Hoa sala ở chùa Đồng Thiện

Kiến trúc độc đáo

Chùa Đồng Thiện ở phường Vĩnh Niệm, quận Lê Chân là ngôi chùa cổ mang nhiều giá trị thẩm mỹ cũng như tín ngưỡng của người dân Hải Phòng. Tên gọi "Đồng Thiện" với ý nghĩa là ngôi chùa được dựng lên từ tấm lòng thiện tâm của con người.

Hoa sala ở chùa Đồng Thiện.  (Ảnh: H.N)

Ngôi chùa được Hội đồng thiện xây dựng từ những năm 30 thế kỷ trước, với kiến trúc bề thế, khang trang gồm nhiều tòa ngang dãy dọc. Qua tam quan thứ nhất, đi bên hồ nước tròn quanh năm đầy nước trong xanh, hoa sen nở rộ sẽ đến cổng tam quan thứ hai dẫn vào kiến trúc chính của chùa. Kèm hai bên chùa là khu nghĩa trang rộng lớn như một thế giới cõi âm thu nhỏ với nhiều kiến trúc cổ kim, đông tây, muôn vàn sắc màu san sát bên nhau yên tĩnh và ấm cúng.

Tòa Phật điện đối diện với tam quan qua “sân thiền” có cấu trúc hình chữ công truyền thống gồm 7 gian tiền đường, 3 gian ống muống, 3 gian hậu cung. Nét độc đáo của kiến trúc chùa là tòa hậu cung được dựng theo kiểu “chồng diềm 3 tầng, 8 mái” cao ngất trong tổng thể kiến trúc của chùa. Hai bên trước hiên tiền đường dựng nhà bia trong đồ hình vuông như cung điện 2 tầng, 8 mái. Mái nhà bia khum hình lợi chậu, bờ mái và đao cong tầng trên đắp hình phượng múa, tầng dưới đắp “độc long”.

Khoảng giữa hai nhà bia hoặc đội bảo tháp “cửu phẩm” mang dáng dấp của tháp Phổ Minh (Nam Định) thu nhỏ. Nhà bia cột hiên, tháp “cửu phẩm” sân thiền tạo nên cho chùa Đồng Thiện nét hư ảo của cõi linh và sự cổ kính, đậm đà sắc thái Việt Nam. Bước vào Phật điện, một cảnh lộng lẫy vàng son của các bức đại tự, hoành phi, câu đối, y môn và tượng pháp.

Cây sala linh thiêng

Giữa không gian linh thiêng của chùa Đồng Thiện, cây sala sừng sững tỏa bóng mát, hương thơm ngào ngạt khắp nơi. Loài hoa sala còn được biết đến với tên gọi khác là hoa vô ưu (nghĩa là không có ưu phiền) kèm theo một sự tích nhà Phật được truyền từ đời này sang đời khác.

Tương truyền rằng xưa kia Đức Phật đã chọn rừng cây sala trong vườn Lumbini để nhập diệt. Từ đó, hoa sala trở thành biểu tượng hướng đến sự bất diệt, thường còn, chân ngã, chân lạc sau đó là biểu tượng của lòng nhân đức, bao dung, thông thái.

Trải qua hàng ngàn năm hoa sala được sự tín ngưỡng tôn thờ như loài hoa Phật thiêng liêng, được trồng trang trọng nơi cửa chùa, am thất, tịnh xá... Hoa sala thuộc họ dầu, là loại cây thân gỗ cao 30-35m, lá hình bầu dục mọc sole. Nhánh hoa đâm chồi thẳng ra từ thân cây phân bố cả ở gần gốc, chùm hoa sala có thể dài tới 2-3m, bung nở vào sáng sớm với 6 cánh màu hồng dầy tỏa ra như đóa sen. Nhị hoa xếp thành chiếc búp màu trắng che khuất phần nhụy bên dưới trông giống chiếc đầu kỳ lân.

Bà Nghiêm Cẩm Tú- một phật tử thường xuyên đến chiêm bái chùa Đồng Thiện cho biết: “Cứ mỗi độ rằm tháng Giêng, cây hoa sala ở chùa lại nở hoa kết trái, đây cũng là dịp chùa thu hút đông du khách nhất. Hoa trên cây tỏa hương ngào ngạt, các phật tử đứng xếp hàng quanh gốc cây, chắp tay và cùng chờ đợi khoảnh khắc những bông hoa đỏ, đẹp và thơm lừng rớt xuống sân chùa. Đó là một cảnh tượng rất khó quên”.