Người phụ nữ và hành trình 18 năm lo hậu sự cho những sinh linh chưa kịp chào đời

Hành trình lo hậu sự suốt gần 2 thập kỷ

Không bia tên cụ thể, không hoa tươi hay tiếng tụng niệm, đây là nơi an nghỉ của những sinh linh chưa từng được cất tiếng khóc chào đời. Những ngôi mộ nhỏ nằm san sát, phần lớn chỉ là gạch đỏ hoặc xi măng xám, rêu phủ theo thời gian.

Trên mỗi phần mộ là một tấm bia xi măng nhỏ, không tên, không tuổi, không một dấu tích nào để biết các em đã từng hiện diện trên cõi đời này. Mỗi ngôi mộ chung chứa từ vài trăm đến vài nghìn thai nhi, lặng thinh và vô danh. Không gian lặng im đến nghẹn lòng, chỉ có mùi nhang khói nhè nhẹ lan trong gió và từng hàng bia vô danh gợi nhắc về sự tồn tại mong manh mà đầy ám ảnh.

Chủ nhân của nghĩa trang ấy là bà Nguyễn Thị Nhiệm (sinh năm 1954). người phụ nữ đã lặng lẽ gắn bó với công việc “đưa các bé về nhà” suốt 18 năm qua. Từng sống cùng gia đình bốn thế hệ, sau này bà và chồng chuyển ra ở riêng, dựng một căn nhà cấp bốn cách nghĩa trang vài trăm mét.

Căn nhà không chỉ là nơi ở, mà còn là mái ấm cho những người mẹ trẻ đang mang thai ngoài ý muốn, bị gia đình từ chối. Bà không chỉ lo hậu sự cho các thai nhi, mà còn nấu ăn, tắm giặt, đưa đi khám thai và đỡ đần các mẹ bầu như người thân trong nhà.

Cả nghĩa trang và căn nhà nhỏ ấy đều là hai “đầu việc” bà vẫn lặng lẽ luân phiên chăm chút mỗi ngày. Sau khi lo hương khói, dọn dẹp sơ phần mộ, bà tranh thủ về nhà chuẩn bị bữa trưa cho các bé và vài mẹ bầu đang tá túc. Ăn uống qua loa, bà quay trở lại nghĩa trang gặp khách đến thăm.

Chưa kịp tắm rửa, tay bà còn lấm tấm đất cát, nhưng khuôn mặt thì bừng sáng khi có người hỏi chuyện, nhất là khi nhắc tới các “bé”. Đôi mắt bà ánh lên thứ ánh sáng rất lạ, một sự trìu mến, tin yêu và niềm vui hiếm hoi khi công việc âm thầm suốt mười mấy năm có người biết đến.

Suốt gần hai thập kỷ, bà Nguyễn Thị Nhiệm vẫn âm thầm như thế: quét dọn, lo chôn cất, dựng bia, thắp nhang và cầu nguyện. Không đòi hỏi ghi nhận, không cần tri ân. Điều bà mong mỏi chỉ là một khu nghĩa trang sạch sẽ, tươm tất, và hơn hết là sự thấu hiểu của cộng đồng với những sinh linh chưa kịp gọi tên.

Mảnh đất nhỏ ven làng, nơi từng là vườn chuối xanh rì của gia đình bà, nay đã trở thành mái nhà cuối cùng của hơn 300.000 thai nhi. Thuở ban đầu, nghĩa trang chỉ có vài tấm ván, một xẻng đất, vài bọc xi măng, và đôi bàn tay gầy guộc của bà. “Ngày ấy mưa thì ướt, nắng thì cháy lưng, nhưng vẫn phải làm. Đào từng hố, gánh từng bao đất, có khi chôn các em dưới ánh đèn pin leo lét”, bà nhớ lại.

Bước ngoặt đến vào năm 2011, khi bà nhận nuôi một bé còn sống, không giấy tờ, không người thân. Trong một lần bé bị ốm, bà Nhiệm đã nhờ người quen hỗ trợ đưa đón bé tới viện điều trị. Tuy nhiên, người này lại khai tên mình vào hồ sơ bệnh án. Đến lúc cháu bé xuất viện, bệnh viện yêu cầu người giám hộ hợp pháp, lúc đó bà mới sững sờ khi biết mình hoàn toàn không có giấy tờ chứng minh quyền nuôi dưỡng, còn tên trong bệnh án lại là của người khác.

Sự việc khiến bệnh viện buộc phải báo công an để xác minh danh tính. Người hỗ trợ bà bị tạm giữ để điều tra. Đêm ấy, bà không thể chợp mắt, nửa lo cho cháu nhỏ, nửa lo cho người đã giúp mình. Vài ngày sau, có nhà báo tìm đến nhà, viết bài về sự việc và hành trình lặng lẽ bà chôn cất các thai nhi suốt nhiều năm. Bài báo lan tỏa, các sinh viên, đặc biệt là nhóm sinh viên Công giáo tìm về nghĩa trang Bến Cốc. Từ đó, nơi từng chỉ có đôi tay bà, nay có thêm biết bao bàn tay đồng hành, sẻ chia.

Nhờ sự chung tay ấy, nghĩa trang giờ đây đã có sân gạch sạch sẽ, có tượng đài tưởng niệm. Mỗi phần mộ đều được đánh dấu bằng ký hiệu riêng, có hoa cắm, có nến thắp, có lời cầu nguyện thì thầm.

Tính đến nay, đã có khoảng gần 300.000 thai nhi được an táng tại nghĩa trang này. “Trước kia tôi làm một mình, chôn mỗi tháng 300 đến 400 em. Nay có đội riêng lo phần thay đồ, tắm rửa và chôn cất. Tôi và chồng chỉ còn lo nhận các bé và bảo quản".

Hiện tại, mỗi tháng nghĩa trang tổ chức chôn cất một lần. “Các em nhỏ lắm, có khi hai ba em nằm chung một tiểu”, bà nói trong nghẹn ngào.

Nguồn tiếp nhận các thai nhi chủ yếu từ các bệnh viện. Cũng có người cha, người mẹ tìm đến, gạt nước mắt gửi con lại, rồi lặng lẽ quay đi. “Họ khóc nhiều lắm… nhưng chẳng còn cách nào khác". Với bà, nghĩa trang này không phải là nơi lạnh lẽo, mà là một mái nhà. Mái nhà của những sinh linh chưa kịp chào đời, vẫn xứng đáng được đón nhận vòng tay yêu thương cuối cùng, dù chỉ là trong giấc ngủ ngàn thu.

Lần đầu tiên tự tay chôn cất một thai nhi, bà không có gì trong tay ngoài lòng trắc ẩn. Không nhà lạnh, không tiểu sành, chẳng quần áo hay đồ bảo hộ. Một mình bà lặng lẽ mang các em từ bệnh viện về trong túi nilon, tự tay trộn từng mẻ xi măng, bê từng viên gạch, khoét từng cái lỗ trên nền đất lạnh và cầu cho các em được yên nghỉ. Mùi tử khí bốc lên nồng nặc đến mức ngay cả người thân trong nhà, như em dâu bà, cũng không chịu nổi. Nhưng bà vẫn làm, bởi trong sâu thẳm lòng mình, bà luôn tự hỏi: “Nếu mình không cưu mang, ai sẽ đưa các em đến được nơi an lành cuối cùng?”.

Những chuyện khó lý giải!

Có những câu chuyện tâm linh mà chính bà Nhiệm cũng không thể lý giải, chỉ biết mỗi lần nhớ lại là một lần day dứt trong lòng. Bà kể, vào một buổi chiều mưa lất phất, khi đang thắp nhang giữa nghĩa trang vắng, bà vô tình thấy một bóng người đàn ông đứng nép dưới gốc cây bàng già. Trời nhá nhem, bà không nhìn rõ mặt, chỉ thấy ông bế trên tay một đứa bé được quấn trong mảnh vải mỏng. “Bà thay quần áo, lo cho cháu giúp con…” ông nói, giọng lạc đi trong tiếng mưa, rồi quay lưng đi khuất vào bóng tối. Bà nhận lời.

Nhưng hôm đó bận bịu, bà chưa kịp làm ngay như đã hứa. Đến đêm, khi vừa ngả lưng, bà giật mình vì nghe văng vẳng bên tai một câu hỏi buồn buốt: “Sao bà không thay đồ cho con?”, bà thẫn thờ, rồi vội vã chạy ra, tự tay tắm rửa, mặc quần áo sạch sẽ cho bé, vừa làm vừa thấy trong lòng nhen nhóm một nỗi ân hận khó tả. “Làm gì thì làm, chứ đã nhận là phải làm cho trọn”, bà nói, giọng chùng xuống. “Không thì các em sẽ về nhắc mình”.

Không ít lần, giữa đêm, bà bật dậy không rõ lý do. Có đêm dắt xe ra đi ngang nghĩa trang, ánh đèn pin quét trúng một túi nilon đặt lặng lẽ bên gốc cây, bên trong là một thai nhi bị bỏ lại, không tên, không dòng nhắn. “Tôi không tin là ngẫu nhiên. Các em linh lắm, không gọi tôi dậy sao tôi biết đúng lúc ấy?”, bà kể mà đôi mắt như vẫn còn giữ nguyên sự bàng hoàng năm nào.

Có lần, đúng vào ngày 2/9, trời nắng như đổ lửa. Mồ hôi ướt đẫm áo, bà không đủ sức để chuẩn bị chu đáo như mọi khi. Thay vì đặt các em vào tiểu, bà chỉ kịp để các bé nằm xuống đất rồi quay về. Đêm hôm ấy, bà chợt tỉnh giấc, tưởng như nghe thấy tiếng khóc yếu ớt từ đâu đó vọng lên, cứ văng vẳng bên tai không dứt. Đến sáng hôm sau, nhóm thanh niên tình nguyện đến gặp bà, hỏi: “Sao bà lại để các bé nằm đất? Bà hết tiểu hay sao?”, bởi chính họ cũng đã mơ thấy những điều tương tự. Với người khác, đó có thể chỉ là giấc mơ. Nhưng với bà, đó là lời nhắc nhở, không ồn ào, không dữ dội, mà len lỏi, thấm dần vào tim khiến bà không thể nào quên.

Bà còn nhớ một lần khác, sau khi vừa dọn cỏ xong ở nghĩa trang, bà chỉ nghĩ thầm: “Giá có cái sân sạch sẽ hơn cho các em". Chỉ vài tiếng sau, một người lạ gọi điện xin tài trợ làm sân và xây đài tưởng niệm. “Mọi chuyện cứ như các em sắp xếp vậy,” bà mỉm cười.

Với người ngoài, đó có thể là những chuyện hoang đường. Nhưng với bà, đó là điều có thật, những lời nhắc từ nơi yên nghỉ. Những giấc mơ, những lần bồn chồn thức dậy giữa đêm, không chỉ là chuyện tâm linh, mà là một tiếng chuông đánh thức lương tri nhắc rằng đã chọn con đường này thì phải đi đến cùng.

Dù đã bước sang tuổi 67, nhưng bà Nhiệm vẫn không nghĩ tới việc nghỉ ngơi. “Tôi sợ khi tôi dừng lại, sẽ không còn ai lo cho các con”. Suốt 18 năm hành trình chôn cất các em, bà Nhiệm vẫn đau đáu một nỗi niềm khó tả. “Mong nơi này ngày càng khang trang, sạch sẽ hơn để các em có một chỗ an nghỉ tử tế. Các em vốn đã quá thiệt thòi, nếu có điều kiện, tôi mong mọi người cùng chung tay chăm sóc để bù đắp phần nào cho những sinh linh chưa kịp cất tiếng khóc chào đời…", bà Nhiệm chia sẻ.

Đồi Cốc hôm nay không còn hoang vắng như xưa. Nhiều tình nguyện viên đã tìm tới để giúp đỡ bà Nhiệm công việc dọn dẹp, chăm sóc. “Nhiều khi chỉ mong, sau này tôi không phải chôn thai nhi nữa. Các con xứng đáng được làm người, xứng đáng có một cái tên…” bà Nhiệm chia sẻ.

Trong ánh chiều loang trên những tấm bia nhỏ không tên, người đàn bà đã bước sang tuổi xế chiều ấy vẫn lúi cúi lau từng nấm mồ, nhặt từng cọng cỏ khô vướng trên tấm bia đá đã mòn chữ, chậm rãi thắp từng nén nhang cho mỗi nấm mồ nhỏ xíu, giữa tình thương không tên, giữa nỗi đau mà bà chọn giữ lại cho riêng mình. Gió rít nhẹ như những lời ru cuối cùng cho những sinh linh bé bỏng. Và ở đó, có một trái tim vẫn âm thầm giữ lửa, để sự sống, dù mong manh đến đâu, cũng được nâng niu đến phút cuối cùng.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Nguyễn Văn An (Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Đồi Cốc, xã Sóc Sơn, Hà Nội) cho biết: "Từ trước tới nay chính quyền không có hỗ trợ bất kỳ chi phí nào cho nghĩa trang, nguồn chi phí để tân trang, tu sửa nghĩa trang hầu như được nhận từ các nhà hảo tâm, tình nguyện viên khi họ tới thăm tới thăm viếng.

Hầu hết, các thai nhi được nhận từ bệnh viện và các phòng khám tư nhân, có những lần chúng tôi nhận tới mấy trăm cháu trong một ngày từ các bệnh viện lớn.

Chính vì vậy, có những thời điểm nghĩa trang gặp khá nhiều khó khăn, khó khăn về cả mặt kinh phí cũng như diện tích giới hạn của nghĩa trang bởi số lượng các bé chúng tôi tiếp nhận khá nhiều. Không có tiền mua tiểu, cũng không có đủ chỗ chôn cất nên phải để mấy chục bé nằm chung vào một tiểu và chôn cùng một chỗ cho tiết kiệm đất".

×