Bình luận
0
Theo gia phả dòng họ Nguyễn Tông ở làng Sâm thì Nguyễn Tông Quai sinh ra trong một gia đình nghèo khó, cha làm tự chùa.
Thuở nhỏ, ông sống rất thiếu thốn, một lần ông lấy trộm oản, chuối trên bệ thờ Phật để ăn, có người trông thấy, gán cho ông cái tên là Oản.
Khi cha chuyển lên trông coi chùa Diên Hựu (chùa Một Cột) ở Thăng Long, ông đi theo và được vào học ở Quốc Tử Giám.
Thám hoa Vũ Thạnh, thầy dạy, sửng sốt về tài thơ văn của ông và dự đoán “về sau tất sẽ nổi danh về thơ”.
Khi dự kỳ thi Hội, Nguyễn Tông Quai đỗ Hội nguyên, đứng đầu 25 người đỗ. Vào thi Đình, ông đỗ Hoàng giáp.
Sau khi thi đỗ được bổ vào Hàn lâm viện, rồi được điều đi làm Thừa Chính sứ Kinh Bắc, Đốc đồng Tuyên Quang.
Năm 1734, Nguyễn Tông Quai được cử lên Lạng Sơn tiếp sứ Thanh sang sách phong.
Năm 1742, ông được cử làm Phó sứ, cùng Chánh sứ Nguyễn Kiều (chồng của nữ sĩ Đoàn Thị Điểm) đi sứ sang nhà Thanh.
Khi khởi trình, vua đặt tiệc thết ở đình Đông Tân, ban thơ ngự chế, hai người lần lượt phụng họa. Dọc đường, trải phong vật kỳ thắng của 7 châu, cùng Nguyễn Kiều đề vịnh, xướng họa, biên chép thành tập Sứ Hoa tùng vịnh.
Chân dung Nguyễn Tông Quai khi đi sứ được họa sĩ Trung Hoa vẽ tặng. Nguyễn Tông Quai sinh ở làng Phúc Khê, tục gọi làng Sâm, nay thuộc xã Hòa Tiến, huyện Hưng Hà (tỉnh Thái Bình) Ảnh tư liệu
Trong thời gian đi sứ, Nguyễn Tông Quai cũng đã viết cuốn thơ Nôm lục bát Sứ trình tân truyện gồm 670 câu.
Khi về tới Thăng Long, Nguyễn Tông Quai vào yết kiến vua Lê Hiển Tông, được ban thưởng, thăng chức Hình Bộ Tả thị lang, kiêm Lục Bộ Thượng thư, tước Ngọ Đình hầu.
Trong những năm 1745 - 1748, vì hặc tấu gian thần nên bị giáng xuống Hàn lâm thị độc. Thời gian này, ông liên tiếp bị ganh ghét, đố kỵ nên đã từ quan về quê mở trường dạy học.
Ông đã đào tạo được hàng chục nhà khoa bảng sáng danh trong lịch sử nước nhà, trong đó có những môn sinh quê Thái Bình đã chịu ảnh hưởng sâu nặng về nhân cách và tiết tháo của ông như Bảng nhãn Lê Quý Đôn (Hưng Hà), Hoàng giáp Đoàn Nguyễn Thục (Quỳnh Phụ)...
Năm Mậu Thìn (1748), do không chọn được người đi sứ, triều đình lại phục chức cũ cho ông đề cử đi sứ Thanh lần hai.
Lần này ông làm Chánh sứ, Phó sứ là Nguyễn Thế Lập, Trần Văn Hoán. Sau khi đi sứ về nước được thăng Hộ bộ Tả thị lang, tước hầu. Năm 1751, Trịnh Doanh sai ông đi dụ bảo, an ủi dân các lộ Sơn Tây, Thái Nguyên, Kinh Bắc.
Năm Giáp Tuất (1754), chúa lại sai ông đi xem xét các nhà giam, sửa sang những chỗ ẩm thấp, chật hẹp, chẩn cấp cho kẻ thiếu đói, những người bị tội nhẹ thì xét tha về. Vào những năm này, ông lại tiếp tục bị bọn hoạn quan gièm pha, soi mói, kiện tụng.
Chán cảnh nhiễu nhương, ông xin hưu quan về quê tiếp nghề dạy học. Năm Đinh Hợi (1767) ông mất tại quê nhà.
Nguyễn Tông Quai làm quan khoảng trên 30 năm, phụng sự 5 đời vua Lê: Dụ Tông, Duy Phương, Thuần Tông, Ý Tông, Hiển Tông và 3 đời chúa Trịnh: Trịnh Cương, Trịnh Giang, Trịnh Doanh.
Đây là thời kỳ thế sự rối ren, vua chúa ươn hèn, quan tham, lại nhũng, chính sự nhiễu nhương, lòng dân ly tán.
Vì tính tình cương trực, có tiết tháo và tâm huyết, không a phụ bọn quyền gian, dám can ngăn vua chúa hãy để tâm chăm lo thế sự nên ông đã từng trải lắm gian truân, ít nhất hai lần bị biếm trích, có lần đã từng bị giáng làm dân thường.
Tác giả Nguyễn Án đã viết trong sách “Tang thương ngẫu lục”: “Tính ông ngay thẳng mà ghét sự tà khúc, không chịu kiêng tránh gì cả”. Hồ Sĩ Đống trong bài tựa “Sứ hoa tùng vịnh” cũng nhận xét: “Tiên sinh giữ đạo chính, ghét kẻ tà, tuy bị kẻ hằn thù vu cáo mà bị tội, song tiên sinh trở về vườn thì danh vọng lại càng trọng”...
Nguyễn Tông Quai là nhà ngoại giao, nhà giáo dục tài hoa và hơn nữa ông là một nhà văn, nhà thơ lớn của nền văn học Việt Nam thời trung đại. Đương thời Nguyễn Tông Quai được coi là một danh sĩ xuất sắc trong “Trường An tứ hổ” hoặc “An Nam đại tứ tài”. Nhân sĩ Trung Quốc đánh giá ông “tài văn chương và đức hạnh đều siêu trác”.
Trong kho tàng văn học cổ của Việt Nam, các tác phẩm của Nguyễn Tông Quai chiếm một vị trí quan trọng. Có thể kể đến những tác phẩm như: Học ngữ, Sứ hoa tùng vịnh, Sử trình tân truyện, Vịnh sử thi, Ngũ Luân tự...
Trong thơ văn bang giao của Việt Nam, Sứ trình tân truyện của Nguyễn Tông Quai là một hiện tượng độc đáo. Nguyễn Tông Quai hoàn toàn xứng đáng được xếp vào vị trí nhà thơ đầu tiên dùng chữ Nôm viết về đề tài đi sứ.
Đề tài mới được thể hiện ở một thể loại cũng rất mới, đó là dùng thể ký bằng thơ quốc âm, dẫu rằng tên tác phẩm là tân truyện.
Noi gương người thầy dạy, vào những năm sau đó, người học trò xuất sắc của ông là Lê Quý Đôn đi sứ cũng mang theo các tác phẩm của mình để các danh sĩ Trung Hoa và sứ thần Triều Tiên đề tựa và cũng dùng chữ Nôm để viết trong cuốn Bắc sứ thông lục.
Ngoài Sứ trình tân truyện, Nguyễn Tông Quai còn có tác phẩm Nôm nổi tiếng khác là Ngũ luân tự (Thuật bày ngũ luân), gồm 646 câu thơ song thất lục bát. Tác phẩm diễn ca về năm mối quan hệ luân thường quan trọng của Nho gia (vua - tôi, cha - con, anh - em, chồng - vợ, bạn - hữu).
Bằng việc dẫn ra những điển cố trong kinh điển Nho gia để nêu những tấm gương về năm mối quan hệ đó nhằm giáo huấn người đời.
Việc dùng thể song thất lục bát diễn ca ngũ luân là một biểu hiện đi tiên phong của Nguyễn Tông Quai trong xu thế Việt hóa, Nôm hóa các yếu tố văn hóa gốc Hán đang được diễn ra một cách mạnh mẽ trong giai đoạn đầu thế kỷ XVIII.
“Sứ Hoa tùng vịnh” là tập thơ gồm khoảng 200 bài thơ chữ Hán, xướng họa cùng Chánh sứ Nguyễn Kiều. Ngoài 6 bài tựa, trong đó có sứ giả Triều Tiên Lý Bán Thôn, tức Lý Tông Lâm và danh sĩ Việt Nam là Hồ Sĩ Đống, bình ở đầu tiền, hậu tập.
Phần cuối của thi phẩm là ngót trăm bài thơ xướng họa tặng đáp với các danh sĩ Trung Quốc và sứ giả Triều Tiên. Nhiều bài thơ trong tập thanh cao, diễm lệ, hài hòa, giữa thơ và họa, cân đối giữa tình và ý, rất điêu luyện về mặt dùng chữ đặt lời, về cách phối hợp các hình ảnh, nhịp điệu, âm thanh... được nhiều danh sĩ trong và ngoài nước khen.
Sứ hoa tùng vịnh đã góp phần làm cho tài thơ của Nguyễn Tông Quai nổi danh trong và ngoài nước. Điều đặc biệt trân quý là tác phẩm này đã ghi chép những lời tựa, lời bình của một số nhân sĩ Trung Hoa và Triều Tiên như Lý Bán Thôn, Trương Hán Chiêu, Âu Dương Vượng, Vương Vân Tường, Trịnh Ngọc Trai...
Những bài tựa, bài bình này viết trên đất Trung Hoa khi họ được đọc “Sứ hoa tùng vịnh”, trong đó có nhận xét của sứ giả Triều Tiên Lý Bán Thôn: “Tôi đọc đến hết, thấy khí thế ở trong đó bàng bạc mênh mông như núi sập, đá tan, mưa gió ầm ập, sông suối vỡ bờ, nếu không dày công tích khí sao có thể được như vậy... Thơ của tiên sinh cách luật tề chỉnh, âm điệu cao siêu, nắn nót từng câu từng chữ, thảy đều theo đúng khuôn phép Thịnh Đường. Dẫu Trung Hoa có tiếng hay thơ cũng không hơn thế được”.
Nguyễn Tông Quai vang danh đất Bắc và vua Càn Long vì mến mộ một danh sĩ phương Nam “thơ hay, sứ giỏi” nên đã sai thợ vẽ chân dung ban tặng. Có thể coi đây là một hiện tượng độc đáo nhất của “thiên triều” với sứ thần An Nam trong lịch sử bang giao giữa hai nước.
Bức chân dung này hiện đang được lưu giữ tại từ đường Nguyễn Tông ở quê ông. Một số danh sĩ trong nước như Lê Quý Đôn, Ngô Thì Sĩ, Hồ Sĩ Đống, Phan Huy Chú... đều có viết lời bình, lời tựa hoặc có ý kiến đánh giá, coi đây là tác phẩm thuộc vào bậc nhất trong dòng thơ đi sứ phương Bắc của các sứ thần Đại Việt.
Nguyễn Tông Quai không chỉ được coi là một hiện tượng kiệt hiệt về thơ đi sứ mà trong lĩnh vực thơ vịnh sử ông đã chiếm vị trí hàng đầu trong An Nam đại tứ tài hay Trường An tứ hổ (Nguyễn Tông Quai, Nguyễn Trác Luân, Ngô Tuấn Cảnh, Nguyễn Bá Lân). Trước tác của ông chiếm khoảng 70 bài trong Vịnh sử thi quyển.
Danh nhân văn hóa Nguyễn Tông Quai có hai nét nổi trội so với người đương thời. Một là, ông đã có công đào tạo những hiền tài của đất nước, trong đó có Tam nguyên Bảng nhãn Lê Quý Đôn, một danh nhân kiệt hiệt của nước Nam.
Hai là, qua hai lần đi sứ đã góp phần đề cao vị thế của đất nước bằng việc lưu lại dấu ấn trong lịch sử bang giao với Sứ trình tân truyện, một tác phẩm được viết bằng chữ Nôm, thể hiện lòng tự tôn dân tộc.
Một kế hoạch mật của Đức vạch ra hoạt động di chuyển hậu cần cho tới 800.000 quân NATO trên khắp châu Âu trong trường hợp bị Nga tấn công đã được tiết lộ.
Chia sẻ
Mới đây, "ông trùm thứ 2" của “đế chế” truyền thông giải trí Điền Quân – đã cùng ê-kíp thực hiện chuyến cứu trợ người dân vùng lũ tại miền Trung.
Chia sẻ
TP.HCM đang có nhiều chính sách hỗ trợ HTX nông nghiệp từ xúc tiến thương mại, ứng dụng công nghệ cao đến trợ vốn với lãi suất ưu đãi để tăng doanh thu, trở thành bệ đỡ cho ngành nông nghiệp đô thị của thành phố.
Chia sẻ
Bộ trưởng Bộ NNMT Trần Đức Thắng cho biết, các đợt mưa lũ diễn ra liên tiếp với cường độ cao trong năm 2025 đã vượt quá khả năng hỗ trợ và chống chịu của hệ thống hồ đập. Qua rà soát, cơ quan chức năng xác định việc vận hành thời gian qua vẫn đảm bảo đúng quy trình, tuy nhiên hậu quả vẫn xảy ra do "mưa lũ quá lớn, ngoài khả năng chịu đựng của hạ tầng".
Chia sẻ
Sáng 1/12, hơn 1 triệu học sinh của hơn 1.500 trường toàn TP.HCM đồng diễn võ nhạc Vovinam hướng tới lập kỷ lục thế giới.
Chia sẻ
Trong Tây du ký, hầu hết yêu quái dám đụng đến Đường Tăng đều bị trừng phạt thích đáng. Thế nhưng, có một nhóm yêu quái lại thoát án tử một cách khó hiểu.
Chia sẻ
Bộ CHQS TP Đà Nẵng đã xuất quân đưa gần 100 cán bộ, chiến sĩ cơ động đến Đắk Lắk để khẩn trương hỗ trợ sửa chữa, xây dựng lại nhà cửa cho hàng ngàn hộ dân bị ảnh hưởng mưa lũ, phấn đấu hoàn thành trước Tết Nguyên đán.
Chia sẻ
Sau thất bại nặng nề 0-4, báo chí Malaysia đồng loạt thừa nhận sự vượt trội về đẳng cấp của U17 Việt Nam và bày tỏ nỗi thất vọng khi đội nhà tan vỡ giấc mơ dự giải châu Á.
Chia sẻ
Với mô hình nuôi ốc bươu đen thương phẩm (nuôi ốc nhồi-1 loài ốc đặc sản) kết hợp sản xuất ốc bươu đen giống, anh Thái Thanh Trí, ở xã Mỹ Hiệp, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định (thời điểm trước sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, bỏ cấp huyện, sáp nhập tỉnh Gia Lai, Bình Định) thu về hơn nửa tỷ đồng/năm.
Chia sẻ
Danh ca Thanh Hương sớm nổi danh ở tuổi chưa đầy đôi mươi, từng được tôn vinh là “Đệ nhất nữ danh ca” một thời.
Chia sẻ
Sáng nay (1/12), đội tuyển U22 Việt Nam đã rời TP.HCM để lên đường sang Bangkok, chính thức bước vào hành trình chinh phục SEA Games 33.
Chia sẻ
Loại thịt này chứa rất nhiều chất sắt, trong đó, đặc biệt là sắt heme, một dạng sắt mà cơ thể có thể hấp thụ tốt hơn nhiều so với sắt từ thực vật.
Chia sẻ
Bộ Y tế cảnh báo nhiều bệnh truyền nhiễm tăng mạnh trong tháng 11, sự cộng hưởng của cúm mùa và viêm màng não làm gia tăng áp lực điều trị tại các cơ sở y tế. Chính vì vậy, Bộ Y tế yêu cầu các địa phương kích hoạt hệ thống giám sát, phát hiện sớm và xử lý dứt điểm ổ dịch theo phương châm “4 tại chỗ”.
Chia sẻ
Những ngày sau trận lũ dữ quét qua thôn Hiệp Đồng, xã Hoà Xuân, tỉnh Đắk Lắk (khu vực trước đây thuộc Phú Yên), cả vùng quê nghèo vẫn tan hoang. Con đường dẫn vào thôn loang lổ bùn đất, từng vệt nước đọng kéo thành mảng dài lổn nhổn rác rưởi.
Chia sẻ
Sáng 30/11 tại Hội nghị Tổng kết Đề án Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 – 2025 (Đề án 939) và triển khai Đề án Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2026 – 2035 (Đề án 2415) và biểu dương các điển hình hợp tác xã do phụ nữ quản lý năm 2025 đã diễn ra tại Hà Nội với sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và trực tuyến với 34 điểm cầu khắp cả nước.
Chia sẻ
Vietcombank chính thức triển khai chương trình ưu đãi “Quẹt là cộng – Sống cực chill” dành cho khách hàng phát hành mới thẻ thanh toán quốc tế Vietcombank Visa, mang đến ưu đãi hoàn tiền lên tới 3,5 triệu đồng cho mỗi chủ thẻ với cơ chế hoàn tiền trực tiếp cùng điều kiện dễ dàng.
Chia sẻ
Hợp tác xã "Homestay Mường Lay" do chị Lù Thị Toản khởi xướng đã giúp những những người phụ nữ vùng cao liên kết lại, cùng nhau phát triển du lịch cộng đồng, biến nếp nhà sàn, nghề đan lát và ẩm thực truyền thống thành sinh kế bền vững.
Chia sẻ
Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) vừa được vinh danh tại Giải thưởng Sáng tạo Quốc tế 2025 (International Innovation Awards – IIA 2025), một trong những giải thưởng uy tín hàng đầu châu Á do Enterprise Asia tổ chức.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu tổ chức xây dựng kế hoạch cụ thể, phát động và triển khai ngay "Chiến dịch Quang Trung", huy động lực lượng quân đội, công an, thanh niên, phụ nữ, cựu chiến binh, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và cả hệ thống chính trị hỗ trợ sửa chữa nhà cho các gia đình có nhà bị hư hỏng nặng do mưa lũ, hoàn thành chậm nhất trước ngày 31/12/2025.
Chia sẻ
Tầng lớp khách hàng cao cấp đang dịch chuyển sang những không gian kinh doanh có phong cách riêng, nơi thiết kế, quy hoạch, cảnh quan, tiện ích đều tham gia vào chuỗi trải nghiệm. Đáp ứng nhu cầu đó, Vinhomes Golden City (Dương Kinh, Hải Phòng) cung cấp dòng sản phẩm The Golden Regal - dòng biệt thự đơn lập đầu hồi có sân vườn, mang tới mặt bằng kinh doanh quy mô lớn, giàu thẩm mỹ và nâng tầm nhiều loại hình kinh doanh.
Chia sẻ
Nhiều vi phạm đất đai, trật tự xây dựng tồn tại nhiều năm ở xã Ba Bể (tỉnh Thái Nguyên) đang được chính quyền xã mới sau sáp nhập tập trung chấn chỉnh. Hiện Thanh tra tỉnh Thái Nguyên đã vào cuộc kiểm tra, làm rõ toàn bộ các trường hợp nhằm xử lý dứt điểm, lập lại kỷ cương.
Chia sẻ
Chia sẻ về việc cùng U17 Việt Nam toàn thắng 5 trận ở vòng loại U17 châu Á 2026, ghi tới 30 bàn và không thủng lưới bàn nào, HLV Cristiano Roland nhấn mạnh: "Như tôi đã nói từ đầu, tư duy của chúng tôi luôn là từng trận, từng trận một. Lên kế hoạch, chỉ cho các cầu thủ thấy con đường và các em thực hiện nó".
Chia sẻ
Từ hôm nay (1/2), hành khách đi máy bay không có hành lý ký gửi sẽ bắt buộc thực hiện thủ tục bằng VNeID hoặc tại kiosk tự phục vụ.
Chia sẻ
Bước sang 2026, ngành thép được dự báo phục hồi tích cực nhờ nhu cầu trong nước và đầu tư công, dù xuất khẩu còn chịu sức ép từ phòng vệ thương mại, dư cung Trung Quốc và cạnh tranh nội địa gia tăng.
Chia sẻ
Ngày 1/12, Tỉnh ủy Đồng Nai tổ chức hội nghị công bố các quyết định liên quan đến công tác cán bộ thuộc Đảng ủy UBND tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2025-2030.
Chia sẻ
Chỉ trong vòng một tuần lễ cuối tháng 11, người Bình Điền đã dệt nên một hành trình nhân ái đầy cảm xúc trải dài từ Bắc Trung Bộ vào khúc ruột miền Trung - Tây Nguyên. Từ việc trao sinh kế tái thiết tại Thanh Hóa đến những hỗ trợ khẩn cấp "thần tốc" của ban lãnh đạo, với tinh thần "Ở đâu nông dân khó, ở đó có Bình Điền" chưa bao giờ rực sáng đến thế.
Chia sẻ
Thổ Nhĩ Kỳ và Kazakhstan đã lên án các cuộc tấn công của Ukraine vào các tài sản dầu mỏ của Nga ở Biển Đen và kêu gọi chấm dứt các cuộc tấn công tiếp theo có thể đe dọa đến nguồn cung cấp năng lượng cho các quốc gia lân cận.
Chia sẻ
TP.HCM ghi nhận nhiều kết quả rõ nét trong giảm phát thải khí mê-tan ở các lĩnh vực chất thải rắn, nước thải, trồng trọt và chăn nuôi. Thành phố đồng thời kiến nghị tăng cường hướng dẫn kỹ thuật, hoàn thiện cơ chế hỗ trợ để tạo đột phá trong giai đoạn tới.
Chia sẻ
Việt Nam là 1 trong 3 quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới đang chịu sức ép cạnh tranh ngày càng lớn, đặc biệt khi Ấn Độ-quốc gia đông dân nhất thế giới, đang nổi lên như “ngòi nổ” của làn sóng dư cung gạo toàn cầu...Philippines - quốc gia nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới đã tạm dừng nhập khẩu trong hai tháng...
Chia sẻ
Thanh tra Chính phủ vừa tổ chức công bố quyết định thanh tra công tác quản lý vốn và tài sản Nhà nước tại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV).
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Thanh (Vũ Quý, Kiến Xương) 
