HQ-671 – Con tàu duy nhất còn lại của Đoàn tàu không số

HQ-671 – Con tàu duy nhất còn lại của Đoàn tàu không số

Nói đến đường Hồ Chí Minh trên biển - con đường huyền thoại đã lập nên những kỳ tích vĩ đại, không thể không nghĩ đến “Đoàn tàu không số” với những con tàu đủ các loại, bằng sắt, bằng gỗ, thậm chí là những chiếc thuyền buồm đánh cá đơn sơ ở thời kỳ đầu mới thành lập và cả những con tàu hiện đại với trọng tải hàng trăm tấn sau này.

Hơn 60 năm đã trôi qua, những con tàu huyền thoại ấy với những chiến công đã đi vào lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc. Nhưng dấu tích về con đường và những con tàu còn lại không nhiều. Bằng chứng là hiện tại chỉ còn lại duy nhất một con tàu của Đoàn tàu không số ấy. Đó chính là Tàu HQ-671.

Tàu vận tải quân sự HQ-671 vốn là tàu C-41, hay tàu 641 có trọng tải 50 tấn, do Trung Quốc sản xuất năm 1962, viện trợ cho Việt Nam năm 1964. Tàu được biên chế về Đoàn 125 (trước là Đoàn 759) với nhiệm vụ vận chuyển hàng chi viện cho chiến trường miền Nam bằng đường biển. Tàu có chiều dài 31,5m, rộng 5,8m, chiều cao từ đáy đến đỉnh cột cờ 11,7m.

Từ năm 1964-1967, tàu được bảo quản dự trữ sẵn sàng bổ sung cho các đội tàu thực hiện nhiệm vụ. Đầu năm 1967, tàu được mang số hiệu C-41. Biên chế của tàu là những cán bộ chiến sĩ Tàu 41 - một tàu đã lập được nhiều chiến công ngay từ những ngày đầu mở đường vận tải trên biển nhưng đã phải tự hủy trong một chuyến đi. Như Thượng tá Hồ Đắc Thạnh, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, nguyên là Thuyền trưởng Tàu 41 từ 1964 - 1966 chia sẻ: “Tôi là Thuyền trưởng Tàu 41, Đoàn 125 Hải quân trực tiếp chở vũ khí vào các bến Cà Mau, Vũng Rô, Đức Phổ. Đặc biệt Tàu 41 do tôi chỉ huy đã vận chuyển 3 chuyến vũ khí vào đến Vũng Rô thành công. Tập thể Tàu 41 là một đơn vị anh hùng đã trực tiếp vận chuyển thành công nhiều chuyến vũ khí, hàng hóa chi viện chiến trường miền Nam.

Tàu C-41 đã từng tham gia chiến dịch vận tải VT5 (1968 - 1969) với hàng chục chuyến, góp phần chuyển hàng nghìn tấn vũ khí hàng hóa từ cảng Hải Phòng vào cảng Gianh (Quảng Bình) để tạo chân hàng cho Đoàn 559 tiếp tục vận chuyển theo đường Trường Sơn chi viện chiến trường miền Nam.

Ngày 28/2/1970, Tàu chở vũ khí vào Quân khu 9. Bị địch đeo bám dai dẳng, cán bộ, chiến sĩ trên Tàu đã phải đấu trí căng thẳng với những hành động khiêu khích của máy bay, tàu chiến Mỹ trong suốt 20 ngày hành trình trên biển không thể vào bến. Tàu được lệnh quay về để bảo đảm bí mật.

Tiếp sau đó, ngày 30/4/1970, Tàu được ngụy trang với số hiệu RS-05 đi theo tuyến mới chở vũ khí vào chiến trường Nam Bộ. Sau 8 ngày đêm mưu trí, khôn khéo vòng tránh, đánh lừa sự theo bám, cương tỏa gay gắt của địch, Tàu đã đưa được 58 tấn vũ khí, hàng hóa vào cập Hang Hố (Cà Mau) an toàn. Nhờ được cung cấp vũ khí kịp thời, với nhiều loại hỏa lực mạnh như B-40, B-41, ĐKZ, 12,7mm, lực lượng vũ trang Quân khu 9 đã đánh thắng các cuộc hành quân càn quét của Mỹ - ngụy, bắn chìm nhiều tàu thuyền, làm thất bại chiến thuật “Hạm đội nhỏ trên sông” của chúng.

Tháng 7/1971, Tàu C-41 đổi số hiệu là 641 và được giao thực hiện một chuyến vận chuyển hàng vào chiến trường. Song cũng như lần trước, Tàu phải quay về sau khi đã tìm mọi cách để giữ bí mật trước hệ thống kiểm soát dày đặc, gắt gao và sự đánh phá ngăn chặn ác liệt của địch.

Từ cuối năm 1971-1974, Tàu làm nhiệm vụ vận chuyển vũ khí, hàng hóa và bộ đội vào cảng Đồng Hới (Quảng Bình) và cảng Cửa Việt (Quảng Trị) để chuyển tiếp vào chiến trường miền Nam.

Trong cuộc Tổng tiến công công và nổi dậy Xuân 1975, Tàu làm nhiệm vụ chở người, vũ khí, hàng hóa tăng cường cho chiến dịch Huế - Đà Nẵng, giải phóng các tỉnh ven biển miền Trung. Đặc biệt, Tàu được giao nhiệm vụ cùng với Tàu 673 chở lực lượng của Đoàn 126 Đặc công Hải quân ra tiến công giải phóng các đảo thuộc quần đảo Trường Sa, quần đảo lớn nhất và xa nhất. Đây là chiến công có ý nghĩa chiến lược vô cùng to lớn đối với việc bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc, góp phần làm nên thắng lợi trọn vẹn của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc Việt Nam.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Tàu làm nhiệm vụ vận tải chi viện cho các đơn vị đóng quân ở quần đảo Trường Sa. Tháng 10/1978, Tàu nhận lệnh đi tìm kiếm 7 cán bộ chiến sĩ của đảo Phan Vinh bị sóng nước làm trôi dạt trong khi đang làm nhiệm vụ. Sau 8 ngày đêm kiên trì “cày đi xới lại” trên một vùng biển rộng lớn, vượt qua sóng to, gió lớn, tàu đã tìm được cả 7 đồng chí và đưa về đơn vị an toàn.

Năm 1980, Tàu 641 được mang số hiệu HQ-671 và năm 1982, được biên chế về Hải đội 413 Vùng 4 Hải quân, làm nhiệm vụ trực sẵn sàng chiến đấu và vận chuyển hậu cần phục vụ các đơn vị trong Quân chủng Hải quân.

Đầu năm 1988, Tàu làm nhiệm vụ trực bảo vệ đảo Đá Lớn. Cán bộ chiến sĩ Tàu HQ-671 không quản ngại hy sinh, bình tĩnh, dũng cảm, vững vàng vượt qua những khó khăn, gian khổ, sóng gió và sự bao vây khiêu khích của các tàu chiến Trung Quốc, cho tàu lao thẳng vào sát mép đảo, sẵn sàng làm bia chủ quyền, góp phần cùng đơn vị giữ vững đảo Đá Lớn. Sau đó, Tàu tiếp tục thực hiện nhiệm vụ vận chuyển chi viện cho xây dựng và bảo vệ quần đảo Trường Sa.

Ngay sau sự kiện Trung Quốc bắn cháy và làm chìm 3 tàu vận tải của ta ở khu vực các đảo Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao (ngày 14/3/1988), mặc dù bị tàu của đối phương ngăn chặn, uy hiếp, song cán bộ chiến sĩ Tàu HQ-671 vẫn kiên quyết, kiên trì và dũng cảm, không sợ hy sinh, kịp thời có mặt ở khu vực xảy ra chiến sự để làm nhiệm vụ tìm kiếm, cấp cứu các cán bộ, chiến sĩ của ta bị nạn đưa về nơi an toàn. Sau hai ngày tìm kiếm, Tàu đã cứu được 41 đồng chí và 3 liệt sĩ đưa về đất liền.

Năm 2002, Tàu HQ-671 được biên chế về Hải đội 384 Cục Hậu cần Hải quân. Ngày 20/9/2011, nhân kỷ niệm 50 năm đường Hồ Chí Minh trên biển, Tàu HQ-671 được đưa từ Hải đội 384 về trưng bày tại Bảo tàng Hải quân.

Tàu HQ-671 là tàu còn lại duy nhất của “Đoàn tàu không số” đã lập nên chiến công xuất sắc, là hiện vật quý, có đủ tiêu chí của bảo vật quốc gia. Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định công nhận Tàu HQ-671 là bảo vật quốc gia.

×