Ký ức về ngôi nhà bác Hồ lần đầu tiên đặt chân ở Hà Nội sau hơn 33 năm ra đi tìm đường cứu nước

Ngôi nhà từng 2 lần đón Chủ tịch Hồ Chí Minh

Sáng ngày cuối cùng của tháng 8, ông Công Ngọc Dũng (60 tuổi) ở nhà số 6, ngõ 319 phố An Dương Vương, phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, Hà Nội dậy từ sớm lau dọn bàn ghế, nhà cửa. Ngôi nhà mái ngói nhuốm màu thời gian này bao năm qua vẫn luôn ngát hương hoa thơm, là nơi lần đầu tiên Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ở, làm việc trên chặng đường từ Việt Bắc về Hà Nội năm 1945.

Chia sẻ với PV Dân Việt, ông Dũng xúc động hồi ức về những ngày tháng Tám cách đây tròn 77 năm. Khi ấy gia đình bà cụ Nguyễn Thị An (bà nội ông Dũng) vinh dự được đón đoàn cán bộ, trong đó có Chủ tịch Hồ Chí Minh từ Chiến khu Việt Bắc trở về ở và làm việc đầu tiên của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi từ chiến khu Việt Bắc trở về Hà Nội từ ngày 23 đến 25/8/1945. 

Trong ba ngày nghỉ lại tại đây (từ ngày 23/8 đến 25/8/1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trực tiếp làm việc với các đồng chí Trường Chinh - Tổng Bí thư của Đảng, cùng các đồng chí Võ Nguyên Giáp, Trần Đăng Ninh, Nguyễn Lương Bằng… về kết quả Tổng khởi nghĩa trong cả nước và chuẩn bị cho ngày Quốc khánh 2/9 - ngày Bác đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

"Tôi sinh sau không được chứng kiến thời kỳ Bác Hồ tới đây và chỉ nghe kể lại qua ký ức sâu thẳm của bà nội và cha mình. Những dấu ấn về Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến và ở đây ghi mãi trong tâm thức những người thân có gì đó rất thiêng liêng, lôi cuốn kỳ lạ. Tối 23/8/1945, Bác Hồ về gia đình tôi không biết là ai, chỉ biết có đoàn cán bộ từ chiến khu Việt Bắc trở về. 

Trước đó từ năm 1942 vẫn có các đoàn cán bộ cách mạng đến, người nhà cũng thấy có sự khác lạ nhưng không biết nhiều. Trong đoàn cán bộ ngày đó đặc biệt có một ông cụ đã có tuổi, mặc bộ quần áo chàm, chòm râu dài, người mắt sáng, vầng trán cao nhưng ông rất gầy và yếu hình như mới qua một trận ốm", ông Dũng hồi ức lại.

Qua lời kể của bà và cha mình, ông Dũng như "nuốt" từng chữ. Mỗi khi kể về Bác Hồ ánh mắt ông như hoà nhịp vào từng vần chữ. Ông chia sẻ, mặc dù vậy nhưng ông già ấy vẫn nhanh nhẹn, sau khi chào hỏi mọi người trong gia đình rồi tiếp tục miệt mài làm việc cho tới khuya mới chịu đi nghỉ.

"Đến sáng sớm ngày hôm sau, người nhà tôi thấy ông ra bờ ao tập thể dục xong lại bắt tay vào công việc. Vị cán bộ từ chiến khu trở về ấy bận suốt ngày, không mấy lúc nghỉ tay, ngoài lúc nghe các đồng chí từ Hà Nội về báo cáo lại tình hình", ông Dũng chia sẻ.

Ông Dũng kể tiếp, chiều 25/8, sau khi ở nhà mình 3 ngày, bố mình đang chuẩn bị cơm chiều thì thấy ông cụ vẫy tay gọi lại. "Đồng chí gọi tôi ạ?", bố ông Dũng hỏi. Lúc này, ông cụ đáp: "Bây giờ chú đi mời những người trong gia đình vào đây cho tôi nói chuyện". Nghe xong bố ông Dũng đi gọi đông đủ người thân trong gia đình. 

"Tôi về đây với gia đình, được gia đình hết lòng giúp đỡ. Bây giờ tôi phải đi công tác. Tôi cảm ơn sự giúp đỡ của gia đình. Tôi chúc gia đình mạnh khoẻ và có dịp nào đó tôi sẽ về thăm lại", lời ông cụ gửi gắm.

"Tới sáng ngày 2/9/1945, gia đình tôi có được vinh dự rất lớn là được về Hà Nội tham dự cuộc mít tinh lớn tại quảng trường Ba Đình. Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và Bác Hồ kính yêu chính thức ra mắt quốc dân đồng bào với bản Tuyên ngôn Độc lập lịch sử. Lúc đó gia đình tôi mới vỡ lẽ ông cụ về và ở gia đình tôi chính là đồng chí Nguyễn Ái Quốc, là Bác Hồ vĩ đại của đất nước chúng ta", ông Dũng xúc động.

 Người lưu giữ những kỷ vật gắn với Bác Hồ 

Theo ông Dũng, một điều đáng nhớ nữa về Chủ tịch Hồ Chí Minh đó là Người có trí nhớ uyên bác. Lần thứ 2, Bác về thăm Phú Gia (tức Phú Thượng nay) và gia đình vào ngày 24/11/1946 sau khi Người trở về từ Hội nghị Văn hoá toàn quốc. 

"Khác với lần trước, lần này gia đình tôi được báo trước. Tuy vậy, gia đình tôi vẫn rất bất ngờ. Còn nhớ hôm ấy bố tôi và anh trai đang ngồi lợp lại mái nhà ngang bỗng nghe tiếng xe ô tô ở ngoài đê, tiếp theo là tiếng nói cười ríu rít. Mọi người reo to: Bác Hồ về! Bác Hồ về! Bác bước qua cổng không thấy cụ già lần trước, Bác liền hỏi 'ông cụ đâu nhỉ?' (cụ ông Công Văn Trường), 

'Dạ, ông cháu ở bên nhà anh cháu ạ', người thân tôi đáp thì Bác bảo 'Đi mời ông cụ về đây'. Một dấu ấn kỷ niệm của tôi đó là Bác rất bình đẳng với mọi tầng lớp nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh với cương vị Chủ tịch nước từ năm 1946 nhưng Người vẫn luôn giản dị, đáng kính. Thấy Bác ngồi trên bộ trường kỷ trong nhà, ông cụ nhà tôi trở về định chắp tay vái thì Bác rất nhanh đỡ tay cụ bảo 'Không, không! Giờ cách mạng rồi, chúng mình đều là anh em, không còn như chế độ phong kiến thực dân trước đây nữa… Hai người dắt tay nhau ngồi trên bộ trường kỷ ngồi nói chuyện", ông Dũng chia sẻ.

Ông Dũng được nghe bà kể lại, trong buổi nói chuyện, Bác Hồ hỏi "Bây giờ giặc Pháp chuẩn bị đánh ta một lần nữa, các cụ có sợ không? Cụ Trường trả lời "Thưa cụ, giặc Pháp có nhiều xe tăng, máy bay, không biết ta có đánh được nó không?"

Cụ Trường vừa dứt lời, Bác Hồ nói ngay và quả quyết: "Pháp mạnh thật nhưng chúng ta có lòng dân. Nhân dân ta đoàn kết một lòng nhất định chúng ta sẽ đánh thắng". Cụ Trường: "Vâng, nhân dân ta nghe theo ý cụ, sẽ chiến thắng được giặc Pháp".

"Tôi có bà chị khi ấy lên 3 tuổi, sau khi dùng cơm trưa, Bác Hồ yêu quý đã bế trên tay, Bác dạy tập đếm tập hát. Đến năm 17 tuổi chị tôi không may bị ốm và qua đời. Lần thứ 2 bác về thăm Phú Gia đã có buổi gặp và làm việc với cán bộ xã, quận. Bác dành 1 buổi chiều làm việc với chính quyền để bàn và nhắc nhở chuẩn bị cho cuộc kháng chiến trường kỳ 9 năm chống Pháp. Đây là những dấu ấn tôi được nghe bà và bố kể lại qua hai lần Bác về làm việc và thăm gia đình", ông Dũng kể tiếp.

Từ đó đến nay, ngôi nhà của gia đình ông Dũng được coi như "bảo tàng ký ức" lưu giữ những kỷ niệm in dấu chân Người. Trải qua gần 80 năm, ngôi nhà vẫn được bảo tồn vẹn nguyên trong khuôn viên rộng 187,6m2 với 14 di vật, hiện vật cùng nhiều tài liệu, hình ảnh liên quan sự kiện Chủ tịch Hồ Chí Minh lưu lại tại đây.

Đó là bộ tràng kỷ nơi Bác Hồ từng ngồi làm việc; chiếc sập gỗ Bác đã nằm nghỉ ngơi; chiếc máy chữ, vali mây được Người mang về từ Chiến khu Việt Bắc; và cả bể nước, chiếc gương, chậu rửa mặt bằng đồng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng… Hai buồng nhỏ ở hai đầu nhà là nơi trưng bày nhiều bức ảnh của các cán bộ cách mạng đã ở ngôi nhà này để hoạt động cách mạng trong cuộc kháng chiến chống Pháp; cùng ảnh của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã tới thăm gia đình.

Ngôi nhà được công nhận là "Nhà lưu niệm Bác Hồ" và chính thức mở cửa đón khách tham quan từ năm 1996. 

"Ông Trần Viết Hoàn, nguyên Giám đốc Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch nói gia đình tôi là nơi đầu tiên Bác nghỉ ngơi, làm việc ở đất Thăng Long – Hà Nội sau hơn 33 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh từ quê nhà Nghệ An ra đi tìm đường cứu nước. Những kỷ vật của Người gắn liền với nơi đây được gia đình tôi lưu giữ. Ngày 23/8 hằng năm là ngày hội ngộ của các thế hệ con cháu của những người làm cách mạng ghé đến đây cùng ôn lại kỷ niệm xưa", ông Dũng chia sẻ thêm.

×