Nhập khẩu sản phẩm này từ Trung Quốc đột ngột tăng, lo ngại doanh nghiệp Trung mượn tên Việt Nam để xuất sang Mỹ

Nhập khẩu tủ bếp từ Trung Quốc tăng mạnh, lo ngại gian lận xuất xứ

Trước lo ngại về những rủi ro trong hoạt động nhập khẩu bộ phận mặt hàng tủ bếp từ Trung Quốc, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) đã có văn bản đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Bộ NNPTNT quan tâm xem xét, chỉ đạo vấn đề này.

Công văn nêu rõ, theo phản ánh của các doanh nghiệp hội viên, thời gian gần đây có một số doanh nghiệp đã nhập khẩu bộ phận, chi tiết của các sản phẩm tủ bếp, tủ nhà tắm (những mặt hàng rủi ro cao) từ Trung Quốc về Việt Nam.

Việc nhập khẩu tủ bếp, tủ nhà tắm từ Trung Quốc thường thông qua các hình thức sau: Công ty Việt Nam thành lập mới hoặc mới hoạt động trong khoảng 1-2 năm gần đây, nhập khẩu mặt hàng bộ phận tủ bếp, tủ nhà tắm, gỗ dán, sau đó gia công, lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh (hàm lượng gia công rất ít) để xuất khẩu sang Mỹ.

Công ty Việt Nam nhập bộ phận các mặt hàng có yếu tố rủi ro về Việt Nam, mua bán lòng vòng qua các công ty khác nhau.

Các bộ phận mặt hàng này sau sẽ tập hợp lại một công ty, công ty này lắp ráp và lấy danh nghĩa sản phẩm của mình sản xuất để xuất khẩu sang Mỹ.

Mặc dù chưa có kết quả kiểm chứng chính xác những thông tin trên, tuy nhiên giá trị nhập khẩu, xuất khẩu mặt hàng rủi ro ngày một gia tăng thời gian gần đây.

Để đề phòng, ngăn ngừa tình trạng gian lận, lẩn tránh xuất xứ hàng hóa và trong bối cảnh Mỹ đang điều tra ngành mặt hàng gỗ dán lẩn tránh xuất xứ, VIFOREST đề nghị Bộ NNPTNT, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính chỉ đạo các cơ quan chuyên môn cần tổ chức thanh tra, kiểm tra đột xuất đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu nghi ngờ (doanh nghiệp nhập khẩu các mặt hàng có yếu tố rủi ro cao mà có giá trị tăng trưởng nhanh).

Từ đó có biện pháp ngăn chặn và xử lý kịp thời vi phạm (nếu có) đối với các cá nhân, doanh nghiệp trong lĩnh vực nhập khẩu các mặt hàng gỗ rủi ro.

Hai năm trở lại đây, Mỹ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu của Trung Quốc. 

Biện pháp cụ thể là áp thuế chống bán phá giá, trợ cấp cao với mức thuế từ 55% đến gần 200% đối với một số mặt hàng như gỗ dán, tủ bếp, tủ nhà tắm, sofa gỗ,…

Việc kiểm soát này khiến một số doanh nghiệp Trung Quốc chuyến hướng đầu tư hoặc tìm các biện pháp để lẩn tránh mức thuế trên, trong đó Việt Nam có thể được chọn là một trong những điểm đến.

Giá trị xuất khẩu của ngành gỗ tăng mạnh trong 2 năm trở lại đây là một điều đáng mừng, nhưng cũng tiểm ẩn những yếu tố rủi ro do giá trị xuất khẩu tăng ở các mặt hàng mà Mỹ đang áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với Trung Quốc.

Hướng tới 100% gỗ nhập khẩu có chứng chỉ

Theo Nghị định 102/2020-NĐ-CP ngày 1/9/2020 quy định Hệ thống bảo đảm gỗ hợp pháp, gỗ nhập khẩu vào Việt Nam được coi là rủi ro nếu loài gỗ nằm trong phụ lục của Công ước CITES, hoặc gỗ nằm trong nhóm IA, IIA thuộc danh mục các loài thực vật, động vật nguyên cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ, hoặc gỗ lần đầu tiên được nhập khẩu vào Việt Nam, hoặc gỗ có nguy cơ bị đe dọa tuyệt chủng tại các quốc gia khai thác.

Việt Nam là thị trường cung cấp sản phẩm gỗ lớn cho thế giới, kim ngạch xuất khẩu chắc chắn sẽ đạt 15 tỷ USD trong năm 2021, trong đó kim ngạch từ thị trường Mỹ chiếm trên 50% trong tổng kim ngạch của cả ngành.

Trong khâu xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt đã và đang cam kết tuân thủ chặt chẽ các yêu cầu từ các thị trường nhập khẩu như: Quy định EUTR 995, Luật Lacey của Mỹ; luật đảm bảo gỗ hợp pháp của Australia, Hàn Quốc, Nhật Bản...

"Kiểm soát hiệu quả tính hợp pháp của gỗ rủi ro nhập khẩu có vai trò sống còn với ngành gỗ Việt Nam. Không có lý do gì để nguồn gỗ rủi ro với nhiều bất ổn có nguồn gốc từ nhập khẩu luồn sâu vào thị trường nội địa" - ông Đỗ Xuân Lập - Chủ tịch VIFOREST nhấn mạnh.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp, đa phần các đơn vị nhập khẩu sản phẩm đồ gỗ của Việt Nam đều yêu cầu sử dụng gỗ từ rừng trồng hoặc gỗ có chứng chỉ.

"Vì vậy, đề nghị trong tương lai, Việt Nam cần hướng tới mục tiêu 100% gỗ nhập khẩu phải có chứng chỉ giống như một số thị trường nhập khẩu thế giới yêu cầu chúng ta xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ phải đảm bảo 100% là gỗ rừng trồng hoặc từ nguồn gỗ có chứng chỉ" - ông Đỗ Xuân Lập nhấn mạnh.