Loạt bài đoạt Giải A Giải báo chí quốc gia 2023: Góp sức bảo tồn Công viên Địa chất toàn cầu

Nhận được thông tin từ người dân, nhóm phóng viên Báo NTNN đã vào cuộc thu thập thông tin và phản ánh trong loạt bài "Công viên Địa chất toàn cầu bị xẻ thịt". Loạt bài "Công viên Địa chất toàn cầu bị xẻ thịt" (3 kỳ) đã được trao Giải A Giải Báo chí quốc gia năm 2023.

Núp bóng làm đường nông thôn mới để đục đẽo cao nguyên đá

Những ngày cuối tháng 3 - đầu tháng 4/2023, Báo NTNN/điện tử Dân Việt nhận thông tin phản ánh của người dân về tình trạng lợi dụng thi công nắn cua, mở đường xây dựng nông thôn mới để khai thác đá trái phép trong vùng lõi Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang.

Nhóm phóng viên đã dành nhiều ngày điều tra, ghi nhận các hoạt động khai thác, buôn bán đá trái phép, ghi hình dấu hiệu tiêu cực tiếp tay để trục lợi của lãnh đạo địa phương, tham nhũng từ việc làm ngơ cho các đối tượng vi phạm.

Quả thực, người ta núp bóng mở đường nông thôn mới, mở đường giao thông để khai thác đá đem đi xây dựng homestay, làm những việc khác. Nhóm phóng viên đã dùng nhiều vai để gặp trực tiếp người khai thác, người bán, người mua đá… để dựng lại quy trình đầy đủ của việc khai thác đá trái phép.

Từ những "nguồn tin" này, nhóm phóng viên tìm cách tiếp cận được những cán bộ được coi là "bảo kê, đứng sau" việc khai thác đá trái phép. Một vị lãnh đạo thị trấn Đồng Văn tư vấn cho chúng tôi tường tận cách "lách" để có được đá từ cao nguyên đá Đồng Văn.

Cứ thế, Công viên Địa chất toàn cầu bị "gặm nhấm" từng chút một. Điều các phóng viên tham gia tìm hiểu và ghi nhận về thực trạng này lo lắng: Cứ đà này, thế hệ con cháu sau này liệu còn được ngắm báu vật thiên nhiên ban tặng cho Hà Giang?

Nhanh chóng xử lý

Trong thời gian tác nghiệp, nhóm phóng viên đã chuyển thông tin về hoạt động khai thác, mua bán đá trái phép tại Công viên địa chất toàn cầu đến cơ quan chức năng địa phương. Ngày 7/4/2023, UBND tỉnh Hà Giang đã có công văn chấn chỉnh các hoạt động ảnh hưởng đến cảnh quan thiên nhiên, môi trường sinh thái và phát triển du lịch trên địa bàn Công viên địa chất. Trong đó, lãnh đạo tỉnh Hà Giang ghi nhận nội dung phản ánh "còn xảy ra tình trạng lợi dụng mở đường giao thông nông thôn để khai thác và sử dụng đá trái phép".

Ngay sau khi loạt bài được Báo NTNN/điện tử Dân Việt đăng tải, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang đã hỏa tốc ra văn bản đề nghị chính quyền địa phương vào cuộc, đồng thời thành lập đoàn kiểm tra đến hiện trường điều tra, xử lý vi phạm. Đặc biệt, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực bảo tồn, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên đã lên án hành động tàn phá di sản của thế giới.

Chính quyền địa phương đã tạm dừng toàn bộ các địa điểm mà báo phản ánh, đồng thời rà soát lại toàn bộ các hoạt động khai thác khoáng sản đá trên địa bàn tỉnh. Kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật hiện hành.

Sau khi kiểm tra, phát hiện vi phạm và có dấu hiệu vi phạm hình sự, Công an tỉnh Hà Giang đã cử cán bộ điều tra đến làm việc với Báo NTNN/điện tử Dân Việt, đề nghị cung cấp tư liệu hình ảnh để tiếp tục mở rộng điều tra, làm rõ các sai phạm mà báo nêu.

Cuối tháng 9/2023, Thường trực Huyện ủy Đồng Văn, tỉnh Hà Giang đã cho thôi chức quyền Chủ tịch UBND thị trấn Đồng Văn đối với ông Nguyễn Mạnh Thắng (nhân vật chính trong được phản ánh trong bài 3 của loạt bài) và không phân công nhiệm cụ mới.

Đồng thời, UBND huyện Đồng Văn cho biết đã "xóa sổ" các điểm khai thác đá trái phép trên địa bàn, san lấp đất, trồng cây xanh tạo cảnh quan; Siết chặt quản lý khai thác đá trên địa bàn, không để tái diễn vi phạm. Các công ty, đơn vị lợi dụng mở đường để khai thác đá trái phép cũng bị đình chỉ hoạt động và bị UBND tỉnh Hà Giang xử phạt hàng trăm triệu đồng.