Nhà thơ Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh: Nếu yêu thì hãy hết lòng vì nhau

Nhà thơ Lưu Quang Vũ biết ơn Xuân Quỳnh đến tận phút cuối cuộc đời mình. Dù họ ra đi, đúng như lời thơ Xuân Quỳnh: "Chỉ còn anh và em/ cùng tình yêu ở lại" (Thơ tình cuối mùa thu). Chỉ có 40 năm được sống trên đời nhưng nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ, đã sống một cuộc đời đáng sống bên cạnh người bạn đời - nhà thơ Xuân Quỳnh. Cuộc tình và sự nghiệp của 2 người đáng trọng đó đã trở thành một sự kiện, hiện tượng trong giới văn nghệ sĩ.

30 năm đã qua, nhưng những ký ức về Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh vẫn còn mãi. Những tác phẩm của họ vẫn tiếp tục sống giữa cuộc đời, bởi những giá trị nội dung các vấn đề, cùng những giá trị nhận thức thẩm mỹ trong thơ, kịch Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh vẫn là những điều cần thiết cho cuộc sống hôm nay.

Nhân kỷ niệm 30 năm ngày mất của Nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và Nhà thơ Xuân Quỳnh, phóng viên báo Dân Việt điện tử đã có cuộc trò chuyện với nhà thơ Hồng Thanh Quang về những giá trị nghệ thuật để lại cho đời của 2 tác giả Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh.

Nhà thơ Hồng Thanh Quang

Thưa nhà thơ Hồng Thanh Quang, biết anh sinh năm 1962, vậy anh đã gặp nhà thơ Lưu Quang Vũ trong đời thực bao giờ chưa?

- Tôi không có được may mắn đó. Cũng như tôi đã không được có may mắn gặp chị Xuân Quỳnh trong đời thực. Trong số những nhà thơ mà tôi thần tượng từ ngày nhỏ, tôi chỉ được gặp hai người trong đời thực. Người thứ nhất là nhà thơ Xuân Diệu.

Năm tôi học lớp 10 ở trường phổ thông trung học Việt Đức, tức là khoảng cuối năm 1978 đầu năm 1979, lần đầu tiên tôi được nhìn thấy nhà thơ Xuân Diệu khi ông tới nói chuyện thơ cho những học sinh giỏi văn của trường. Lúc ấy, tôi đã thấy buồn tràn trề vì “hoàng tử thơ tình” trong trí tưởng tượng của tôi hoá ra lại là một người đàn ông bụng phệ...

Sau này gặp và phỏng vấn nhà thơ Huy Cận vào đầu những năm 2000, tôi cũng đã rất khó hình dung ra ông khi ông viết những vần thơ tuyệt tác trong “Lửa thiêng”. Tất nhiên, những ấn tượng về ngoại hình ấy không hề làm giảm trong tôi tình yêu và sự kính trọng đối với hai nhà thơ và các tác phẩm của họ. Nhưng tôi tiếc cho những giấc mơ của mình.

Còn với anh Lưu Quang Vũ và chị Xuân Quỳnh, tôi tin rằng hai nhà thơ này trong đời thực cũng không khác mấy so với những gì tôi đã tưởng tượng khi đọc các tác phẩm của họ. Sau này, được gặp và hân hạnh giao du với nhà báo Lưu Quang Định, em ruột của anh Lưu Quang Vũ, tôi càng tin rằng chất thơ và chất đàn ông của anh Lưu Quang Vũ rất nhất quán với nhau, đúng như tôi đã hình dung.

Anh có xem nhiều vở kịch của Lưu Quang Vũ không?

- Nói thực là tôi được nghe nói về kịch của anh Lưu Quang Vũ nhiều hơn. Và tôi cũng đọc các kịch bản in thành sách của anh nhiều hơn. Tôi cũng đọc nhiều bài viết về anh và thậm chí từng biên tập để đăng báo nhiều bài viết về nhà viết kịch Lưu Quang Vũ và tác phẩm của anh.

Anh nhìn nhận về những giá trị nhân bản và tính phát hiện, dự báo trong tác phẩm của kịch tác giả Lưu Quang Vũ như thế nào? 

-Theo tôi hiểu, khi bắt tay vào viết kịch, Lưu Quang Vũ đã là một nhà thơ tài năng ở độ chín muồi về nhân sinh quan và giàu có vốn sống. Đối với anh, viết kịch bản chỉ là truyền tải nhân sinh quan và vốn sống đó bằng một hình thức nghệ thuật khác, ngoài thơ.

Đọc thơ Lưu Quang Vũ, càng sau này tôi lại càng thấy, anh không hẳn đã là nhà thơ của thời anh đang sống. Nói đúng hơn, anh hơi bị lạc ra ngoài âm hưởng chủ đạo của các nhà thơ thời anh sống. Anh là nhà thơ của nhiều thời, hay nói đúng hơn, anh là nhà thơ của những thời mà con người có nhiều điều kiện để lo lắng cho đời sống tinh thần và tình yêu của mình hơn.

Nhà thơ Lưu Quang Vũ đã không định dự báo điều gì cho tương lai mà chỉ đơn giản là anh sống và sáng tạo cái thời mà anh coi là môi trường đích thực của mình. Khát vọng tinh thần của anh không bao giờ lỗi thời cả. Thông điệp nhân văn của anh cũng luôn là hợp lẽ. Chỉ đôi khi, theo dòng thời gian, một số cách gỡ nút cho những mâu thuẫn đời sống trong kịch của anh có vẻ như hơi ngây thơ... Thực tế khắc nghiệt, buộc chúng ta hôm nay phải đối mặt với những cốt truyện ghê gớm hơn nhiều so với thời Lưu Quang Vũ đã chứng kiến.

Còn với nhà thơ Xuân Quỳnh, Anh nghĩ thế nào về sự lãng mạn "rất đàn bà" trong thơ Xuân Quỳnh?

-Tôi nghĩ rằng chị Xuân Quỳnh trong thơ của mình đã vượt qua những nỗi thường tình của những người đàn bà. Thơ chị, theo cách cảm nhận của tôi, đó là những nỗi niềm thiếu phụ, với những trăn trở trăm bề trong những khát vọng hạnh phúc.

Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh. Ảnh: Internet

Thơ của một thiếu phụ trên đường truy đuổi hạnh phúc, một hạnh phúc rất gần nhưng lại luôn muốn trượt ra ngoài tầm tay với. Đọc thơ Xuân Quỳnh, thêm thương và trọng nhà thơ, thêm thương và trọng những người phụ nữ của chính mình. Ai đó đã nói rằng, trong tình yêu, ai yêu nhiều hơn thì người ấy yếu thế hơn. Đôi khi tôi nghĩ rằng, phụ nữ bị gọi là phái yếu không phải vì họ yếu về thể chất hay sự chịu đựng, mà là vì họ luôn yêu nhiều hơn, dâng hiến nhiều hơn trong tình yêu so với đàn ông.

30 năm qua đi như một chớp mắt, là một nhà thơ, thông điệp anh muốn gửi tới thế hệ trẻ thông qua những điều anh biết về Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh là gì?

-Tôi không dám gửi thông điệp cho ai cả. Tôi chỉ đơn giản nghĩ rằng, một khi ta còn yêu nhau thì hãy hết lòng vì nhau. Vì bất cứ lúc nào cũng có thể xảy ra những sự bất ngờ có thể chia lìa nhau vĩnh viễn.

Xin trân trọng cảm ơn nhà thơ Hồng Thanh Quang!

×