Kháng kháng sinh: Mối đe dọa cấp bách và trách nhiệm chung của toàn xã hội

Kháng kháng sinh (AMR) là một mối đe dọa cấp bách đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Việt Nam là một trong những quốc gia đang phải đối mặt với mối đe dọa ngày càng gia tăng của tình trạng kháng kháng sinh, bắt nguồn từ việc sử dụng kháng sinh không cần thiết trong các trường hợp không nhiễm khuẩn hoặc không hợp lý đối với từng loại vi khuẩn trong nhiều năm qua. Đặc biệt trong điều trị nhiễm khuẩn hô hấp cộng đồng, một số trường hợp buộc phải sử dụng kháng sinh liều cao cho trẻ em.

Trước thực trạng trên, trong Hội thảo khoa học “Đề kháng kháng sinh và chiến lược điều trị nhiễm trùng đa chuyên khoa” các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết của phối hợp hành động đa chuyên khoa để kiểm soát AMR, đặc biệt trong bối cảnh lạm dụng kháng sinh cho các bệnh lý hô hấp nhẹ vẫn còn phổ biến.

Hội thảo khoa học “Đề kháng kháng sinh và chiến lược điều trị nhiễm trùng đa chuyên khoa” do Hội Hô Hấp Việt Nam, GSK Việt Nam tổ chức.

GS. Đinh Xuân Anh Tuấn – Nguyên hiệu trưởng Đại học Corse, Cộng hòa Pháp cập nhật: “Trong năm 2019, cứ 5 trẻ em dưới 5 tuổi tử vong thì có 1 em tử vong do đề kháng kháng sinh. Hậu quả của việc sử dụng kháng sinh khi không cần thiết là chúng tiêu diệt cả các vi khuẩn có lợi bảo vệ cơ thể, tạo điều kiện cho vi khuẩn đề kháng gia tăng, phát triển và chiếm ưu thế, đồng thời truyền cơ chế kháng thuốc sang các vi khuẩn khác. Lạm dụng kháng sinh đang đẩy nhanh quá trình này, khiến kháng thuốc trở thành một vấn đề toàn cầu, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, kìm hãm phát triển kinh tế, gia tăng tỷ lệ nghèo đói và tạo ra bất công trong xã hội. Nguy hại hơn nữa, tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng đang vô hiệu hóa khả năng diệt khuẩn của kháng sinh, làm tăng nguy cơ tử vong do các bệnh nhiễm trùng, đẩy lùi y học nhân loại trở về thế kỷ XIX khi bệnh nhiễm trùng còn là một bệnh nan y”.

PGS.TS.BS. Phạm Tuấn Cảnh, Phó Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam chia sẻ: “Hiện nay, dữ liệu cho thấy chủng vi khuẩn phế cầu gây bệnh hô hấp đang giảm đáng kể mức độ nhạy cảm với các kháng sinh thuộc nhóm cephalosporin thế hệ 2 và nhóm macrolide. Đây là dấu hiệu cảnh báo về tình trạng kháng thuốc ngày càng phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa xét nghiệm vi sinh và lựa chọn kháng sinh hợp lý trong thực hành lâm sàng”.

Lấy dẫn chứng từ quy định sử dụng kháng sinh do Bộ Y tế ban hành, PGS.TS.Dược sĩ Nguyễn Hoàng Anh, Giám đốc Trung tâm Quốc gia về Thông tin thuốc và Theo dõi phản ứng có hại của thuốc, nhấn mạnh: “Hiểu biết về phân loại kháng sinh, dược động học và dược lực học là nền tảng để lựa chọn đúng kháng sinh, với liều dùng chính xác và đủ để vượt qua đề kháng của vi khuẩn, nhằm đảm bảo hiệu quả điều trị nhiễm trùng ngay từ giai đoạn khởi trị. Vai trò của dược sĩ cộng đồng và nhà thuốc là tư vấn đúng, giúp bệnh nhân tuân thủ điều trị kháng sinh đủ thời gian, qua đó góp phần giảm thiểu tình trạng kháng kháng sinh".

Trước vấn đề trên, GS.TS.BS. Ngô Quý Châu - Chủ tịch Hội Hô Hấp Việt Nam, nhấn mạnh: “Việc kiểm soát kháng kháng sinh cần được tiếp cận một cách toàn diện, đặc biệt trong ba lĩnh vực: hô hấp, tai mũi họng và nhi khoa – nơi kháng sinh được sử dụng phổ biến nhất. Để xây dựng chiến lược quản lý nhiễm khuẩn hiệu quả, cần dựa trên dữ liệu vi sinh cập nhật tại các bệnh viện, các nghiên cứu như SOAR (chương trình nghiên cứu giám sát kháng sinh) và khảo sát hành vi sử dụng thuốc. Đồng thời, việc đồng bộ hóa hướng dẫn điều trị và triển khai các chương trình đào tạo cho nhân viên y tế ở mọi cấp là yếu tố then chốt nhằm bảo vệ hiệu quả kháng sinh lâu dài”.

Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Liên, Chủ tịch GSK Việt Nam, chia sẻ: “Chúng tôi tự hào được đồng hành cùng các cơ quan y tế, Đại sứ quán Anh tại Việt Nam, các hiệp hội y khoa cùng với các bệnh viện, nhà thuốc, nhân viên y tế để đẩy mạnh việc sử dụng kháng sinh hợp lý, đồng thời mở rộng độ bao phủ của tiêm chủng nhằm ngăn ngừa các bệnh do vi khuẩn gây ra. Qua đó, chúng tôi mong muốn duy trì hiệu quả của kháng sinh trong điều trị các nhiễm khuẩn hô hấp tại cộng đồng”.

×