Một loại quả lọt top ngành hàng tỷ đô, Trung Quốc là "khách VIP" nhất, chiếm 25% thị trường xuất khẩu

Theo số liệu từ cơ quan hải quan, tính đến cuối năm 2024, kim ngạch xuất khẩu dừa tươi của Việt Nam đạt 390 triệu USD, tăng 61% so với cùng kỳ, chiếm 5,5% tổng giá trị xuất khẩu rau quả. Tổng kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm từ dừa đạt gần 1,1 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm 2023. Hiện tại, trái dừa là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ 3, chỉ xếp sau sầu riêng và thanh long.

Từ mức kim ngạch khiêm tốn 180 triệu USD vào năm 2010, ngành dừa đã có bước phát triển vượt bậc, đạt hơn 900 triệu USD vào năm 2023 và chính thức vượt mốc 1 tỷ USD trong năm 2024.

Hiệp hội dừa Việt Nam cho biết, trong vòng 8-9 năm gần đây, xuất khẩu dừa tươi của Việt Nam đã tăng trưởng nhanh chóng, với kim ngạch tăng gấp 10 lần. Trái dừa tươi Việt Nam hiện đã có mặt tại hơn 40 quốc gia trên thế giới, cho thấy sức hấp dẫn và tiềm năng phát triển mạnh mẽ.

Kim ngạch xuất khẩu dừa tăng đột phá đến từ việc tháng 8/2024 Bộ Nông nghiệp và PTNT Việt Nam và Tổng cục Hải quan Trung Quốc ký Nghị định thư nhập khẩu chính ngạch dừa tươi và Trung Quốc nhanh chóng trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của dừa Việt Nam, chiếm 25% tổng giá trị xuất khẩu. Việt Nam hiện cũng là nhà cung cấp dừa lớn thứ ba cho Trung Quốc, với hơn 20% thị phần.

Theo Bộ Nông nghiệp và PTNT, Trung Quốc là thị trường rất quan trọng của dừa, hàng năm tiêu thụ 4 tỷ quả dừa, trong đó có khoảng 2,6 tỷ quả dừa tươi... Trong khi nhu cầu lớn nhưng năng lực sản xuất của Trung Quốc còn hạn chế, đây chính là cơ hội cho trái dừa tươi.

Bên cạnh đó, dừa tươi Việt Nam cũng được xuất khẩu sang nhiều thị trường như EU, Mỹ, Canada và Hàn Quốc...

Hiện, Việt Nam có hơn 600 doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và chế biến các sản phẩm từ dừa, tạo lợi thế lớn cho ngành xuất khẩu, Việt Nam hiện xếp thứ tư về xuất khẩu sản phẩm dừa trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương và đứng thứ 5 trên thế giới. Dừa Việt Nam còn được ưa chuộng tại các thị trường khó tính như Liên minh châu Âu, Mỹ, Canada và Hàn Quốc.

Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và PTNT, Việt Nam có 15 tỉnh trồng nhiều dừa với diện tích khoảng 200.000 ha dừa, sản lượng đạt 2 triệu tấn, 1/3 diện tích đạt chuẩn hữu cơ theo tiêu chuẩn của Mỹ và châu Âu, chủ yếu tại miền Trung và ĐBSCL. Riêng tại Bến Tre, trái dừa xiêm đã được cấp chỉ dẫn địa lý, với 133 mã số vùng trồng và hơn 8.300 ha phục vụ xuất khẩu.

Với tiềm năng và lợi thế rất lớn từ trái dừa, để thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu, Bộ Nông nghiệp và PTNT đưa dừa vào đối tượng nằm trong Đề án phát triển cây công nghiệp chủ lực đến năm 2030. Đề án đặt mục tiêu, đến năm 2030, diện tích dừa khoảng 195.000 - 210.000ha, trong đó vùng trồng dừa trọng điểm ĐBSCL khoảng 170.000 - 175.000ha.

Đồng thời, trên 30% diện tích dừa được sản xuất theo quy trình GAP, hoặc tương đương. Diện tích dừa được cấp mã số vùng trồng khoảng 30%.

Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho hay, từ khi Bộ NNPTNT đưa dừa vào danh mục các cây công nghiệp chủ lực đã giúp ngành hàng dừa có sự thay đổi rõ nét. Tuy nhiên, khi các Hiệp định thương mại được ký kết, thuế suất xuất khẩu dừa giảm xuống còn 0% vừa là điều kiện thuận lợi vừa là thách thức nếu chúng ta không có chiến lược cụ thể. Do đó, hiện nay, Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã ban hành nhiều chính sách phát triển ngành dừa, các địa phương cần tận dụng các chính sách này để hỗ trợ hoạt động sản xuất của người dân.

Theo ông Hòa, với định hướng của Bộ Nông nghiệp và PTNT, cây dừa đã trở thành một cây công nghiệp. Do đó, chiến lược và phát triển định hướng cây dừa cũng sẽ có những điểm khác so với cây nông nghiệp như lúa, ngô, khoai, sắn. 

Để xuất khẩu dừa sang Trung Quốc thuận lợi, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam lưu ý, dừa tươi xuất khẩu gồm dừa có vỏ xanh và dừa đã gọt vỏ, phải tuân thủ các quy định về kiểm dịch thực vật, các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Ngoài ra, các vùng trồng và cơ sở đóng gói dừa phải được đăng ký với Bộ Nông nghiệp và PTNT và được Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt trên cổng CIFER.

Ngoài việc xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc, áp dụng thực hành nông nghiệp tốt và các chương trình quản lý dịch hại tổng hợp, doanh nghiệp trước khi xuất khẩu phải lấy mẫu 2% để kiểm tra. Sau 2 năm, nếu không có vi phạm, doanh nghiệp sẽ được giảm còn 1%.

Nói thêm về thị trường Trung Quốc, ông Nam thông tin, Trung Quốc không có chính sách MRL mặc định, không áp dụng các tiêu chuẩn của các thị trường khác hay Tiêu chuẩn của CODEX. Thay vào đó, phía bạn cập nhật quy định 2 năm một lần và liên tục bổ sung các MRL mới. 

×