Ngành gỗ Việt tìm giải pháp nếu Mỹ vẫn áp thuế đối ứng ở mức cao (Bài 2)

Ngành gỗ Việt chấp nhận được mức thuế bao nhiêu %?

Công ty CP Gỗ Lâm Việt (TP.Tân Uyên, Bình Dương) chuyên sản xuất, xuất khẩu nội, ngoại thất sang các thị trường Anh, Mỹ và châu Âu. Năm 2024, doanh thu của công ty đạt 900 tỷ đồng, riêng thị trường Mỹ chiếm đến 50%.

Ông Nguyễn Thanh Lam - Giám đốc điều hành Công ty CP Gỗ Lâm Việt cho biết, hiện công ty đang theo sát diễn biến chính sách thuế quan từ chính quyền Mỹ, đồng thời đặt nhiều kỳ vọng vào khả năng đàm phán của Chính phủ.

Trong thời gian tới, công ty Lâm Việt sẽ tập trung đàm phán với khách hàng, đối tác để cùng chia sẻ rủi ro. Đồng thời, Lâm Việt đang hướng đến mô hình xuất khẩu trực tuyến nhằm giảm bớt khâu trung gian. Dự kiến trong tháng 4 này, công ty sẽ xuất khẩu 3 container hàng hóa và đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử Amazon.

Ông Nguyễn Liêm – Chủ tịch Hiệp hội Chế biến gỗ Bình Dương (BIFA) cho biết, kim ngạch xuất khẩu gỗ của Bình Dương sang Mỹ hiện vượt 6 tỷ USD mỗi năm. Nếu thuế đối ứng của Mỹ vẫn giữ ở mức cao sau 90 ngày, thiệt hại đối với doanh nghiệp sẽ là vô cùng lớn.

BIFA đề nghị Chính phủ và các cơ quan liên quan cần xây dựng một kênh thông tin để cập nhật về các chính sách thuế, mức thuế cho từng mã hàng xuất khẩu (HS) cụ thể, cũng như mức độ tác động, để doanh nghiệp kịp thời ứng phó.

Đặc biệt, cần siết chặt việc “sản xuất trá hình”, chỉ để lấy xuất xứ từ Việt Nam khiến thặng dư thương mại với Mỹ tăng cao.

Theo ông Liêm, tài nguyên không chỉ là khoáng sản dưới lòng đất. Hạn ngạch xuất khẩu cũng là tài nguyên quốc gia. Nếu các doanh nghiệp FDI nhập nguyên liệu từ nước ngoài, lắp ráp rồi xuất khẩu để hưởng lợi nhuận lớn, thì cán cân thương mại bị chênh lệch, còn doanh nghiệp Việt lại phải gánh hậu quả. Đáng lẽ phần lợi đó phải dành cho khối doanh nghiệp trong nước.

Ông Liêm cho biết, ngành gỗ đã kiến nghị với Chính phủ được nhập khẩu nguyên liệu từ Mỹ ở mức tối đa, đồng thời đề xuất mức thuế có thể chấp nhận được khi vào thị trường Mỹ là 20%.

“Để giữ vững thị trường xuất khẩu lớn nhất, chúng tôi đề xuất cần có giải pháp đối thoại thương mại, xây dựng phương án hợp tác song phương, nhằm giảm thiểu rủi ro lâu dài”, ông Liêm chia sẻ.

Ông Nguyễn Chánh Phương – Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) cho biết, từ tháng 3, ngành gỗ đã chủ động đề xuất và Chính phủ đã quyết định giảm thuế nhập khẩu gỗ về 0%.

Tuy nhiên, biện pháp này vẫn chưa thể cải thiện chênh lệch cán cân thương mại Việt - Mỹ. Ông Phương cho rằng rất khó có thể đàm phán đưa thuế Mỹ về mức 0%. Tuy nhiên, nếu giữ ở mức từ 15-20%, ngành gỗ vẫn có thể duy trì hoạt động.

Đầu tư nhiều hơn cho doanh nghiệp tư nhân ngành gỗ Việt

Theo thống kê, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang Mỹ năm 2024 đạt trên 8,8 tỷ USD, chiếm hơn 55,4% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành. Trong đó, nhóm sản phẩm đồ gỗ (mã HS 9401 và HS 9403) chiếm tới 90%.

Năm 2024, Việt Nam nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ từ 119 quốc gia, tuy nhiên chủ yếu vẫn từ 5 thị trường chính: Trung Quốc, Mỹ, Cameroon, Lào và Thái Lan. Riêng từ Mỹ, Việt Nam nhập khẩu 316,36 triệu USD, chiếm 11,2% tổng kim ngạch nhập khẩu toàn ngành.

Một trong những giải pháp ngắn hạn được đặt ra là thúc đẩy cơ chế ưu đãi thương mại song phương với Mỹ thông qua khung C/O mới (giấy chứng nhận xuất xứ). Nếu hàng hóa được chứng minh sử dụng gỗ nguyên liệu từ Mỹ, sẽ được hưởng mức thuế 0%. Hawa đang đề xuất giải pháp này với các đối tác tại Mỹ.

Ông Phương cho biết, ngành gỗ Việt Nam cũng đang lên kế hoạch tăng gấp đôi lượng gỗ nhập từ Mỹ, đạt khoảng 600 triệu USD.

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận, giải pháp này chỉ hỗ trợ một phần từ riêng ngành gỗ. Việt Nam cần một gói giải pháp chung, mang tính chiến lược cho nhiều ngành hàng khác như máy bay, khí hóa lỏng (LNG)... để góp phần cân bằng cán cân thương mại.

Liên quan đến dòng vốn FDI, ông Phương nhận định, FDI mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt trong phát triển nông sản, tạo việc làm. Tuy nhiên, rủi ro là hiện hữu. Trong ngắn hạn, cần siết lại khâu quản lý. Về dài hạn, cần phân loại rõ dòng vốn FDI thật sự hiệu quả và bền vững.

Ông cho biết thêm, thời kỳ đầu (1997-2000), các doanh nghiệp FDI đầu tư rất bài bản, bao gồm cả đất đai, máy móc, nhà xưởng. Hiện nay, suất đầu tư ngành gỗ từ các nước như Anh, Mỹ, Singapore có thể đạt 15 triệu USD; Trung Quốc khoảng 7 triệu USD.

Với mức 7 triệu USD, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể đáp ứng được. “Trong bối cảnh mới, nhất là với chính sách ưu tiên khối doanh nghiệp tư nhân trong nước, cần hành động ngay để tạo ra chuyển biến thực chất”, ông Phương đề nghị.

Theo ông Ngô Sỹ Hoài – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, trong giai đoạn khó khăn hiện nay, việc định vị lại thị trường, sản phẩm và nguồn nguyên liệu là việc cần làm ngay. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải đầu tư xây dựng các trung tâm giao dịch gỗ quốc tế, xây dựng thương hiệu quốc gia nhằm giảm lệ thuộc vào gia công và trung gian.

Ông Hoài kiến nghị Nhà nước cần triển khai các gói hỗ trợ cụ thể, rõ ràng cho doanh nghiệp khi bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Đồng thời, cần phát huy vai trò của các trung tâm xúc tiến thương mại, thúc đẩy chuyển đổi số và công nghệ để kịp thời hỗ trợ, đặc biệt là với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

×