Phá dỡ toà nhà “Hàm cá mập”: "Đợi diện mạo mới của hồ Hoàn Kiếm, tôi sẽ về hưu"

Cả tuổi xuân mưu sinh quanh "Hàm cá mập"

Tọa lạc tại vị trí đắc địa, ngay trung tâm phố cổ, tòa nhà "Hàm cá mập" (tên gọi dân dã của một khu vực kinh doanh tại phố Đinh Tiên Hoàng, Hoàn Kiếm) từ lâu đã trở thành điểm đến quen thuộc của người dân Việt Nam và du khách quốc tế.

Đây cũng là bến đỗ mưu sinh của biết bao người dân lao động tự do với đủ các loại hình khác nhau. Người gánh hàng rong, người đánh giày, thợ chụp ảnh dạo, hay chỉ là một chiếc xe đạp cà tàng, phía sau chở đầy các loại hoa theo mùa ở Hà Nội.

Cứ như vậy, hết ngày này qua ngày khác, hết năm này qua năm khác, họ đi mòn những bước chân, thay không biết bao đôi dép. Gánh hàng bán rong đến mòn vai áo, mái tóc từ xanh chuyển dần sang màu bạc.

Bà Nguyễn Thị Lan (50 tuổi), người con gái xứ Đoài đã dành trọn thanh xuân của mình để gắn bó với khu phố cổ Hoàn Kiếm. 30 mươi năm qua, bà Lan mưu sinh bằng việc bán hàng rong. Mùa nào bán đấy, gánh hàng của bà Lan đơn giản chỉ là vài quả cóc, quả xoài hay củ mã thầy vừa ngồi vừa gọt.

"Tôi không nhớ một ngày mình đi bộ quanh hồ Hoàn Kiếm, tòa nhà Hàm cá mập bao nhiêu lần", bà Lan nói.

Theo bà Lan, năm bà mới 20 tuổi, cuộc sống ở vùng Sơn Tây (tỉnh Hà Tây cũ) còn nghèo khổ, bà theo một số người dân địa phương lên Hà Nội kiếm sống. Từ đó đến nay đã 30 năm trôi qua, bà gắn bó với khu phố cổ Hà Nội.

"30 năm qua nhìn lại tôi thấy Hà Nội thay đổi quá nhiều. Cuộc sống người dân tốt lên, bộ mặt của thành phố thay đổi chóng mặt. Hồ Hoàn Kiếm, tòa nhà Hàm cá mập có lẽ đã ăn sâu trong trí não của tôi. Đợt này tôi nghe nói thành phố Hà Nội sẽ cải tạo lại khu vực quanh hồ Hoàn Kiếm, tòa nhà Hàm cá mập sẽ được dỡ bỏ để xây dựng một không gian mới, nghe thôi tôi cũng thấy buồn", bà Lan chia sẻ.

Đã 30 năm trôi qua, đối với riêng bà Lan, tòa nhà "Hàm cá mập" là một địa điểm ưa thích khi bán hàng mỗi ngày. Khách du lịch càng đông bà càng bán được nhiều hàng. "Ngày nào cũng vậy, bất kể nắng hay mưa, tôi đều đi khắp khu phố cổ để bán hàng, cứ bán được nhiều, bán hết hàng là tôi vui", bà Lan kể.

Bà Lan cho biết thêm, gánh hàng rong là nguồn thu nhập chính của gia đình, tiền nuôi hai người con ăn học cũng từ đây. Chồng bà quê ở Hưng Yên, sống bằng nghề phụ hồ nhưng giờ sức khỏe đã yếu. "Khi tòa nhà Hàm cá mập bị dỡ bỏ, cải tạo lại khu vực hồ Hoàn Kiếm, không biết những người bán hàng rong như tôi có còn chỗ mưu sinh tiếp hay không?", bà Lan bộc bạch.

Không chỉ bà Lan, nhiều người dân khác cùng chung nỗi lo lắng. Việc tòa nhà bị phá dỡ không chỉ ảnh hưởng đến kế sinh nhai của họ, mà còn làm thay đổi nếp sống, sinh hoạt quen thuộc.

Bà Nguyễn Thu Thủy (người gốc Hoàn Kiếm) đã gắn bó với gánh bánh mì dưới chân tòa nhà "Hàm cá mập" từ những năm 2000. Hơn 20 năm qua, gánh bánh mì của bà Thủy đã phục vụ biết bao vị khách, nhiều người quen thuộc đến mức chỉ nhìn thấy mặt là biết họ ăn gì, vị gì.

Dù thu nhập từ gánh bánh mì không quá lớn nhưng bà Thủy vẫn cần mẫn bám trụ, bởi đó là nguồn sống duy nhất của cả gia đình. Một mình bà nuôi hai người con, chồng mất sớm vì tai nạn giao thông.

"Tôi già rồi. Đợi hồ Hoàn Kiếm thay áo mới rồi cũng về quê"

Ông Nguyễn Văn Ba (60 tuổi, Sơn Tây), gắn bó với nghề đạp xích lô quanh "Hàm cá mập" cũng ngót nghét hơn 30 năm. Từ khi còn là thanh niên trai tráng, ông đã rong ruổi trên khắp các con phố Hà Nội, chở biết bao du khách và người dân địa phương.

Với ông Ba, cuộc sống quanh "Hàm cá mập" đã trở thành một phần máu thịt, nay bị phá dỡ khiến ông không khỏi nuối tiếc. Ngày nào không đạp đôi vòng quanh khu "Hàm cá mập" ông thấy như thiếu đi một điều gì đó. Dù nơi đó có ồn ào hay vắng lặng, vẫn luôn mang đến cho ông cảm giác thân thuộc, gần gũi.

"Sau này tòa nhà Hàm cá mập được dỡ bỏ, quanh hồ sẽ có một không gian mới, rộng và thoáng đãng, đúng tầm với trung tâm Thủ đô Hà Nội. Tôi già rồi, chắc cố thêm một vài năm nữa để được chứng kiến một bước đổi thay của khu vực hồ Hoàn Kiếm rồi cũng về quê nghỉ ngơi", ông Ba nói.

Một số người dự định sẽ chuyển sang bán hàng ở những khu vực khác, một số người khác lại có ý định về quê tìm kiếm cơ hội mới. Ông Nguyễn Văn Hải (55 tuổi, Sơn Tây) bán đồ lưu niệm cho biết: "Nếu không tìm được chỗ bán hàng ở đây, tôi sẽ về quê tìm việc làm. Tôi còn sức khỏe, tôi sẽ không bỏ cuộc".

Tòa nhà "Hàm cá mập" hiện là nơi tập trung nhiều nhà hàng, quán cà phê, cửa hàng thời trang,... Việc phá dỡ tòa nhà còn khiến các hộ kinh doanh này phải di dời, tìm kiếm địa điểm kinh doanh mới.

Anh Bình, một nhân viên làm việc tại quán cà phê nằm trên tầng 5-6 của tòa nhà tiếc nuối: "Công việc tôi có thể tìm được ở nơi khác, nhưng suốt những tháng năm làm việc ở đây đã đọng lại trong tôi nhiều kỷ niệm, bao câu chuyện vui buồn, sự đổi thay không ngừng nghỉ của Thủ đô, sau này nó sẽ chỉ còn là ký ức".