Bình luận
0
Bà đã trao tặng một số tư liệu lịch sử, trong đó có hồi ức của cố Phó Thủ tướng Đặng Việt Châu với cố Tổng Bí thư Trường Chinh. Báo Nam Định trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc một phần tư liệu này.
Ngày 2 Tết âm lịch, tôi qua anh Phạm Quang Thẩm, chúc Tết ông cụ thân sinh, Chánh tổng đương quyền và đến Hành Thiện gặp anh Đặng Xuân Khu mới được về ít lâu.
Vào nhà anh Thẩm tôi đã thấy rợn người vì phải lần theo một ngõ khá sâu trồng ruối dầy đặc. Nhà cụ Chánh tổng đương quyền mà! Con trai cả cụ lại là phó tổng.
Cũng may mà hai nhà chúng tôi có chút thân thuộc nên được tiếp đón rất trọng vọng. Cả cụ Chánh già, ông Phó tổng, anh hai anh Thẩm và anh ngồi tiếp tôi (…). Cụ chánh bảo bóc bánh chưng ăn. Ngày Tết mà từ chối, sợ không được lòng gia đình, tôi phải ăn vài miếng, uống trà rồi chúc mừng cụ Chánh và toàn thể gia đình mọi sự an khang và cáo từ.
Anh Thẩm tiễn tôi một quãng xa. Tôi nói:
- Mình định rủ ông đi xuống nhà Đặng Xuân Khu mới về, nhưng xem chừng, ông khó rời nhà ngày Tết.
- Đúng thế, không đi được. Gặp Khu thì nói giúp mình có lời chúc Tết gia đình. Đến nhà Khu, chắc anh sẽ gặp Đặng Xuân Thiều nữa đấy!
Trước khi tạm biệt, tôi hỏi thêm anh: Mình nói chuyện với cụ Chánh (thân sinh anh) với ông Phó tổng và ông hai có gì thất thố không?
Anh Thẩm trả lời:
- Được! Ngày Tết thế là vui vẻ. Nhưng đến nhà Khu, nhớ ông cụ phong kiến lắm đấy nhé!
- Mình nghe Đặng Xuân Thiều cũng nói như vậy. Cụ ấm mà! Nên mình mang sẵn 1 bánh pháo, đến sân cho nổ trước khi vào nhà.
Ngạc nhiên thấy tôi đến một cách bất ngờ, anh Đặng Xuân Khu xiết tay hỏi:
- Sao biết nhà?
Tôi nói:
- Đặng Xuân Thiều đã kể cho nghe và sáng đến nhà Thẩm chúc Tết. Hắn gửi lời thăm anh và chúc Tết gia đình.
Anh Khu dắt tôi vào nhà, vừa bước chậm chạp vừa dặn:
- Ông cụ mình đầu óc phong kiến lắm! Cụ ngồi sập, tựa trên tráp kia, liệu lời nói chuyện.
Đoạn anh giới thiệu tôi với ông cụ thân sinh… Tôi và anh kéo ghế ngồi trước mặt. Cụ hỏi ngay:
- Ông ở Sơn La với anh nó nhà tôi đây à?
Tôi đáp lại:
- Thưa cụ, vâng! Cháu biết tin anh con mới về, xin tới chúc Tết cụ, gia đình và mừng anh con khỏe mạnh.
Cụ lại hỏi tiếp:
- Ông ở Nam Trực, vậy ở xã nào, dòng họ gì?
- Thưa cụ, cháu ở ngay huyện lỵ, dòng họ Đặng ạ!
- Thế thì cùng một họ với nhà tôi đấy.
- Cụ nhận như vậy thật vinh dự cho cháu quá.
- Thế mục đích ông làm cách mạng là gì?
- Thưa cụ, chắc anh Khu đã trình bày rõ với cụ rồi ạ! Chúng cháu là đàn em, chỉ biết bị người nước ngoài đè đầu cưỡi cổ, phải đứng lên đánh đuổi, rồi xây dựng nước nhà thành một nước dân chủ, văn minh không thua kém người.
Cụ nghe xuôi tai, nói thêm một tràng chữ Hán trong học thuyết Khổng Tử, tôi nghe lõm bõm, câu hiểu câu không. Chỉ biết là cụ nói: Cái gì Khổng Tử cũng đã đề cập đến, từ chỗ “Dân vi quý, quân vi khinh” đến thuyết “Đại đồng”. Còn tự phê bình, cụ cũng ví như thuyết “Tu thân”.
Tôi nghe chỉ vâng vâng, dạ dạ, không dám chêm gì thêm.
Cụ hài lòng về cuộc nói chuyện và bảo:
- Giờ đã muộn rồi, về đến Nam Trực không kịp, sẽ tối mịt. Ông ở lại ăn Tết với anh Khu nhà tôi!
Chợt anh Nguyễn Đức Nguyên tức Hậu tới thăm anh Khu, chúc Tết cụ và gia đình. Anh Khu giới thiệu anh Nguyên là cùng làm y tá ở Sơn La. Câu chuyện lại rộn lên vui vẻ.
Anh Đặng Xuân Thiều ở nhà đằng trước cũng sang. Cụ nói:
- Cháu gọi tôi bằng bác, ở Côn Đảo về từ tháng 8 đấy, các ông có quen không?
Tôi và anh Hậu (tức Nguyễn Đức Nguyên) tảng lờ:
- Thưa cụ, chúng cháu chưa biết nhau, giờ mới được làm quen.
Cụ gọi dọn cơm đãi khách rồi vào phòng nghỉ.
Bốn chúng tôi ngồi ăn Tết với nhau vui vẻ. Cơm Tết khá thịnh soạn. Nhưng chuyện trao đổi giữa chúng tôi còn rôm rả hơn.
Tôi cùng anh Thiều và anh Nguyên kể lại với anh Khu, từ ngày về đã tìm nhau bàn tính việc hoạt động như thế nào?
Sau khi thống nhất nhận định với nhau là quần chúng các nơi đều tốt, nhưng các cấp lãnh đạo từ tỉnh, huyện, xã đến các xí nghiệp ở tỉnh không đâu còn.
Chúng tôi thành lập Ban liên tỉnh Hà - Nam - Ninh - Phủ Lý, phân công nhau người nào việc ở địa phương người ấy: Anh Thiều ở Xuân Trường, Giao Thuỷ, Hải Hậu và Trực Ninh; anh Hậu ở phía bên kia sông Trà Lý; anh Thẩm và anh Khoá Cư ở Thư Trì, Vũ Tiên, Kiến Xương và Tiền Hải; và tôi là Nam Trực trở lên thành phố Nam Định và các huyện phía trên.
Ai biết cơ sở cũ đáng tin cậy ở đâu còn thì giới thiệu lại cho nhau để dễ liên lạc, bắt mối.
Ở Hà Nam, anh Thẩm có giới thiệu lại cho một số cơ sở cũ ở Bình Lục (Yên Đổ, Bối Cầu). Ở Ninh Bình, nhóm anh Ba Loè tức Tạ Văn Cấp (cùng ở tù Sơn La) chưa liên lạc được.
Tôi kể cho anh Khu nghe việc đi Hải Phòng tìm mối nhưng tuyệt không thấy tin gì, việc đi Hà Nội gặp anh Đinh Xuân Nhạ và anh Phùng ở Côn Đảo mới về. Các anh ấy cũng đang tìm gặp nhau, chưa hình thành tổ chức gì.
Nói đến đây, ba chúng tôi nhân danh Ban liên tỉnh đề nghị anh Khu đứng ra kêu gọi thành lập Xứ uỷ Bắc Kỳ.
Anh Khu suy nghĩ vài phút rồi trả lời:
- Mình về qua Hà Nội gặp anh em báo Le Travail, họ yêu cầu ra cộng tác, mình đã nhận lời. Các anh đã tìm nhau hoạt động lại và xây dựng được tổ chức liên tỉnh. Vậy cứ thúc đẩy công tác, rồi sẽ gặp nhau cả…
Tối hôm mồng 2 Tết, tôi và anh Nguyễn Đức Nguyên nghỉ lại nhà anh Khu. Biết bao chuyện nhỏ to, thì thầm với nhau quá nửa đêm.
Sáng hôm sau ngủ dậy, vừa mới rửa mặt xong, cụ ấm lại sang thăm. Chúng tôi không quên chúc mừng cụ và gia đình một cách kính cẩn. Một loạt câu trong sách Trung dung của Khổng Tử lại được giảng giải. Tôi đã quen nghe từ hôm trước, còn anh Nguyên thì hơi ngỡ ngàng, cứ vâng dạ tràn. Vài phút anh Khu bước ra. Anh gọi người nhà cho ăn sáng. Bốn chiếc bánh chưng, hai đĩa giò, cùng 2 bát miến, đĩa dưa hành và chén nước mắm để chặt trên mâm. Anh Khu cho gọi anh Thiều sang. Bốn chúng tôi vừa trò chuyện vừa sắt bánh, gắp giò và hành ăn. Bánh chưng gói khéo, giò lại thơm, ngon, chúng tôi chẳng làm khách, ăn thật đẫy bụng mà cũng không hết.
Chén trà hơi thuốc phì phèo ít phút, anh Khu nhắc tôi và anh Nguyên sang chào cụ Tú Châu, mẹ đẻ anh Thiều. Hai chúng tôi thấy đã quá 8 giờ, xin phép chào cụ ấm để về luôn thể. Cụ ấm bước ra, cảm ơn chúng tôi đã tới vui xuân đầu năm mới với anh Khu và chúc năm mới nhiều sự may mắn.
Anh Nguyên và tôi, một lần nữa, kính chào cụ và anh Khu, rồi cùng anh Thiều sang chúc mẹ đẻ anh. Song qua nhà thì cụ Tú Châu đã ở bên cụ Hai Thêm. Cả 3 chúng tôi đều sang chúc mừng các cụ luôn thể…
Cụ Hai Thêm và cụ Tú Châu đã biết hôm trước chúng tôi đã ăn Tết bên nhà anh Khu nên chẳng đợi chúng tôi dứt lời chúc mừng năm mới, đã nói ngay:
- Đầu xuân các ông đã đến thăm nhà, còn gì vui bằng!
Với vẻ bình dân, nhưng rất phong nhã, cụ rót trà mời chúng tôi uống và bảo:
- Các ông cứ tự nhiên như ở nhà thôi.
Cụ hỏi chúng tôi bị giam mất bao nhiêu năm? Anh Thiều đỡ lời, giới thiệu chúng tôi và trình bày tên tuổi, quê quán từng người và nơi bị thực dân giam giữ. Cụ gật đầu khen ngợi. Rồi trong câu chuyện vui, cụ lộ cho biết khi còn trẻ, cụ cũng thuộc những nhà Nho theo phái Duy Tân.
- Bây giờ tuổi cao không làm được gì nữa thì đến lượt các ông.
Hồi ký Đặng Việt Châu
(*) Tên bài của Báo Nam Định.Ảnh: Cơ sở cung cấp
Vùng Ông Tạ xưa nay có nhiều lò võ, nhiều võ sư, võ sĩ lừng lẫy. Trong đó, có hai huyền thoại võ của Sài Gòn và cả nước là Kid Dempsey, Tiểu Lý Quảng.
Chia sẻ
Trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã xuất hiện nhiều ổ dịch bệnh nguy hiểm trên đàn vật nuôi, đặc biệt là Dịch tả lợn châu Phi. Vì thế, UBND tỉnh Nghệ An vừa ban hành công điện khẩn yêu cầu các cấp, ngành liên quan tập trung cao độ phòng, chống dịch bệnh.
Chia sẻ
Với gói viện trợ mới cho Ukraine, Tổng thống Mỹ Donald Trump đang tiến gần hơn tới việc buộc ông Volodymyr Zelensky phải đầu hàng - nghị sĩ Quốc hội Ukraine Aleksandr Dubinsky bình luận.
Chia sẻ
Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Mỹ An Hưng (tỉnh Đồng Tháp) vừa tiến hành quy trình đổi tên gọi một số ấp. Xã Mỹ An Hưng được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã Hội An Đông, Mỹ An Hưng A, Mỹ An Hưng B và Tân Mỹ của huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp cũ.
Chia sẻ
Quang Dương là tay vợt pickleball Việt kiều rất tài năng nhưng vừa bất ngờ bị xóa tên khỏi bảng xếp hạng PPA và hệ thống giải đấu Major League Pickleball (MLP) tại Mỹ. Liệu điều này có ảnh hưởng tới cơ hội tỏa sáng tại các sân chơi khác của anh?
Chia sẻ
Chỉ trong ngày đầu tiên chính thức ra rạp (15/7), "Đàn cá gỗ" – phim ngắn từng giành Cánh Diều Vàng 2024 – đã làm nên điều chưa từng có: doanh thu cán mốc 1,7 tỷ đồng, vượt mặt nhiều bom tấn Hollywood như Superman hay Pokémon: Điều ước cuối cùng.
Chia sẻ
Công an tỉnh An Giang liên tục ghi nhận nhiều vụ lừa qua hình thức giả danh cán bộ công an, dàn dựng bị “bắt cóc ảo”, yêu cầu người thân chuyển tiền chuộc.
Chia sẻ
Lãi suất ngân hàng cao nhất hôm nay 16/7: Cuộc đua lãi suất đặc biệt dành cho khách hàng "nghìn tỷ" đang có sự cạnh tranh khốc liệt, với số nhà băng tham dự ngày càng nhiều.
Chia sẻ
Trong bài đăng trên X hôm nay thứ Tư 16/7, Văn phòng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (OHCHR) cho biết “mỗi ngày có 10 trẻ em mất một hoặc cả hai chân” ở Gaza.
Chia sẻ
Không chỉ có ở Hà Nội, từ năm 2025, thí sinh khu vực phía Nam đã có thêm lựa chọn để theo học ngành mới - ngành quản trị chất lượng giáo dục.
Chia sẻ
Trong một thông báo vừa được đưa ra trên trang chủ, đội bóng xứ Nghệ đã lên tiếng xác nhận việc để tiền vệ Đinh Xuân Tiến đến thi đấu cho Thể Công Viettel ở mùa giải 2025/2026.
Chia sẻ
Lòng tôi bỗng chốc nguội lạnh. Tôi đã phạm phải một sai lầm ngớ ngẩn, một điều tối kỵ trong văn hóa bữa cơm gia đình mà vì quá căng thẳng, tôi đã không nhận ra.
Chia sẻ
Phường Trấn Biên đã có quyết định cưỡng chế phá dỡ nhà ở và công trình phục vụ đời sống với 14 trường hợp thuộc khu đất đô thị - thương mại - dịch vụ khoảng 50,5 hécta (khu vực 1, ưu tiên giải phóng mặt bằng trước 1/8/2025)
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM định hướng giữ ổn định 3 môn thi gồm toán, ngữ văn và ngoại ngữ cho kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập năm học 2026-2027. Phương án chính thức dự kiến sẽ được trình vào tháng 9/2025 để sớm tạo điều kiện cho công tác dạy và học.
Chia sẻ
Đậu nành được người Trung Hoa và Nhật Bản dùng làm món đậu hũ (đậu phụ) từ rất lâu. Người Việt cũng rất quen thuộc với món ăn này. Nhưng sữa đậu nành, một chế phẩm khác cũng từ đậu nành từ bao giờ xuất hiện ở xứ ta?
Chia sẻ
Mạnh dạn ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi thủy sản, anh Nguyễn Sông Đà, xã Nam Bình, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình cũ (nay là xã Bình Định, tỉnh Hưng Yên mới) đã phát triển thành công mô hình nuôi chạch sụn, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Chia sẻ
Ấn tượng, vỡ òa cảm xúc là những gì đọng lại trong tâm trí người hâm mộ đến sân cổ vũ giải bóng đá Hội CĐV bóng đá Nam Định lần 1 - 2025 tranh cúp VLG Tập Đoàn Đất Việt.
Chia sẻ
Em Nguyễn Quang Minh ở phường Nhân Hoà, tỉnh Bắc Ninh - học sinh lớp 12 chuyên Toán, Trường THPT chuyên Bắc Ninh là 1 trong 9 thủ khoa đạt điểm tuyệt đối 30/30 của kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. Thừa nhận mình học tập ít nổi trội, nhưng Minh tập trung luyện đề và chú ý các lỗi sai khi làm bài.
Chia sẻ
Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Sở Y tế Hưng Yên vừa quyết định điều tra, xác minh thông tin một số người sau khi ăn tiết canh, lòng lợn tại quán ăn ở xã Quỳnh An (Hưng Yên) nghi nhiễm khuẩn liên cầu lợn đã tử vong.
Chia sẻ
Phòng Kiểm tra chuyên ngành thuộc Sở Xây dựng TP.HCM sẽ thực hiện công tác kiểm tra trên địa bàn 168 xã, phường và đặc khu về quy hoạch - kiến trúc, giao thông vận tải và xây dựng, quản lý sử dụng nhà ở, kinh doanh bất động sản, vật liệu xây dựng…
Chia sẻ
Đội CSGT An Sương, Phòng CSGT Công an TP.HCM đã phối hợp với Công an xã Xuân Thới Sơn xử lý và truy xét thanh niên phun dòng chữ “bắn tốc độ”.
Chia sẻ
Nguyễn Lê Hiền Mai đến từ Phú Thọ đạt điểm tuyệt đối khối A00 - 30 điểm - tại kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025. Nữ sinh chia sẻ, không học thêm nhiều mà tập trung nghe giảng, về nhà tự học, ôn luyện để hiểu sâu kiến thức...
Chia sẻ
Theo thông tin trên Cổng Thông tin điện tử tỉnh Cà Mau, lãnh đạo tỉnh Cà Mau yêu cầu UBND các xã, phường khẩn trương kiện toàn ban chỉ đạo cấp xã, đẩy nhanh tiến độ thực hiện cuộc tổng điều tra nông nghiệp, nông thôn năm 2025.
Chia sẻ
Hà Nội FC chuẩn bị nổ phát súng đầu tiên trên thị trường chuyển nhượng mùa hè 2025. Theo đó, họ đã đạt được thỏa thuận với tiền vệ người Brazil Adriel Silva và hai bên chỉ còn chờ thời điểm công bố hợp đồng.
Chia sẻ
Đề thi tiếng Anh tốt nghiệp THPT 2025 được cho là khó và gây sốc đối với nhiều thí sinh, giáo viên. Trong danh sách 141 điểm 10 môn tiếng Anh, phần lớn thí sinh đến từ Hà Nội và TP.HCM.
Chia sẻ
UBND TP.Hà Nội vừa bổ nhiệm chức vụ Phó Chánh Văn phòng UBND thành phố Hà Nội đối với ông Bá Văn Thắng.
Chia sẻ
Chương trình Mỗi xã một sản phẩm OCOP Tây Ninh đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống người dân và bảo tồn giá trị văn hóa bản địa, góp phần thúc đẩy xây dựng nông thôn mới.
Chia sẻ
Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được vừa ký Quyết định số 189/QĐ-UBND về việc giao quyền Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM.
Chia sẻ
Thứ trưởng Bộ KH - CN Bùi Thế Duy kể về dịp ghé thăm tập đoàn Trường Hải và chứng kiến hình ảnh toàn bộ thợ hàn thay vì trực tiếp cầm mối hàn, họ được đào tạo kỹ năng lập trình và điều khiển các cánh tay robot.
Chia sẻ
Từ sở thích chơi mai vàng, nhiều nông dân xã Bình Lợi, TP.Hồ Chí Minh đã trồng mai vàng bài bản với số lượng lớn. Cây mai vàng không chỉ giúp nhiều gia đình xóa nghèo mà còn vươn lên khá giả.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hồi ký Đặng Việt Châu 
