Đại biểu Quốc hội: "Một hoa hậu, một diễn viên không biết gì về sản phẩm nhưng vẫn quảng cáo"

Sáng 10/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo.

Đề nghị sớm sửa đổi Nghị định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo

Tham gia góp ý kiến, đại biểu Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) nêu ý kiến về lĩnh vực quảng cáo trên các phương tiện thông tin truyền thống, đặc biệt là quảng cáo trên nền tảng số với sự tham gia của KOL là các cá nhân hoặc tổ chức có kiến thức và có tầm ảnh hưởng lớn trên lĩnh vực ngành nghề hoặc đối với xã hội.

Theo đại biểu, họ là những người truyền cảm hứng, dẫn dắt dư luận chủ chốt, có khả năng ảnh hưởng đến quyết định của người khác.

Ví dụ những người nổi tiếng, người làm nội dung trên nền tảng mạng xã hội có nhiều người dùng ở các lứa tuổi, các ngành nghề khác nhau như youtuber, tiktoker, facebooker hoặc KOC là những người tiêu dùng chủ chốt có sức ảnh hưởng lớn trên thị trường. Họ trải nghiệm và đưa ra các nhận xét chủ yếu quan điểm cách nhìn cá nhân với kiến thức và cách nhìn chân thật tạo sự tin tưởng từ khách hàng nhất là trong các chiến dịch maketing, quảng cáo thương hiệu.

Những vấn đề nêu trên không chỉ được xã hội quan tâm mà ít nhất đã có 2 lần thể hiện trong các phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Quốc hội khóa 15, những vấn đề đặt ra trong các phiên chất vấn và trả lời chất vấn về tình trạng quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật, các mặt hàng tiêu dùng xã hội từ xa xỉ đến thiết yếu. Thậm chí là các sản phẩm thực phẩm sử dụng hàng ngày cũng được quảng cáo với nhiều hình thức khác nhau.

Trong luật lần này, cùng với quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ quảng cáo, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là những người có ảnh hưởng cần phải tăng cường xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo bởi những tác động trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân.

Đại biểu đề nghị Chính phủ sớm sửa đổi Nghị định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, nâng cao mức phạt để đảm bảo tính răn đe góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng tài sản và quyền lợi của người tiêu dùng. Đồng thời, tạo ra môi trường quảng cáo lành mạnh và bình đẳng.

Đồng thời, cần rà soát các quy định về đạo đức, trách nhiệm, nghề nghiệp, trách nhiệm pháp lý của đối tượng này nhất là những người có ảnh hưởng.

Một số ý kiến cho rằng cần thiết phải có cơ chế quản lý nghiêm những người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trong xã hội. “Tôi thấy là cần thiết” bà Phúc nói và cho rằng những người này làm việc trong các cơ quan tổ chức khi họ vi phạm quy định quảng cáo, đặc biệt là quảng cáo sai sự thật thì các cơ quan tổ chức đó cần có cơ chế quản lý chặt chẽ.

Đồng thời, sửa đổi bổ sung quy chế hoạt động nội bộ quy định cụ thể về trách nhiệm đạo đức nghề nghiệp khi tham gia quảng cáo cũng như quy định rõ các hình thức xử lý vi phạm.

Siết chặt điều kiện, tiêu chí đối với người truyền tải quảng cáo

Theo đại biểu Trịnh Xuân An, quảng cáo là một ngành kinh tế, đồng thời cũng là công cụ quan trọng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Việc đưa sản phẩm, dịch vụ đến người tiêu dùng hiệu quả không thể tách rời vai trò của hoạt động quảng cáo. Do đó, khi sửa đổi, bổ sung Luật Quảng cáo, bên cạnh việc phải quy định chặt chẽ nhằm xử lý các hành vi vi phạm, chúng ta cũng cần tạo ra các “điểm mở” nhằm phát huy vai trò tích cực của quảng cáo như một ngành kinh tế thực thụ, đóng góp cho sự phát triển chung.

Đóng góp ý kiến cho dự thảo luận, đại biểu nhấn mạnh sự đồng tình với nhiều đại biểu rằng, dự thảo lần này đã sửa đổi, bổ sung rất nhiều nội dung quan trọng, từ phạm vi điều chỉnh, bổ sung thêm nhiều khoản, thậm chí có điều được viết mới hoàn toàn. Do đó, chúng ta nên tận dụng cơ hội này để sửa đổi toàn diện Luật Quảng cáo, thay vì chỉ điều chỉnh cục bộ. Đây là thời điểm rất thuận lợi để hoàn thiện hệ thống pháp lý và đưa ra những chính sách phù hợp với thực tiễn.

Về khái niệm và giải thích từ ngữ, ông An đồng tình với việc đưa vào khái niệm "người truyền tải quảng cáo", bao gồm "người có ảnh hưởng". Tuy nhiên, hiện nay, định nghĩa và quy định về người có ảnh hưởng còn chưa rõ ràng. Theo Nghị định 55/2024 và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, người có ảnh hưởng thường là người có trình độ chuyên môn, có ảnh hưởng nhất định đến hành vi tiêu dùng. Nhưng thực tế hiện nay lại phát sinh nhiều tình huống: người nổi tiếng (hoa hậu, người mẫu, ca sĩ, diễn viên) tham gia quảng cáo sản phẩm mà không hề có chuyên môn hay hiểu biết về sản phẩm đó, chỉ dựa vào hình ảnh để gây chú ý. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro và gây hệ lụy cho người tiêu dùng.

"Cần quy định rõ, chỉ những người có chuyên môn, năng lực liên quan trực tiếp đến sản phẩm, dịch vụ mới được phép thực hiện quảng cáo trong vai trò người truyền tải. Điều này sẽ giúp ngăn chặn tình trạng quảng cáo tràn lan, thiếu kiểm soát như thời gian qua. Ngoài ra, nếu chúng ta xác định người có ảnh hưởng là một chủ thể trong hoạt động quảng cáo, thì cần quy định rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của họ. Hiện nay dự thảo mới chỉ quy định hai quyền cơ bản, trong khi nghĩa vụ lại rất nhiều và có nội dung còn chung chung, ví dụ như “nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật”. Điều này không những gây khó cho việc thực thi mà còn đẩy rủi ro pháp lý về phía người có ảnh hưởng", ông An nói.

Đại biểu đề nghị siết chặt điều kiện, tiêu chí đối với người truyền tải quảng cáo, đồng thời làm rõ các quyền và nghĩa vụ của họ theo hướng cụ thể, minh bạch hơn.

Theo đại biểu Trịnh Xuân An: “Sau những vụ việc trong thời gian qua, có thể thấy, vướng nhất trong quảng cáo là “người có ảnh hưởng” có tác động rất nhiều đến quảng cáo. Theo Nghị định 55, Luật Bảo vệ người tiêu dùng, ngoài người có trình độ chuyên môn, có năng lực, thì người gây sự chú ý bằng mấy cách như thi hoa hậu, người mẫu, ca sĩ, diễn viên hay người tạo scandal trên mạng, chúng ta chưa xử lý được.

Người gây sự chú ý lại có số lượng người theo dõi, người quan tâm trên trang cá nhân rất lớn. Tôi cho rằng, chúng ta phải siết lại quy định người quảng cáo là người có ảnh hưởng. Người vừa có ảnh hưởng, vừa có khả năng chuyên môn thì mới quảng cáo được. Một hoa hậu, một diễn viên không biết gì về sản phẩm nhưng vẫn quảng cáo vì có hình ảnh đẹp, việc họ nắm được chất lượng sản phẩm là rất khó. Trong 4 chủ thể quảng cáo, chủ yếu người ta chỉ quan tâm đến người truyền tải, trong khi, người kinh doanh, có dịch vụ và sản phẩm lại chưa được quan tâm”.

×