Sáng 4/6, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo.

TikToker bán được 650 triệu USD tiền sầu riêng trong 5 tiếng

Phát biểu ý kiến, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng việc sử dụng cụm từ “người quảng cáo” trong bối cảnh pháp lý và thực tiễn quản lý quảng cáo xuyên biên giới hiện nay có thể gây mơ hồ về chủ thể.

Ông Hoan phân tích, trong tiếng Việt, “người quảng cáo” thường khiến người nghe hình dung đến người trực tiếp thực hiện hành vi quảng cáo, ví dụ như nhân vật xuất hiện trong clip, người có ảnh hưởng hay người làm nội dung. Tuy nhiên, trong ngữ cảnh luật pháp, thuật ngữ này lại được dùng để chỉ tổ chức, cá nhân nước ngoài có nhu cầu đưa sản phẩm, dịch vụ của mình tiếp cận người tiêu dùng tại Việt Nam thông qua nền tảng xuyên biên giới. Nghĩa là, chủ thể đặt hàng quảng cáo không nhất thiết phải là người trực tiếp thực hiện hành vi quảng cáo.

Do đó, cách dùng từ “người quảng cáo” dễ khiến công chúng hiểu nhầm là đang nói đến người thực hiện hành vi quảng cáo thay vì đối tượng được quảng cáo. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, cần điều chỉnh cách diễn đạt để rõ ràng và chính xác hơn về mặt pháp lý. Chẳng hạn, có thể thay bằng cụm từ: “tổ chức, cá nhân nước ngoài có nhu cầu quảng bá sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đến người sử dụng tại Việt Nam thông qua hình thức quảng cáo xuyên biên giới.” Cách diễn đạt này, theo ông Hoan, sẽ tránh được sự ngộ nhận không đáng có.

Về ý kiến bổ sung hướng dẫn thực hiện với các cá nhân có ảnh hưởng khi tham gia quảng cáo trực tuyến, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng cần có hướng dẫn cụ thể đi kèm với Điều 15a và Điều 23 dưới dạng các văn bản chi tiết.

Sau khi luật được thông qua, đề nghị cơ quan quản lý sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể, trong đó có minh họa các tình huống điển hình, kèm theo biểu mẫu xác minh sản phẩm và quy trình khai báo dành riêng cho người có ảnh hưởng. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh mạng xã hội hiện nay, nơi còn rất nhiều băn khoăn về ranh giới giữa đánh giá sản phẩm cá nhân và quảng cáo có yếu tố thương mại.

Theo ông Lê Minh Hoan, thực tế cho thấy, thói quen tiêu dùng ở Việt Nam vẫn thiên về truyền miệng như “Tôi nghe nói sản phẩm này dùng tốt lắm.” Điều này khiến không ít người có ảnh hưởng nhầm lẫn giữa chia sẻ trải nghiệm, truyền đạt thông tin và quảng cáo có trả phí, dẫn đến nguy cơ vi phạm pháp luật mà không nhận thức rõ.

Vì vậy, cần có những công cụ hướng dẫn đơn giản, dễ tiếp cận như video, infographic, bộ hỏi đáp minh họa... để hỗ trợ nhóm đối tượng này, vốn rất đa dạng về độ tuổi, trình độ và mức độ hiểu biết pháp luật. Mục tiêu là vừa phát huy hiệu quả kênh quảng cáo trong thương mại điện tử, vừa giảm thiểu tối đa những vi phạm không cố ý, xuất phát từ sự nhầm lẫn giữa các hình thức thể hiện thông tin.

Ông Hoan chia sẻ khi sang Trung Quốc công tác, ông được nghe một câu chuyện rằng chỉ trong vòng 5 tiếng đồng hồ, một TikToker nổi tiếng Trung Quốc đứng tại một vườn sầu riêng ở Thái Lan, livestream quảng bá, kết quả là trong 5 tiếng đồng hồ bán được số tiền 650 triệu USD sầu riêng.

"Câu chuyện này cho thấy sức mạnh không thể xem nhẹ của truyền thông và người nổi tiếng. Đó là một lực đẩy rất lớn cho thương mại điện tử", ông Hoan nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông Hoan lưu ý, sức mạnh ấy nếu không được quản lý đúng cách thì cũng tiềm ẩn rủi ro rất lớn.

"Chúng ta từng chứng kiến không ít trường hợp lạm dụng, vi phạm pháp luật, đặc biệt là từ những người nổi tiếng, nghệ sĩ, diễn viên. Không phải ngẫu nhiên mà khi quảng cáo xe VinFast ở nước ngoài, hãng này đã mời danh thủ bóng đá David Beckham đứng cạnh để chụp ảnh. Đây là xu thế của thời đại, người tiêu dùng đang tiêu dùng theo thần tượng", ông Hoan nói và lưu ý, điều này nếu được quản lý tốt, sẽ vừa hạn chế được các hệ quả tiêu cực, vừa tận dụng được lợi thế của truyền thông và mạng xã hội trong giai đoạn mới.

Có yếu tố lợi ích vật chất mới được xem là quảng cáo

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, dự án luật lần này chỉ sửa đổi, bổ sung một số điều, không phải là sửa đổi toàn diện. Do đó, chưa thể bao quát hết mọi vấn đề, nhưng cơ quan soạn thảo đã cố gắng đưa vào những nội dung cấp thiết, mang tính thực tiễn để xử lý.

Đối với ý kiến rằng cần rà soát kỹ hơn nội dung liên quan đến Luật Thương mại, ông Hùng cho biết sẽ tiếp thu nghiêm túc và xem xét lại. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã làm việc kỹ với Bộ Công Thương và Bộ Thông tin – Truyền thông.

"Hai Bộ này đều đồng tình và đã có văn bản gửi Ủy ban Thường vụ và Quốc hội. Chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát, trao đổi thông tin để đảm bảo nội dung này không ảnh hưởng đến hoạt động thương mại trong lĩnh vực quảng cáo", ông Hùng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cũng đề cập nội dung "kiến nghị cấm sử dụng trang phục, phụ kiện có logo doanh nghiệp" đã được đại biểu Quốc hội nêu khi thảo luận tại hội trường hôm 28/5 và được Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nhắc lại tại phiên họp sáng nay.

Ông Hùng nêu ví dụ, có đại biểu hỏi: "Nếu tôi mặc chiếc áo có thương hiệu như áo Việt Tiến có in chữ "V" thì đó có phải là quảng cáo không?". Ông khẳng định, xét dưới góc độ pháp lý và thương mại, đó "không phải là hoạt động quảng cáo".

Ông phân tích, chỉ khi nào có sự thỏa thuận, hợp đồng giữa cá nhân với thương hiệu và có yếu tố lợi ích vật chất, thì mới được xem là quảng cáo.

"Khi và chỉ khi có yếu tố thương mại, có hợp đồng truyền thông, thì mới cấu thành hoạt động quảng cáo. Tôi nêu rõ điều này để đại biểu cứ yên tâm mà mặc", ông Hùng nói.

×