Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu lập sàn giao dịch vàng: Cơn sốt vàng sẽ được "hóa giải"?

Thủ tướng đã ký ban hành Công điện số 165/CĐ-TTg về điều hành kinh tế, kiểm soát lạm phát, trong đó đặc biệt quan tâm xử lý các vấn đề nóng liên quan giá vàng cùng nhiều thị trường hàng hoá, tiền tệ khác.

Trong đó, Thủ tướng Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan bám sát diễn biến thị trường, tình hình kinh tế trong và ngoài nước, để điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác nhằm thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; thúc đẩy tăng trưởng nhanh nhưng bền vững.

Người đứng đầu Chính phủ đặc biệt quan tâm và yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương theo thẩm quyền thực hiện các giải pháp, công cụ cần thiết quyết liệt đã có quy định để bình ổn, ổn định thị trường vàng, thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng quốc tế và giá vàng trong nước.

Tăng cường thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý nghiêm theo pháp luật các vi phạm liên quan đến thị trường vàng, nhất là lợi dụng chính sách, găm hàng, đội giá, buôn lậu…

Bên cạnh đó, ông yêu cầu cơ quan này phải quản lý chặt chẽ thị trường ngoại hối và thị trường vàng, điều hành tỷ giá linh hoạt, hài hòa, cân bằng hợp lý với lãi suất, ổn định giá trị đồng Việt Nam, phối hợp đồng bộ với các công cụ chính sách tiền tệ, sẵn sàng can thiệp tổng hòa các công cụ nghiệp vụ ngân hàng khi cần thiết để bình ổn thị trường.

Ngân hàng Nhà nước đang nghiên cứu lập sàn giao dịch vàng

Tại cuộc họp gần đây với các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp để quán triệt chỉ đạo của Thủ tướng liên quan đến thị trường vàng và triển khai Nghị định 232/2025/NĐ-CP, Ngân hàng Nhà nước cho biết đang tham khảo kinh nghiệm quốc tế nhằm đề xuất các phương án cho phép giao dịch vàng online; khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất phương án thành lập sở giao dịch vàng quốc gia...

Tuy nhiên, đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng, hoạt động tương tự như sàn giao dịch chứng khoán, sàn giao dịch hàng hóa là đề xuất không mới và được giới chuyên gia đề cập từ lâu.

TS. Lê Xuân Nghĩa bày tỏ quan điểm đồng tình với việc xây dựng sàn vàng quốc gia vì ông cho rằng, điều này sẽ tạo môi trường thuận lợi cho những giao dịch lớn và đặc biệt là siết chặt kiểm soát thị trường.

Ông Nghĩa dẫn chứng, Trung Quốc đã thành công với mô hình sàn giao dịch vàng tập trung và Việt Nam có thể nghiên cứu kinh nghiệm này. Tuy nhiên, Trung Quốc có 2 sàn vàng. Thứ nhất là sàn giao dịch vàng vật chất do ngân hàng trung ương nước này tổ chức với sự tham gia của 14 ngân hàng bán sỉ và một số doanh nghiệp được phép để giao dịch thống nhất về giá theo thị trường thế giới. Sàn thứ hai là giao dịch chứng chỉ vàng (không dùng vàng vật chất).

“Trước mắt, Việt Nam có thể lập sàn vàng giao dịch vật chất để ổn định thị trường và minh bạch hoạt động sản xuất kinh doanh vàng. Đây là nơi để các ngân hàng, doanh nghiệp đủ điều kiện giao dịch (mua bán sỉ) và sau đó bán lẻ ra thị trường, tạo cung cầu và giá ổn định, minh bạch công khai, sau đó sẽ tiến tới sàn giao dịch chứng chỉ vàng”, ông Nghĩa nói.

GS.TS. Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cho rằng, cần tính tới mô hình sàn vàng như thế nào?. Có lẽ không phải mô hình như bán hàng hóa thông thường, ai mua cũng được mà phải đưa vào từng cấp độ. Ví dụ, sàn sơ cấp, chỉ có một số nhà kinh doanh rất chuyên nghiệp mới giao dịch ở đó và thông qua liên thông quốc tế.

Còn sàn thứ cấp dành cho mua bán lẻ, có thể mua bán tự do trong nước, để chúng ta phòng ngừa rủi ro. Rồi khuôn khổ pháp lý như thế nào để kiểm soát, công nghệ thông tin để bảo đảm hàng hóa trên sàn…

"Đó là những vấn đề chúng ta cần quan tâm để tạo ra khung khổ pháp lý và điều kiện hoạt động để có thể phát triển lành mạnh cả thị trường vàng vật chất và thị trường vàng trên sàn", ông Cường nói.

Cùng bàn luận, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu nêu quan điểm, tất cả những giao dịch trên sàn vàng nên được cung cấp bởi những thành viên là các nhà kinh doanh vàng có giấy phép và có uy tín.

Ông Hiếu cũng lưu ý thêm, để sàn giao dịch vàng phát huy tác dụng hiệu quả nhất, cần phải đặt dưới sự quản lý của các cơ quan Chính phủ, trong đó có Bộ Tài chính.

“Vàng không là tiền tệ, không thể đặt dưới sự quản lý của Ngân hàng Nhà nước. Thay vào đó, cần phải đặt trước các cơ quan ban, ngành khác quản lý các thị trường hàng hóa”, ông Hiếu lý giải.

Sàn vàng cần luật chơi rõ ràng, công bằng

PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP.HCM) cho rằng việc thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoạt động theo chuẩn mực quốc tế sẽ giúp minh bạch hóa thị trường, hình thành mức giá vàng sát với cung – cầu thực tế và tiệm cận giá thế giới.

Điều này cũng góp phần nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước, vừa giám sát, vừa tạo công cụ chính sách để bình ổn khi cần. Ngoài ra, tạo thêm một kênh huy động, luân chuyển vàng trong dân hiệu quả hơn, thay vì để vàng ngủ yên trong dân.

Tuy nhiên, theo ông Huân, một sàn giao dịch chỉ có thể vận hành hiệu quả nếu luật chơi rõ ràng, công bằng và nhất quán.

Nhà nước phải ban hành các quy định chuẩn mực về tiêu chuẩn vàng giao dịch, cơ chế ký quỹ, thanh toán, lưu ký… theo thông lệ quốc tế, đồng thời bảo đảm các bên tham gia đều được giám sát chặt chẽ. Cơ chế đối với sàn vàng vừa phải đủ chặt để ngăn ngừa thao túng, rửa tiền, vừa phải đủ mở để khuyến khích sự tham gia rộng rãi.

Vị chuyên gia cũng nhấn mạnh, để sàn vàng phát triển bền vững, cần một hệ thống công nghệ tiên tiến, ngang tầm với các sở giao dịch hàng hóa lớn trên thế giới. Điều này giúp đảm bảo tốc độ khớp lệnh nhanh và bảo mật thông tin cao.

"Sự minh bạch trong thông tin giá cả theo thời gian thực rất quan trọng để tạo niềm tin cho người tham gia. Đồng thời, việc kết nối với các sàn vàng và trung tâm thanh toán quốc tế sẽ giúp giá vàng trong nước bám sát giá thế giới, giảm thiểu sự chênh lệch bất hợp lý", ông Huân nói.

Đồng thời, ông Huân cũng nhấn mạnh, cơ chế sản phẩm đa dạng và chiến lược huy động vàng trong dân cũng là yếu tố quan trọng. Nếu sàn chỉ có giao dịch mua - bán vàng vật chất sẽ khó duy trì sự sôi động. Thay vào đó, cần phát triển thêm các sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai, quyền chọn, hoặc chứng chỉ vàng. Những sản phẩm này giúp người dân có thêm kênh đầu tư an toàn, đồng thời gián tiếp đưa nguồn vàng nhàn rỗi vào lưu thông, đóng góp cho nền kinh tế thay vì cất giữ trong két sắt.

Thành lập sàn vàng có là liều thuốc "giải" cơn sốt vàng?

Điều cần nói, PGS.TS Huân cho rằng, để thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới, nguồn cung vẫn là yếu tố quyết định. Do đó, hoạt động nhập khẩu vàng cần được triển khai hiệu quả, kịp thời để tránh thị trường vàng tiếp tục biến động mạnh.

Chuyên gia kinh tế Trần Thọ Đạt cũng nêu quan điểm, về điều hành theo cơ chế thị trường, tức là cần phải làm cho cung - cầu gần nhau theo hướng không chênh lệch giữa giá vàng thế giới so với giá vàng trong nước.

Đồng quan điểm, một số chuyên gia cho rằng, việc loại bỏ cơ chế độc quyền sẽ giúp tăng nguồn cung vàng, cho phép các nhà cung ứng hoạt động một cách tự do và bình đẳng. Tuy nhiên, việc mở cửa cho nhiều đơn vị nhập vàng nguyên liệu về sản xuất trong nước là bước đi hé mở cho thị trường vàng đa dạng về nguồn cung. Song, quy định quan trọng nhất là chỉ được nhập vàng nguyên liệu có hàm lượng 99,5% là một thách thức.

Bài toán là không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tìm ngay được đối tác cung ứng vàng 99,5% và thứ hai là cần doanh nghiệp đầu tư công nghệ, máy móc để có thể đủ năng lực chế tác, hoàn thiện vàng 999,99%. Chính vì vậy, đây là các nguyên nhân khiến giá vàng trong nước ngay sau khi có chính sách mới về bãi bỏ độc quyền Nhà nước về vàng miếng vẫn tăng mạnh.

Theo chuyên gia Đinh Nho Bảng -Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, về lâu về dài, khi doanh nghiệp, ngân hàng quen với hình thức nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh vàng theo quy định của Nghị định 232, chắc chắn giá vàng miếng trong nước sẽ giảm, biên độ chênh lệch với giá vàng thế giới sẽ được kéo về mức vài triệu chứ không thể còn giá trên 10 triệu đến 20 triệu đồng/lượng như đã đang xảy ra.

×