuổi, cùng đàn trẻ chơi đùa, Dật thường bày trận, đặt quân kỳ và quân chính, tự nhận mình là đại tướng”.
Nguyễn Triều Văn thấy con thông minh lanh lợi thì mừng lắm, liền tìm thầy cho con, may mắn “gặp được dị nhân, dạy cho binh pháp, bởi thế Dật học càng tiến”. Nguyễn Hữu Dật không chỉ học võ mà văn chương cũng được rèn dũa thành tài.
Rèn dũa tâm tính
Năm 16 tuổi, nhờ có tài văn, Nguyễn Hữu Dật được bổ nhiệm làm văn chức trong Triều. Thấy mình có tài, được bổ nhiệm lúc còn rất trẻ, Dật sinh ra tự cao, tính cách bốc đồng, một lần không kìm chế, nói lời trái ý chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên, chúa bèn cho Dật về.
(Tranh minh họa: Sỹ Hòa, Báo Bình Phước Online).
Sau khi nhận được bài học này, Dật không thối chí, mà rèn dũa bản thân, siêng năng học hành. Vì thế đến năm 1626 khi 23 tuổi, Dật lại được bổ nhiệm làm quan văn, không chỉ thế còn tham gia vào các việc cơ mật của chúa và được chúa Sãi rất yêu quý.
Năm 1627 là năm khởi đầu cuộc nội chiến Đàng Trong và Đàng Ngoài với 7 lần giao tranh lớn qua 3 đời chúa Phúc Nguyên, Phúc Lan, Phúc Tần. Đó cũng là giai đoạn Nguyễn Hữu Dật thể hiện tài cầm quân của mình khi nhiều lần phải đối mặt với đại quân của chúa Trịnh.
Đối mặt với quân chúa Trịnh lần đầu
Bắt đầu từ năm 1620, chúa Nguyễn quyết định hoàn toàn đoạn tuyệt với việc nộp cống thuế cho Đàng Ngoài bởi chúa Trịnh vô cớ gây chiến. Lấy cớ chúa Nguyễn không nộp thuế, năm 1627, Trịnh Tráng thống lãnh 20 vạn đại quân theo 2 đường thủy bộ nam tiến.
Chúa Sãi cử Nguyễn Phúc Vệ làm Tiết chế, Nguyễn Hữu Dật làm Giám chiến, Công Tử Trung tiếp ứng thủy quân.
Quân Trịnh lợi dụng quân đông tấn công nhưng không sao chọc thủng được phòng tuyến quân chúa Nguyễn. Nhờ mở cửa giao thương với phương tây mà quân chúa Nguyễn có được đại bác của Bồ Đào Nha, uy lực rất mạnh, đạn bắn rất ổn định, hầu như không bị tắc, tốc độ bắn nhanh hơn, khoảng cách bắn cũng xa hơn so với đại bác cũ, khiến 20 vạn đại quân Trịnh Tráng không thể làm gì được.
Mặc dù vậy, Trịnh Tráng vẫn muốn lợi dụng quân đông, cố gắng tìm cách chọc thủng phòng tuyến quân chúa Nguyễn. Lúc này Nguyễn Hữu Dật bàn mưu cho người phao tin Trịnh Gia, Trịnh Nhạc mưu phản. Trịnh Tráng quả nhiên trúng kế nghi ngờ nên vội thu quân về.
Dựa vào chiến lũy hiểm yếu
Năm 1630, quân sư Đào Duy Từ cho đắp lũy Trường Dục để ngăn quân Trịnh. Năm 1631, Đào Duy Từ cho đắp tiếp lũy Thầy, Nguyễn Hữu Dật cũng tham gia, sau này lũy Thầy trở thành chiến lũy kiên cố khiến quân Trịnh không thể công phá.
Năm 1633, Trịnh Tráng lại khởi binh nam tiến lần thứ hai. Nguyễn Hữu Dật Nhìn thấy nguy cơ quân Trịnh có thể chiếm bãi cát rộng ở Nam cửa Nhật Lệ để bọc ra lũy Động Hải, khiến quân Nguyễn bị bao vây. Vậy nên ông liền sai đắp ngay trên bãi cát này lũy Trường Sa để bảo vệ lũy Động Hải. Giúp quân Nguyễn chủ động phòng ngự.
Hệ thống lũy do Đàng Trong xây dựng. (Tranh: Wikipedia).
Trịnh Tráng không tiến được, đang tìm kế nội ứng thì bị Nguyễn Hữu Dật cho quân bất ngờ đánh úp, quân Trịnh tan vỡ phải rút về bắc.
Sau khi Đào Duy Từ và chúa Nguyễn Phúc Nguyên mất, Hữu Dật cho trùng tu lũy Dục và lũy Thầy, đồng thời cho xây thêm các chiến lũy khác tăng sức mạnh ngăn cản quân Trịnh, làm nền tảng quan trọng cho việc nam tiến của Đàng Trong.
Vị tướng quân tài giỏi mưu trí
Năm 1640, con rể của chúa Trịnh Tráng là Nguyễn Khắc Liệt cho quân đánh phá nam Bố Chánh (tức Quảng Bình ngày nay) rồi rút về. Khắc Liệt là kẻ hay thay đổi lòng dạ, trước từng có mật ước muốn hàng chúa Nguyễn, nhưng khi về với chúa Trịnh thì lại quên ngay. Trịnh Tráng biết chuyện này nhưng chưa muốn đánh vì e có biến khiến Khắc Liệt ngày càng đắc chí.
Nguyễn Hữu Dật biết Trịnh Tráng nghi ngờ Khắc Liệt, liền hiến kế để chúa Nguyễn viết mật thư cho Khắc Liệt nhưng cố ý để người của Trịnh Tráng lấy được thư này. Chúa Trịnh Tráng cho người bắt Khắc Liệt nhốt lại đến khi chết đói. Quân Trịnh sau đó vì thời tiết xấu cũng phải rút đi.
Năm 1648 Trịnh Tráng khởi binh đánh chúa Nguyễn. Tướng Nguyễn là Nguyễn Phúc Lộc thấy gió thổi ngược thì quyết định cho quân cố thủ. Tuy vậy Hữu Dật quan sát thiên thời địa lợi, quyết định ra quân đánh một trận lớn, quả nhiên quân Trịnh thua to.
(Tranh minh họa: Sỹ Hòa, Báo Bình Phước Online).
Trong 7 lần giao tranh lớn, thì có 6 lần quân Trịnh tấn công xuống phía nam, lần duy nhất quân Nguyễn chủ động đánh quân Trịnh là lần thứ 5 vào năm 1655. Lần giao chiến này Hữu Dật phát kiến việc đặt đài hỏa hiệu ở cửa biển thông tin cho nhanh, lại lập kế ly gián quân Trịnh giúp quân Nguyễn có nhiều trận thắng lớn.
“Việt sử diễn nghĩa” mô tả công lao của Hữu Dật như sau:
Thái Tôn sai Dật tiến công,
Dật đem tướng sĩ qua sông đánh nhào.
Phá tan Bắc Bố Chính châu,
Tất Toàn cùng khốn tới đầu cửa dinh.
Được lòng quân dân Đàng Trong
Mỗi khi được chúa Nguyễn ban thưởng, Hữu Dật thường nhường cho cấp dưới, và xét theo hoàn cảnh khó khăn của binh sĩ mà ban thưởng. Vì thế ông được lòng binh sĩ và người dân. Hơn nữa, Hữu Dật còn đối xử với tù binh rất nhân hậu.
Năm 1661, Nguyên Hữu Dật được thăng chức làm Chưởng cơ trấn thủ dinh Bố Chính, lo việc phòng thủ trước các cuộc tấn công của quân Trịnh. Ông thường dùng kế để tránh thiệt hại cho dân, sai dồn hết dân vào trong lũy, nên dân và quân ít bị tổn hại.
Năm 1672, chúa Trịnh Tạc đưa quân tấn công chiến lũy của Hữu Dật hàng thàng trời mà không sao hạ được, đành bất lực rút quân về bắc. Từ đó 2 bên đình chiến, lấy sông Gianh làm biên giới.
Miếu thờ Nguyễn Hữu Dật tại Xã Quảng Thọ, Huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. (Ảnh từ baophapluat.vn).
Nguyễn Hữu Dật là một vị tướng quân tài giỏi, lập nhiều chiến công lớn, dựa vào chiến lũy Đàng Trong đứng vững trước đại quân chúa Trịnh, từ đó mà cuộc nam tiến của người Việt vào tận điểm cực nam của đất nước ngày nay thành công.
Năm 1681 Nguyễn Hữu Dật mất, thọ 78 tuổi, người dân Quảng Bình tưởng nhớ lập đền thờ ông. Đến khi vua Gia Long lên ngôi, tôn ông làm Thượng đẳng công thần, thờ trong Thái miếu, các đời sau lại cũng liên tục vinh phong.
Về nhà sau khi cùng U22 Việt Nam giành HCV môn bóng đá nam SEA Games 33, trung vệ Phạm Lý Đức đã giao lưu bóng đá và phát quà từ thiện cho bà con tại quê nhà Long Thuận, Tây Ninh.
Chia sẻ
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co giật, đau đầu, không hề nghĩ rằng mình bị nhiễm ký sinh trùng nguy hiểm.
Chia sẻ
Triệu Lộ Tư vực dậy sự nghiệp rực rỡ nhờ tác phẩm thành công vang dội trong khi Ngu Thư Hân đối mặt với làn sóng tẩy chay mạnh mẽ vì hàng loạt bê bối đời tư cùng dự án phim thua lỗ nặng nề.
Chia sẻ
Chính phủ quần đảo Marshall bắt đầu giải ngân khoản trợ cấp 200 USD mỗi quý cho mọi công dân cư trú trên lãnh thổ nhằm giảm bớt áp lực tài chính và ngăn chặn làn sóng di cư.
Chia sẻ
Không khí Giáng sinh 2025 đang "bùng nổ" tại khu vực Nhà thờ Lớn. Toạ độ "sống ảo" này đang thu hút hàng ngàn lượt khách đổ về chụp ảnh, check-in.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng cho biết đang khẩn trương truy bắt nghi phạm dùng hung khí tấn công một người phụ nữ trên địa bàn phường An Khê, hiện đối tượng vẫn đang bỏ trốn.
Chia sẻ
Trung ương biểu quyết thông qua với số phiếu tập trung cao nhân sự giới thiệu tham gia Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV; giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước khóa XIV, nhiệm kỳ 2026 - 2031, để trình Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Chia sẻ
Với kinh nghiệm 30 năm trồng sầu riêng, ông Nguyễn Hoàng Anh ở ấp 4, xã Đại Hải, TP Cần Thơ giờ có thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Khi thị trường ngày càng có nhu cầu cao về sản phẩm sầu riêng sạch, ông Hoàng Anh nhanh chóng chuyển hướng trồng sầu riêng hữu cơ...
Chia sẻ
Sau khi gia nhập Mạng lưới Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, TP.HCM lên kế hoạch số hóa dữ liệu học tập cá nhân và đẩy mạnh phân cấp cho cơ sở sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.
Chia sẻ
Đề án sản xuất 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long sau 2 năm triển khai đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực. Đặc biệt, trong năm 2025, 500 tấn gạo Japonica mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh, phát thải thấp” lần đầu tiên xuất khẩu đến thị trường Nhật Bản, tiếp tục khẳng định vị thế gạo Việt trong phân khúc thị trường cao cấp.
Chia sẻ
Nằm sâu trong những khu rừng ở phía đông nam Siberia, miệng núi lửa Patomisky là một gò đá vôi vỡ vụn bí ẩn nhô ra từ thảm thực vật trên sườn đồi. Cho đến nay, người ta vẫn không thể xác định được nguồn gốc rõ ràng của nó.
Chia sẻ
Từ tháng 7 đến tháng 11/2025, chương trình khai quật khảo cổ hợp tác giữa Ban quản lý Di sản văn hóa Thế giới Mỹ Sơn và Viện Khảo cổ học đã làm xuất lộ dấu tích của một công trình kiến trúc chưa từng được ghi nhận: con đường thiêng-con đường cổ dẫn từ tháp K vào khu trung tâm Thánh địa Mỹ Sơn, xã Thu Bồn, TP Đà Nẵng (địa phận xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam trước đây).
Chia sẻ
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết sẽ đưa ra gói trừng phạt mới nhắm vào tổ hợp công nghiệp - quân sự Nga, trong đó có cả các cá nhân đến từ Trung Quốc.
Chia sẻ
Tin không khí lạnh mới nhất, theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, một đợt không khí lạnh mới sẽ ảnh hưởng đến miền Bắc vào dịp Noel khiến các tỉnh, thành, trong đó có Hà Nội sẽ mưa rét, có nơi dưới 8 độ C.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng vừa ký quyết định điều động, bổ nhiệm ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu giữ chức Cục trưởng Cục Môi trường.
Chia sẻ
Tình trạng các địa phương công bố giá vật liệu không sát thực tế đang khiến các nhà thầu đầu tư công rơi vào cảnh “càng làm càng lỗ”, dẫn đến tâm lý trì hoãn thi công hoặc bỏ luôn hợp đồng, gây ra khó khăn cho đầu tư công tại Việt Nam.
Chia sẻ
Khoảng 8.000 công nhân xây dựng và vệ sinh môi trường tại TP.HCM sẽ được tặng quả Tết từ chương trình "Xây Tết 2026". "Xây Tết 2026" trao tặng khoảng 30.500 phần quà cho công nhân ngành xây dựng, vệ sinh môi trường và thoát nước đô thị trên cả nước.
Chia sẻ
Tại môn bóng đá nam SEA Games 33, tiền vệ cánh trái Nguyễn Phi Hoàng được đánh giá là "người hùng thầm lặng" trong chiến tích giành HCV của U22 Việt Nam.
Chia sẻ
Từ lâu, giới khoa học đã ghi nhận mối liên hệ giữa trầm cảm và nguy cơ phát triển chứng mất trí nhớ (sa sút trí tuệ) khi về già.
Chia sẻ
VKSND Tối cao truy tố ông Nguyễn Ngọc Thủy (“Shark” Thủy) cùng 28 bị can trong vụ án lừa đảo chiếm đoạt hơn 7.677 tỷ đồng của hơn 10.000 người thông qua việc bán cổ phần “ảo” tại hệ sinh thái Egroup.
Chia sẻ
Ít nhất 3 người đã thiệt mạng và 12 người khác bị thương trong đợt tấn công quy mô lớn bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) của Nga nhằm vào nhiều tỉnh của Ukraine vào rạng sáng 23/12, tờ Kyiv Independent cho biết.
Chia sẻ
"Cách đây mấy năm, khi tổ chức các diễn đàn, câu hỏi thường xuyên chúng tôi nhận được là hãy giúp nông dân mua sản phẩm đi, đừng để nông sản phải dội chợ, đừng để được mùa rồi lại mất giá. Nhưng năm nay, toàn bộ các câu hỏi đều tập trung vào làm sao để sản xuất, bán giá tốt hơn, hướng đến phân khúc cao hơn...", Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Thị Thu Hương chia sẻ.
Chia sẻ
Quá trình đi chơi, nhóm thanh niên tại phường Bắc Gia Nghĩa (tỉnh Lâm Đồng) đã phát hiện con tê tê nặng 6kg và bắt về, trình báo cơ quan chức năng để thả vào rừng tự nhiên.
Chia sẻ
Nhằm phục vụ nhu cầu về quê đón Tết và kế hoạch du xuân đầu năm của người dân trong những ngày nghỉ Tết Nguyên đán 2026, ngành đường sắt sẽ tổ chức chạy thêm nhiều chuyến tàu khu vực phía Nam.
Chia sẻ
Trường THPT Nguyễn Thái Bình (đường Lý Thường Kiệt, phường Tân Hòa, TP.HCM) sẽ được tháo dỡ hoàn toàn để xây mới khối nhà 5 tầng với đầy đủ phòng chức năng hiện đại, tổng vốn đầu tư từ ngân sách.
Chia sẻ
Theo chuyên gia từ công ty nghiên cứu thị trường, giai đoạn cuối năm, trước tác động của nhiều vấn đề tiêu cực, nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu của người dân trong dịp Tết Nguyên đán 2026.
Chia sẻ
Sở hữu bằng AFC Pro – chứng chỉ huấn luyện cao nhất của châu Á, HLV Văn Thị Thanh hiện là HLV nữ duy nhất của bóng đá Việt Nam đủ điều kiện dẫn dắt đội tuyển quốc gia. Vậy Văn Thị Thanh là ai và hành trình nào đã đưa bà trở thành ứng viên đáng chú ý thay HLV Mai Đức Chung?
Chia sẻ
Chiều 23/12, Lễ công bố Nhà tài trợ chính và Bốc thăm xếp lịch thi đấu Giải bóng đá Nữ Vô địch U19 quốc gia – Cúp ACECOOK 2026 đã diễn ra tại Trụ sở LĐBĐ Việt Nam.
Chia sẻ
Sau 5 năm triển khai, Chương trình phòng, chống mại dâm trên phạm vi cả nước đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ sức khỏe nhân dân, bảo đảm quyền con người và thúc đẩy phát triển bền vững.
Chia sẻ
Vùng đất Nam Định vốn nổi tiếng với truyền thống hâm mộ và phát triển thể thao, đặc biệt là bóng đá. Đội bóng đá chuyên nghiệp Nam Định có lịch sử phát triển gần 100 năm, gặt hái nhiều thành tích đáng kể. Đã từng 02 lần vô địch Đông Dương với tên gọi đội bóng Cotonkin, vô địch giải quốc gia A1 (tương đương V.League) năm 1985 với tên gọi Công Nghiệp Hà Nam Ninh, vô địch Cup Quốc Gia năm 2007... Trong thời kỳ bóng đá hiện đại, CLB Thép Xanh Nam Định đã có 2 chức vô địch V.League liên tiếp - mùa giải 2023/2024 và 2024/2025.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Hưng
