Người bệnh đái tháo đường nên làm gì nếu bị mệt vào ngày Tết?

TS, bác sĩ Nguyễn Quang Bảy, Trưởng Khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, vào ngày Tết, sức khỏe của người bệnh đái tháo đường bị ảnh hưởng rất nhiều. 

Nguyên nhân khiến người bệnh đái tháo đường dễ bị mệt vào dịp Tết

Theo TS Bảy, nguyên nhân khiến sức khỏe của người bệnh đái tháo đường bị mệt mỏi vào dịp Tết có thể là do làm việc quá sức (dọn dẹp nhiều, nấu nướng, đi lại nhiều). 

Bệnh nhân đái tháo đường thường giảm sức đề kháng nên rất dễ bị nhiễm khuẩn và nhiễm virus. Việc đi chơi, chúc Tết vào trời lạnh có thể khiến bệnh nhân đái tháo đường bị viêm phổi.

"Tăng đường huyết là nguyên nhân quan trọng, có thể khiến bệnh nhân phải nhập viện. Nguyên nhân do ăn nhiều đồ ngọt, và có thể cả quên thuốc đái tháo đường. Ngoài mệt mỏi, bệnh nhân thường có thêm các triệu chứng như khát nước, tiểu nhiều… 

Nguy hiểm nhất là hạ đường huyết vì có thể gây hôn mê và ảnh hưởng đến tính mạng. Có nhiều nguyên nhân gây hạ đường huyết ở bệnh nhân đái tháo đường trong dịp Tết như ăn ít, ăn chậm hoặc bỏ bữa, vận động nhiều (do đi bộ nhiều, leo núi). 

Sai liều insulin hoặc thuốc uống cũng rất hay gặp do ăn không đúng bữa, hoặc ngủ dậy muộn nên uống/tiêm gộp liều thuốc", TS Bảy chỉ ra những nguyên nhân khiến người đái tháo đường dễ bị mệt mỏi hoặc tình trạng bệnh nặng hơn. 

Người bệnh đái tháo đường nên làm gì khi bị mệt? 

Bệnh nhân đái tháo đường phải cảnh giác với mọi bất thường của cơ thể vì đó có thể là những dấu hiệu của biến chứng, đe dọa phải nhập viện. 

Theo TS Bảy, người bệnh đái tháo đường cần: 

Ngay khi thấy mệt mỏi, nhất là mệt nhiều hay mệt kèm theo đau ngực, sốt, khát nước… thì việc cần đầu tiên là phải đo ngay huyết áp, đường huyết mao mạch và nhiệt độ. Nếu chỉ mệt nhẹ, và chắc chắn là do làm việc nhiều hơn bình thường hay thức khuya quá… thì nên dành thời gian nghỉ ngơi. Có thể cắt bớt một số công việc hoặc lịch trình du xuân. 

Nếu đường huyết thấp < 4,0 mmol/L là đã bị hạ đường huyết, bệnh nhân nên ăn ngay kẹo bánh (nhiều glucose) hoặc bánh chưng, cơm (tinh bột) và đo lại đường huyết sau 15 phút để đánh giá. Nếu vẫn thấp thì ăn tiếp. Tuy nhiên nếu mệt nhiều, mệt kéo dài, không tỉnh táo hoặc đường huyết thấp < 2,5 mmol/L thì phải đi cấp cứu vào bệnh viện gần nhất. 

Nếu đường huyết cao > 14,0 mmol/L thì cần cảnh giác với nguy cơ bị nhiễm toan ceton. Bệnh nhân nên uống thêm nước, nghỉ ngơi, hạn chế vận động, và có thể tiêm thêm 1 mũi insulin nhanh hoặc tăng liều mũi insulin (khoảng 2 đơn vị) trước bữa ăn tiếp theo. Sau đó, bệnh nhân cũng cần theo dõi đường huyết thường xuyên hơn. 

Nếu mệt kèm theo sốt, đặc biệt là sốt cao, rét run, hay đau tức ngực… là những triệu chứng nhiễm khuẩn nặng, và có nguy cơ gây rối loạn đường huyết, thậm chí nhiễm toan ceton nên bệnh nhân cần liên hệ ngay với bác sĩ điều trị đái tháo đường của mình hoặc đến khám ở bệnh viện gần nhất. 

Còn nếu sốt nhẹ kèm sổ mũi, ho húng hắng thì bệnh nhân nên nằm nghỉ, tránh đi ra chỗ gió rét, và kiểm tra đường huyết thường xuyên, ăn uống bình thường. 

Nếu huyết áp tăng (> 140/90 mmHg) thì phải kiểm tra xem đã uống thuốc huyết áp chưa, nếu chưa thì cần uống ngay theo đơn, còn nếu đã uống rồi thì có thể cân nhắc uống thêm 1 viên nữa hoặc xin ý kiến bác sĩ. 

Cách phòng bệnh cho bệnh nhân đái tháo đường trong dịp Tết

TS Bảy khuyến cáo, để giữ sức khỏe, vui Tết, ăn Tết an toàn, người bệnh đái tháo đường cần:

- Cố gắng giữ nếp sinh hoạt như bình thường; Việc rất quan trọng là phải tiêm và uống các thuốc đầy đủ và đúng giờ; Lưu ý là các thuốc đái tháo đường (tiêm và/hoặc uống) thường được dùng trước hoặc sau các bữa ăn chứ không phải là theo đúng 1 giờ cố định. 

 - Ăn đủ số bữa và đúng giờ, tuyệt đối tránh bỏ bữa dù ngủ dậy muộn; Đo đường huyết thường xuyên hơn, có thể 2-4 lần/ngày, cả sau ăn nhất là khi ăn nhiều, ăn đồ ăn lạ; Khi thấy cỗ ngon, muốn ăn thêm thì có thể tiêm thêm 1-2 đơn vị insulin nhanh trước ăn;  Giữ ấm cơ thể, uống đủ nước. 

- Có thể uống rượu vang được, hạn chế uống rượu mạnh; Khi đi lễ hay du lịch nên mang giầy thể thao buộc dây, êm nhẹ; Kiểm tra bàn chân thường xuyên, nhất là với những người đã có biến chứng thần kinh ngoại vi, bị tê chân hoặc mất cảm giác chân; Liên hệ ngay với bác sĩ điều trị khi thấy mệt nhiều. 

 - Tránh suy nghĩ kiêng khem quá mức ngày Tết như ăn ít, không dám ăn cỗ Tết, và cũng phải tránh tư tưởng kiêng đến bệnh viện dù rất mệt, sốt cao, hay hạ đường huyết nặng.

- Các bác bệnh nhân đái tháo đường cần lưu ý giữ đường huyết trước bữa ăn từ 5,0 – 7,2 mmol/L, đường huyết sau ăn < 11,0 mmol/L và huyết áp < 130/80 mmHg. 

×