Những con đường mở ra từ lòng dân: Hiến đất mở đường, từ phong trào thi đua thành phong trào cách mạng (Bài 1)

LTS: “Tấc đất tấc vàng”, câu tục ngữ được lưu truyền từ xa xưa đã phần nào khẳng định về giá trị to lớn của đất đai trong đời sống con người. Tấc đất ít ỏi nhưng quý báu như tấc vàng. Đất đai không chỉ là nơi sinh sống, mà còn là nguồn sống của mỗi người dân. Thế nhưng, với phong trào hiến đất mở đường giao thông ở Hưng Yên, câu tục ngữ này dường như chỉ “làm nền” cho tinh thần yêu nước của họ.

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu, khi được chính quyền tuyên truyền, vận động, hàng vạn người dân tỉnh Hưng Yên đã tự nguyện hiến hàng trăm héc ta đất, tài sản trên đất của mình mà không đòi bồi thường để mở rộng hạ tầng giao thông, biến phong trào thực sự trở thành một cuộc cách mạng.

Với bà con nơi đây, khi Đảng đã có chủ trương mở đường, vì lợi ích chung của cộng đồng, người dân sẵn sàng bỏ qua những lợi ích của bản thân mà “mở lòng”, giúp sức người, sức của trong công cuộc xây dựng, phát triển quê hương.

Chúng tôi đi khắp tỉnh Hưng Yên sau sáp nhập địa giới hành chính, đâu đâu cũng nghe những câu chuyện hiến đất làm đường hết sức hào hứng.

Hơn bốn năm trước, ông Phạm Châu Tuấn - nguyên Bí thư Đảng ủy xã Đồng Tiến, (huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình cũ) rất lo lắng trước khối công việc khổng lồ cần đạt được để xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, phát triển đô thị. Trong đó có việc mở rộng hệ thống hạ tầng giao thông nông thôn.

"Đây là khâu đột phá phát triển, nhưng nguồn vốn rất hạn hẹp", ông Châu nhớ lại.

Trước yêu cầu đó, ngày 13/7/2021, Ban Thường vụ Huyện ủy Quỳnh Phụ (tỉnh Thái Bình cũ) đã ban hành thông báo Kết luận số 220-TB/HU (gọi tắt là Kết luận 220) về việc vận động nhân dân tự nguyện thỏa thuận góp quyền sử dụng đất cho nhà nước không đòi lại để cải tạo, nâng cấp, mở rộng đường giao thông trên địa bàn huyện.

Từ đây, Đảng ủy, UBND các xã trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ (cũ) xác định rõ chủ trương có tính đột phá nhằm hoàn thiện hệ thống giao thông, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế.

"Nhân dân là người được hưởng lợi đầu tiên nên cả hệ thống chính trị đã vào cuộc mạnh mẽ, với quyết tâm phải thực hiện bằng được chủ trương trên", ông Châu nhắc lại mục tiêu được các cấp ủy quán triệt.

Ông Phạm Châu Tuấn, nay là Phó Chủ tịch HĐND xã Tân Tiến, tỉnh Hưng Yên đánh giá, từ chủ trương trên khâu đột phá phát triển của địa phương "cứ thế băng băng về đích" với sự đồng tình hưởng ứng, ủng hộ của toàn thể nhân dân.

Ngày nay, sau sáp nhập địa giới hành chính, xã Tân Tiến (tỉnh Hưng Yên) được thành lập dựa trên việc sáp nhập các xã Đồng Tiến, An Dục và An Tràng, tỉnh Thái Bình (cũ). Phong trào "hiến đất mở đường" lại được đưa lên một bước mới với sự vận hành của mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Theo ông Tuấn, trong xây dựng nông thôn mới, ngoài đóng góp bằng tiền, nhân dân tự nguyện hiến đất thổ cư; đất nông nghiệp và ngày công lao động để thực hiện các hạng mục công trình.

Tuy nhiên, từ thực tế thi công các tuyến đường cho thấy, chi phí giải phóng mặt bằng gồm: Tiền đền bù đất ở, đất nông nghiệp, tài sản xây dựng, cây trồng trên đất chiếm khoảng 20-40% tổng mức đầu tư; khi công trình giao thông hoàn thành thì giá trị đất mặt đường được nâng lên, người dân địa phương sẽ được hưởng lợi.

Việc nhân dân tự nguyện góp quyền sử dụng đất cho nhà nước không đòi lại để cải tạo, nâng cấp, mở rộng các tuyến đường giao thông thì tiến độ giải phóng mặt bằng và thi công các công trình nhanh hơn, kinh phí giải phóng mặt bằng giảm, có nguồn kinh phí để đầu tư xây dựng các công trình giao thông và công trình phúc lợi khác, đồng thời việc làm này còn thể hiện ý thức trách nhiệm cao của người dân đối với xã hội.

Từ thực tế trên, với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, Ban Chấp hành đảng bộ xã Đồng Tiến (cũ) đã thống nhất, chủ trương của Ban thường vụ Huyện uỷ về vận động nhân dân tự nguyện góp quyền sử dụng đất cho nhà nước không đòi lại để cải tạo, nâng cấp, mở rộng đường tỉnh, đường huyện và đường liên xã do tỉnh, huyện làm chủ đầu tư là cần thiết.

Để tổ chức lãnh đạo, chỉ đạo đạt kết quả, Ban Chấp hành Đảng bộ xã Đồng Tiến (cũ) đã ban hành Nghị quyết về việc vận động nhân dân tự nguyện, thỏa thuận góp quyền sử dụng đất cho nhà nước không đòi lại đế cải tạo, nâng cấp, mở rộng đường tỉnh, đường huyện và đường liên xã do tỉnh, huyện làm chủ đầu tư.

Trong Nghị quyết, Đảng ủy xã Đồng Tiến (cũ) đề ra 4 giải pháp để thực hiện hiệu quả chủ trương này. Thứ nhất là thực hiện tốt công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho cán bộ Đảng viên và nhân dân về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng; thứ hai là phải nắm chắc chủ trương, nghị quyết của trên, coi trọng công tác vận động nhân dân, phát huy dân chủ rộng rãi, vận dụng linh hoạt, sáng tạo, đúc rút kinh nghiệm để nhân ra diện rộng, phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân.

Việc tập trung cao sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, sự điều hành kinh tế của chính quyền, nêu cao vai trò trách nhiệm của Chi bộ Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn kết, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, công khai dân chủ tạo được phong trào thi đua trong quần chúng; cán bộ, đảng viên phải gương mẫu đi đầu gắn bó với nhân dân để học tập tích lũy kinh nghiệm ngày một trưởng thành là giải pháp thứ ba được Đảng ủy xã Đồng Tiến nhấn mạnh. Giải pháp thứ tư là coi trọng việc lấy ý kiến của cán bộ Đảng viên và nhân dân.

Đảng ủy xã Đồng Tiến (cũ) cũng đưa ra phương án thực hiện cụ thể, rõ ràng tới từng bước. Bước 1, họp Đảng ủy ban hành Nghị quyết lãnh đạo, UBND xã xây dựng kế hoạch, thành lập Ban chỉ đạo và phân công nhiệm vụ cho từng thành viên, tổ chức thực hiện; tổ chức họp Đảng bộ để quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết; Chi bộ thôn họp ra nghị quyết lãnh đạo, Ban công tác mặt trận thôn họp thành lập Ban vận động ở thôn, phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban vận động.

Bước 2 tổ chức tuyên truyền, vận động đồng thời cho các hộ mặt đường ký cam kết sơ bộ chủ trương hiến đất làm đường. Họp nhân dân có công trình dự án đi qua, thành phần có lãnh đạo Đảng uỷ, UBND xã, Ban vận động thôn; thông báo chủ trương, quy mô của dự án và dự kiến phạm vi đất hiến của người dân (có biên bản cuộc họp). Bước 3 tổ chức ký cam kết đến từng hộ có diện tích đất cần hiến sau khi có thiết kế được duyệt và xây dựng xong trích lục địa chính. Bước 4 lập phương án đền bù tài sản xây dựng và cây trồng trên đất, thẩm định và phê duyệt phương án theo quy định hiện hành và tổ chức chi trả hỗ trợ. Bước 5 chỉnh lý giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp hoặc hồ sơ địa chính cho phần diện tích còn lại của thửa đất cho các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư.

Với sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các xã trên toàn huyện Quỳnh Phụ (cũ) lúc đó, sau hơn 8 tháng triển khai thực hiện, huyện này đã có 14 tuyến đường, bao gồm cả đường tỉnh và đường huyện, đường liên xã ở 29 xã, thị trấn với 3.031 hộ đồng thuận, tự nguyện hiến 256.355,9m2 đất cho nhà nước không đòi lại (đất ở là 39.950,9m2, đất nông nghiệp là 216.405m2). Tổng giá trị đất hiến vào khoảng 308,1 tỷ đồng (đất ở trị giá 286,5 tỷ đồng).

Sau khi triển khai đạt kết quả rất cao, không dừng lại ở hiến đất làm đường, huyện Quỳnh Phụ (cũ) đã nâng lên bài toán khó hơn, là hiến đất và hiến tài sản trên đất làm đường thôn, đường trục chính nội đồng.

Ngày 9/4/2024 Thường trực Huyện ủy Quỳnh Phụ (cũ) ban hành thông báo kết luận số 618-TB/HU về vận động nhân dân hiến đất và hiến tài sản trên đất để đầu tư xây dựng các tuyến giao thông trục thôn với quy mô từ 7 mét trở lên để 2 ô tô tránh nhau, tạo điều kiện cho xe cứu thương, cứu hỏa, xe chở hàng hóa vào các thôn, xóm phục vụ đời sống nhân dân và đường trục chính nội đồng có quy mô từ 5 mét trở lên để giúp cho các xe cơ giới phục vụ sản xuất có thể tránh nhau khi lưu thông ngược chiều.

Nhằm cụ thể hóa chủ trương chỉ đạo của huyện Quỳnh Phụ (cũ), Đảng ủy các xã đã thảo luận và ban hành nghị quyết chuyên đề, kế hoạch, tổ chức quán triệt, triển khai trong đảng bộ, hệ thống chính trị, các chi bộ trực thuộc; thành lập ban chỉ đạo, tổ công tác để tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện.

Về phía huyện Quỳnh Phụ (cũ), Tổ công tác của huyện do Phó Bí thư Thường trực, Chủ tịch HĐND huyện làm tổ trưởng thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, giao nhiệm vụ cho các ngành và các địa phương. Hàng tuần đều giao ban với các địa phương nghe báo cáo tiến độ thực hiện, những khó khăn, vướng mắc, chỉ đạo, định hướng tháo gỡ đảm bảo thực hiện các dự án nhanh nhất, hiệu quả nhất và đúng quy định.

Các địa phương được Thường trực Huyện ủy, UBND huyện Quỳnh Phụ (cũ) chỉ đạo các ngành phối hợp, hỗ trợ, giúp đỡ; huyện coi công việc của xã như của huyện, không phân biệt và tạo mọi điều kiện để xã hoàn thành tốt các công việc được giao.

Trao đổi với Dân Việt, ông Vũ Đăng Đông – Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Quỳnh Phụ (xã được thành lập dựa trên việc sáp nhập thị trấn Quỳnh Côi và các xã Quỳnh Hồng, Quỳnh Hội, Quỳnh Hải, Quỳnh Mỹ, Quỳnh Hưng, tỉnh Thái Bình cũ) cho biết, trong phong trào hiến đất làm đường giao thông của người dân, công tác tuyên truyền được triển khai bằng nhiều hình thức, trước hết tạo sự thống nhất trong Đảng và hệ thống chính trị, thông qua đội ngũ cán bộ, đảng viên, Ban chấp hành các đoàn thể tuyên truyền đến các tầng lớn nhân dân.

Cùng với đó, các đơn vị liên quan đã tổ chức họp nhân dân để phổ biến các chủ trương, nghị quyết, chính sách hỗ trợ, đầu tư, phân tích làm rõ lợi ích của việc mở rộng đường giao thông để thuyết phục người dân, tạo sự đồng thuận chung.

Hơn nữa, các tấm gương điển hình trong phong trào hiến đất, hiến công xây dựng đường giao thông cũng được tuyên truyền mạnh mẽ; kiên trì gặp gỡ tuyên truyền, thuyết phục đến từng hộ khi thấy cần thiết… Các cơ chế hỗ trợ của huyện khi các xã đăng ký mở rộng các tuyến đường; cấp ủy, chính quyền các xã thảo luận và xây dựng cơ chế đầu tư; xây dựng các biện pháp hỗ trợ tháo dỡ, di chuyển tài sản khi người dân ủng hộ việc hiến đất, tài sản trên đất đều được các ban, ngành quan tâm sát sao.

Theo ông Đông, xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, phong trào “Toàn dân tham gia hiến đất mở rộng và xây dựng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông” là cuộc vận động, sau khi làm điểm thành công, có sức lan tỏa lớn, thi đua giữa địa phương này với địa phương kia và đã trở thành phong trào cách mạng phát triển rộng khắp, mạnh mẽ trong quần chúng nhân dân.

Trao đổi với Dân Việt, anh Nguyễn Phi Trường (thôn Đông Xá, xã Quỳnh Phụ) – một trong những người đầu tiên tự nguyện hiến đất ở trục đường nơi anh cư trú cho biết, anh và người dân hoàn toàn tự nguyện hiến đất, tài sản trên đất và cả đất nông nghiệp để mở rộng đường giao thông.

Trục đường nơi gia đình anh Trường sinh sống dài khoảng 1km, có 80 hộ dân, trước đây đường đoạn rộng nhất khoảng 8 mét, đoạn hẹp chỉ khoảng 5 mét. Bà con nhân dân trong trục đường sau khi được Ban Công tác Mặt trận chính quyền thôn Đông Xá và chính quyền đi từng hộ dân tuyên truyền, vận động, 100% hộ dân đã đồng tình ủng hộ, ký biên bản hiến đất.

“Chúng tôi 100% tin tưởng và thực hiện theo chủ trương của Huyện ủy. Nhà tôi tuy mặt tiền khoảng 13 mét nhưng trước chủ trương đúng đắn của Đảng, gia đình hoàn toàn nhất trí và tự nguyện hiến khoảng 20m2. Diện tích hiến có nằm trong sổ đỏ, nhưng tôi thấy về lâu dài, nhân dân mới chính là người được thụ hưởng những thành quả từ phong trào này, bà con được nhiều hơn mất” – anh Trường nói.

Theo anh Trường, khi đồng tình hiến đất, gia đình anh đã chủ động phá dỡ hệ thống tường bao, cổng mới xây kiên cố. Đoạn đường giờ đang được thi công, mở rộng đường khoảng 9 mét, có cả vỉa hè.

Là thành viên nằm trong tổ tuyên truyền của thôn, anh Trường cho biết, ở trục đường nơi gia đình anh sinh sống, chỉ trong 1 buổi tối đi tuyên truyền, vận động, gần như 100% người dân đồng ý hiến đất. Gia đình nào hiến nhiều thì khoảng 40m2, 30m2 và hiến cả tài sản trên đất.

“Bà con tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, đồng thuận với kế hoạch giải quyết của huyện Quỳnh Phụ trước. Cũng có một vài gia đình ban đầu cũng còn lăn tăn, tuy nhiên sau khi được tuyên truyền, vận động, họ hoàn toàn ủng hộ. Có gia đình còn đập hẳn một công trình kiên cố, chuyển vào sâu trong diện tích đất của nhà để hiến đất mở đường” – anh Trường chia sẻ.

Với bà Nguyễn Thị Thắm (thôn Đông Xá), chuyện bà hiến đất chiếm gần nửa ngôi nhà để làm đường giao thông đến bây giờ vẫn khiến nhiều người nhắc lại. Bày tỏ với Dân Việt, bà Thắm cho biết, khi nhà nước có chủ trương mở đường, bà đã nghĩ việc này rất đúng với mong muốn của người dân.

Con đường trước cửa nhà bà Thắm dài khoảng 1km, có khoảng 56 hộ gia đình sinh sống. Trước khi được mở rộng, con đường chỉ rộng khoảng 3 mét, việc đi lại của người dân gặp khó khăn, xe cộ đi lại tránh nhau rất khó.

“Khi được chính quyền vận động, tôi đồng ý luôn, không có lăn tăn gì. Đường làm to thì toàn dân đi, đẹp làng đẹp xóm. Nhà mình ngay mặt đường, thoáng đãng, giao thông thuận tiện, tôi đơn thuần chỉ nghĩ thế thôi” – bà Thắm nói.

Sau khi đồng ý hiến đất, gia đình bà Thắm chủ động dỡ toàn bộ tường, cổng, khu công trình phụ kiên cố. Diện tích đất nhà bà Thắm có 25 mét mặt tiền, bà đã hiến hơn 100m2 đất cho nhà nước để mở rộng đường giao thông, trong đó hơn 60m2 là đất thổ cư.

“Tôi chẳng nghĩ gì, chẳng may may tính toán. Ăn hết nhiều, ở hết mấy, nếu xã hội cần thì ta ủng hộ. Tôi chỉ mong muốn toàn dân thực hiện như thế để cho cảnh quan khang trang, đường xá rộng rãi” – bà Thắm bộc bạch trước câu hỏi của PV về hành động đẹp của bà.

Chia sẻ với Dân Việt về những kết quả đạt được trong phong trào ở thôn, ông Nguyễn Văn Duy - Bí thư Chi bộ thôn Đông Xá vui mừng nhìn nhận, thành công này là của nhân dân. Ông Duy cho biết, nhờ chủ trương đúng đắn của Đảng và sự đồng sức, đồng lòng của người dân, quá trình triển khai thực hiện phong trào ở thôn diễn ra hết sức thuận lợi, nhanh chóng.

“Với tuyến đường của chúng tôi, sau khi triển khai, trong vòng có 5 ngày chúng tôi đã hoàn thành đăng ký để nộp về UBND huyện. Đông Xá là đơn vị đầu tiên của huyện (cũ) nộp danh sách người dân hiến đất để mở đường giao thông” –Bí thư Duy nói.

Đánh giá về phong trào trên địa bàn xã Quỳnh Phụ, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Phụ Vũ Xuân Hùng nhận định: Với phong cách lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo gắn với xây dựng cơ chế, khơi thông nguồn lực kịp thời và thực hiện tốt phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm; coi công việc của cấp dưới như công việc của cấp trên, công việc của xã như công việc của huyện, nếu xã không hoàn thành nhiệm vụ thì huyện cũng không hoàn thành nhiệm vụ; với chủ trương đúng đắn, phù hợp với lòng dân, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình ủng hộ là yếu tố quyết định đến thành công của phong trào.

Theo ông Hùng, ở Quỳnh Phụ bây giờ, cứ làm đường là nhân dân hiến đất không, phân biệt đường tỉnh, đường huyện, đường xã, đường thôn, đường nội đồng. Việc bà con hiến đất nông nghiệp, đất ở, đất tôn giáo, nhiều vị trí đất ở có giá trị rất cao nhưng không cần bồi thường, hỗ trợ đã làm cho tiến độ giải phóng mặt bằng rất nhanh.

Từ phong trào thi đua, việc hiến đất mở đường giao thông ở các địa phương trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đã trở thành phong trào cách mạng. Nơi nào có dự án mở đường, nơi đó người dân Hưng Yên tự nguyện hiến đất. Thậm chí, có những gia đình dù dự án mở đường không đi qua phần đất của mình nhưng họ vẫn chủ động đổi đất để hiến thay. Có gia đình tự nguyện hiến cả tỷ đồng tiền đất để mở hẳn một con đường mới, tạo điều kiện cho hàng chục hộ dân lưu thông dễ dàng.

Theo số liệu, từ năm 2020 đến nay, toàn tỉnh Hưng Yên có hàng vạn hộ dân tự nguyện hiến đất, góp phần mở rộng, nâng cấp hàng nghìn km đường giao thông. Tổng diện tích đất hiến lên đến hàng trăm héc ta, trong đó có đất ở, đất vườn, đất nông nghiệp...

Mời đón đọc Bài 2: Đảng viên gương mẫu, hiến giúp người khác cả nghìn mét vuông đất để làm đường

×