Hiểm họa ở công trình tự ý đưa vào sử dụng

Nhiều chủ đầu tư "vượt rào"

Theo quy định hiện hành, điều kiện để công trình được đưa vào sử dụng là công trình phải được cơ quan chuyên môn về xây dựng kiểm tra công tác nghiệm thu, ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu hoàn thành công trình của chủ đầu tư.

Tuy nhiên, trên thực tế, còn nhiều công trình chưa được nghiệm thu vẫn đưa vào sử dụng, bất chấp an toàn và quy định pháp luật. Đáng nói, có tình trạng các công trình nhà ở, chung cư chưa được nghiệm thu công trình, nghiệm thu phòng cháy chữa cháy (PCCC) đã cho dân vào ở diễn ra ở nhiều địa phương.

Điển hình ngay tại Hà Nội, dự án Hinode City 201 Minh Khai (quận Hai Bà Trưng) do Tổng Công ty CP Thương mại Xây dựng (Vietracimex) làm chủ đầu tư. Dù chưa được nghiệm thu hoàn thành, chưa được chứng nhận an toàn PCCC… nhưng chủ đầu tư cho cư dân về ở.

Hành vi sai phạm trên của Vietracimex đã bị Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn cứu hộ (Bộ Công an) xử phạt vi phạm hành chính 103 triệu đồng vào tháng 6/2020. Đồng thời, UBND quận Hai Bà Trưng có quyết định xử phạt 75 triệu đồng đối với chủ đầu tư Vietracimex do đã có hành vi bàn giao, đưa hạng mục công trình, công trình xây dựng vào sử dụng khi chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan chức năng.

Tương tự, công trình chung cư Viễn Đông Star (tên cũ là Eco Green Tower) tại số 1 Giáp Nhị (quận Hoàng Mai, Hà Nội) do Công ty cổ phần Sông Đà 1.01 làm chủ đầu tư chưa được nghiệm thu PCCC và chất lượng công trình xây dựng, nhưng nhiều ngày qua chủ đầu tư đã "vượt rào" pháp luật, bất chấp các nguy cơ về cháy nổ, ngang nhiên cho người mua nhà dọn vào ở.

Hay, tại dự án Tổ hợp nhà ở xã hội và Thương mại dịch vụ AZ Thăng Long (tên thương mại là Bright City) tại thôn Lai Xá, xã Kim Chung huyện Hoài Đức, TP.Hà Nội, do Công ty TNHH Bánh kẹo Thăng Long (thành viên của Công ty cổ phần Bất động sản AZ) làm chủ đầu tư bị đình chỉ hoạt động từ tháng 2/2020 nhưng đã có hàng trăm hộ dân về ở dù chưa được nghiệm thu về PCCC.

Trước đó, dư luận từng xôn xao việc nhà máy nước mặt sông Đuống (vốn đầu tư gần 5.000 tỷ đồng) dù chưa nghiệm thu đã đưa vào khai thác sử dụng, cấp nước cho dân người dân. Cụ thể, nhà máy nước mặt Sông Đuống do Tập đoàn Aqua One đầu tư được đưa vào vận hành cung cấp nước sạch cho người dân từ tháng 9/2019 nhưng đến thời điểm cuối tháng 10/2019, Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết vẫn chưa hoàn tất quá trình nghiệm thu, trong khi nhà máy này lại đang cung cấp khoảng 150.000m3 nước sạch/ngày đêm cho người dân Hà Nội sử dụng.

Chế tài xử lý thiếu răn đe

Xử lý "không có vùng cấm" với trường hợp vi phạm

Để xử lý nghiêm vi phạm trong lĩnh vực xây dựng, Bộ Xây dựng cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành T.Ư và các địa phương trong cả nước thực thi nhiều giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng. Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng, các bộ, ngành và các địa phương sẽ tiếp tục thực hiện hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, khắc phục những hạn chế bất cập trong thực tiễn…

Đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác thanh tra, kiểm tra, xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm, không chồng chéo, tập trung thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật về quy hoạch, cấp phép, quản lý theo quy hoạch, giấy phép được cấp.

Đặc biệt, lãnh đạo Bộ Xây dựng nhấn mạnh sẽ xử lý nghiêm minh, không có vùng cấm đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm. Qua thanh tra phân tích, đánh giá tình hình xử lý vi phạm, nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định.

"Tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp, cán bộ được giao quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn trong công tác kiểm tra, giám sát các công trình ngay từ giai đoạn khởi công đến khi hoàn thành công trình đưa vào sử dụng. Xử lý nghiêm cán bộ, công chức có thẩm quyền để xảy ra vi phạm mà không xử lý, xử lý không kịp thời, không triệt để hoặc có hành vi dung túng, bao che cho hành vi vi phạm" - lãnh đạo Bộ Xây dựng nêu.

Vừa qua, Sở Xây dựng Hà Nội công bố dự thảo lần 3 nghị quyết quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng. Theo dự thảo nghị quyết này, mức tiền phạt quy định đối với hành vi vi phạm hành chính trong dự thảo nghị quyết bằng 2 lần mức tiền phạt đối với hành vi vi phạm hành chính tương ứng trong Nghị định số 139/2017.

Tại dự thảo, Sở Xây dựng Hà Nội đã đề xuất xử phạt với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng cao nhất là 2 tỷ đồng (theo hành vi quy định tại khoản 6 Điều 15 Nghị định số 139/2017/NĐ-CP).

K.T

Bộ Xây dựng cho biết, trong những năm gần đây, công tác quản lý, kiểm soát chất lượng các công trình xây dựng, nhất là các công trình có quy mô lớn, kỹ thuật phức tạp, ảnh hưởng đến an toàn cộng đồng đã được các cấp, các ngành, chủ thể trong hoạt động xây dựng tích cực triển khai thực hiện thông qua việc kiểm tra công tác kiểm tra nghiệm thu của chủ đầu tư trong quá trình thi công và khi nghiệm thu hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng.

Bộ Xây dựng thống kê, hàng năm, có từ 40.000-50.000 các công trình được thi công xây dựng trên khắp cả nước. Năm 2019, các địa phương và các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành, các cơ quan chuyên môn về xây dựng đã tổ chức kiểm tra công tác nghiệm thu trên 35.000 công trình. Quá trình kiểm tra đã phát hiện nhiều tồn tại về chất lượng.

Bộ Xây dựng đánh giá, về cơ bản, chất lượng công trình xây dựng đã được kiểm soát tốt. Tuy nhiên, theo bộ này, vẫn còn một số ít các công trình, chủ đầu tư không thực hiện việc báo cáo thông tin, báo cáo hoàn thành thi công xây dựng công trình. Chủ đầu tư đưa công trình vào khai thác, sử dụng khi chưa được cơ quan chuyên môn về xây dựng có ý kiến chấp thuận kết quả nghiệm thu theo quy định, chất lượng công trình thấp, xuống cấp nhanh...

Nhận định về nguyên nhân, theo Bộ Xây dựng có trách nhiệm của cả chủ đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước và cả vấn đề về chế tài xử phạt. "Nguyên nhân của tình trạng trên là do ý thức chấp hành các quy định của pháp luật của một số chủ đầu tư và các chủ thể tham gia hoạt động đầu tư xây dựng công trình chưa cao; các chế tài xử lý vi phạm còn chưa đủ sức răn đe; công tác theo dõi, kiểm tra, giám sát của các cơ quan có thẩm quyền còn chưa chặt chẽ" - Bộ Xây dựng chỉ rõ.

Để khắc phục các tồn tại nêu trên, Bộ Xây dựng cho biết đã xây dựng và trình Chính phủ xem xét để trình Quốc hội dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng. Bộ Xây dựng cũng đang nghiên cứu, xây dựng dự thảo các nghị định hướng dẫn thi hành luật này, trong đó có những nội dung quy định cụ thể nhằm tăng cường kiểm soát chất lượng các công trình xây dựng; nâng cao chế tài xử lý vi phạm đối với các hành vi không chấp hành các quy định của pháp luật, tự ý đưa công trình vào khai thác, sử dụng. Đồng thời tiếp tục phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong việc tăng cường kiểm tra, kiểm soát chất lượng các công trình xây dựng.

Đề xuất giải pháp ngăn chặn tình trạng này, luật sư Nguyễn Hữu Toại - Công ty Luật TNHH Hừng Đông (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho rằng: "Đối với mỗi hành vi vi phạm quy định về PCCC thì mức xử phạt cao nhất cũng chỉ 50 triệu đồng theo quy định của Nghị định 167/2013. Trong khi đó các hành vi vi phạm này có thể dẫn đến nguy cơ mất an toàn sinh mạng của hàng nghìn cư dân khi vào sinh sống trong các chung cư chưa được nghiệm thu PCCC. Chúng ta cần sửa đổi Nghị định 167 theo hướng xử phạt tiền lên đến hàng tỷ đồng đối với các hành vi vi phạm về PCCC, đồng thời có cơ chế không cấp giấy chứng nhận đầu tư mới cho các chủ đầu tư thường xuyên vi phạm về xây dựng, PCCC".