Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ VIII: Hội Nông dân Việt Nam tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp

Phát biểu kết luận diễn đàn, Chủ tịch Trung ương Hội NDVN Lương Quốc Đoàn nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến của đại biểu, nông dân. Theo đó, diễn đàn ghi nhận 9 ý kiến của nông dân, HTX;, 12 ý kiến của bộ ngành phát biểu, đặc biệt là ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái về những nhóm vấn đề, giải pháp thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đảng về phát triển kinh tế tập thể.

Bên cạnh đó là ý kiến cần thay đổi tư duy trong sản xuất nông nghiệp của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Quốc Trị. Qua đó tiếp tục khẳng định kinh tế tập thể có tầm quan trọng đặc biệt đối với lĩnh vực tam nông, đặc biệt là đối với người nông dân Việt Nam trong suốt thời gian dài chứ không phải chỉ là giai đoạn hiện nay.

Qua chia sẻ, tìm hiểu thực tế chúng tôi nhận thấy một điều, chính vì làm ăn nhỏ lẻ, manh mún, thiếu nhiều thứ nên khi đưa Nghị quyết về kinh tế tập thể vào triển khai đều bị khó khăn. Các ý kiến của các đồng chí cũng đã nêu rất rõ, rất đúng về những tồn tại, hạn chế trong giai đoạn vừa qua.

Từ đó, chúng tôi nhận thấy 3 vấn đề cốt lõi nhất trong phát triển kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

Một là dứt khoát phải xây dựng khẩn trương vùng nguyên liệu. Nếu không có vùng nguyên liệu thì sẽ không có HTX; HTX sẽ không thể mang tính chất dẫn dắt, kết nối nông dân với nhau cũng như địa phương này với địa phương khác. Quy mô sản xuất trung bình chỉ 10-20 ha thì làm sao phát triển mạnh mẽ được.

Phải có vùng nguyên liệu rộng lớn, bài bản thì mới hình thành được các tổ chức sản xuất có quy mô, chuyên nghiệp, đó kết nối với doanh nghiệp từ đầu vào đến đầu ra, đầu tư chế biến, tiêu thụ. Muốn có doanh nghiệp vào thì phải có đủ nguyên liệu cho nhà máy.

Hai là phải có chính sách bảo hiểm cho vấn đề này, nếu không khi xảy ra rủi ro sẽ vỡ ngay. Bảo hiểm sẽ giúp bà con yên tâm tham gia sản xuất, khai thác tốt lợi thế, tiềm năng của sản phẩm. Ví dụ thanh long Bình Thuận, Long An làm rất tốt, các vùng khác thấy vậy cũng trồng theo một cách ồ ạt mà không có định hướng, không có kết nối, dẫn đến tình trạng chen chân, "dẫm đạp" lên nhau, làm mất đi tính cạnh tranh của một sản phẩm nông sản có thế mạnh. Ngay cả ở siêu thị trong nước, chúng ta có thể thấy tràn ngập hàng trái cây nhập khẩu… Cứ như vậy chúng ta sẽ thua.

Thứ ba, đó là chú trọng đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ quản trị HTX. Trong quá trình thực hiện Luật HTX kiểu mới, chúng ta mới chú trọng đào tạo, phổ biến Luật HTX mà ít quan tâm tới đội ngũ quản trị. Có đơn vị HTX mà suốt 1 năm không sử dụng tới con dấu, rất lãng phí. Thế thì hiệu quả ở đâu?

Tại sao chúng ta cứ thấy khó khăn về vốn? Nhưng phải nhìn nhận sự thật là nếu chúng ta làm tốt thì chính các doanh nghiệp, ngân hàng sẽ vào đầu tư cho HTX. Ngân hàng thừa tiền mà sao HTX không vay được? Đó là do HTX chưa có đội ngũ quản trị mạnh, không đảm bảo và phát huy được nguồn vốn vay. Làm ăn hiệu quả thì doanh nghiệp sẽ vào đầu tư ngay, từ đó liên kết các HTX trong vùng nguyên liệu cùng làm ăn với nhau.

Vừa rồi có một HTX nói sản phẩm khó vào được siêu thị, nhưng nếu sản lượng ít thì làm sao vào được, siêu thị mua 1-2 lần là hết, lúc họ cần hàng lại không có?

Tại diễn đàn này, chúng tôi đề nghị các nông dân Việt Nam xuất sắc, các HTX tiêu biểu phấn đấu trở thành hạt nhân dẫn dắt phát triển kinh tế tập thể, thực hiện tri thức hoá nông dân – giải pháp đầu tiên của Nghị quyết 19, giống như chị Nguyễn Thị Thành Thực có nói ở trên, đó là nông dân dạy nông dân. Thực tế đây là "đặc sản" của Hội NDVN, mấy chục năm nay nông dân đã làm. Họ dạy thật làm thật chứ không phải dạy lí thuyết, nhưng hiện nay vướng ở chỗ không có cơ chế chính sách gì để chi trả thù lao cho nông dân đi dạy nông dân. Chúng tôi kiến nghị khá nhiều rồi nhưng chưa ra được cơ chế cho việc này.

Chia sẻ về Chủ đề “chuyển từ tư duy, sản xuất nông nghiệp sang tư duy về kinh tế nông nghiệp” Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Quốc Trị cho rằng cần trả lời được các câu hỏi: Tư duy sản xuất nông nghiệp là gì? Tại sao phải chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp? Tư duy kinh tế nông nghiệp là gì? Định hướng, giải pháp chuyển đổi trong thời gian tới?.

Theo đó, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị phân tích: tư duy sản xuất nông nghiệp là sản xuất tập trung vào coi trọng sản lượng. Chú trọng tăng năng suất để tăng sản lượng, qua đó hy vọng gia tăng giá trị sản phẩm. Hiện tư duy sản xuất nông nghiệp của nhiều nông dân vẫn chỉ sản xuất dựa trên cái mình có chứ không hoặc ít theo tín hiệu của thị trường.

Chính vì vậy cần chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp để sản xuất ra những sản phẩm đáp ứng yêu cầu thị trường và đạt được lợi nhuận cao nhất co thể. Đồng thời, tạo ra những sản phẩm “xanh” gắn với chế biến, đáp ứng nhu cầu của thị trường theo hướng “tiêu dùng xanh’; chuyển từ chuỗi cung ứng nông sản sang chuỗi giá trị ngành hàng.

Để làm được điều đó, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị đưa ra một số giải pháp cụ thể như: Phải hoàn chỉnh cơ cấu sản xuất nông nghiệp gắn với lợi thế cạnh tranh và yêu cầu thị trường.

Tổ chức các khâu quan trọng trong sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả, bảo đảm phát triển bền vững.

Xây dựng các vùng chuyên canh đảm bảo tiêu chuẩn bền vững. Hình thành một số cụm công nghiệp và dịch vụ sản xuất nông nghiệp. ưu tiên phát triển công nghiệp chế biến, hình thành vùng nguyên liệu tập trung.

Thúc đẩy hợp tác, liên kết, phát triển chuỗi giá trị ngành hàng, thu hút doanh nghiệp đầu tàu vào dẫn dắt chuỗi giá trị, liên kết với các HTX, tổ hợp tác.

Phát triển các mô hình nông nghiệp tiên tiến, tuần hoàn, hữu cơ, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp công nghệ cao…

Phát triển cảnh quan nông thôn gắn với làng sinh thái, đảm bảo môi trường xanh, sạch; sử dụng tiết kiệm và hiệu quả nguồn tài nguyên, xử lý phụ phế phẩm; xây dựng hệ thống cảnh báo dự báo, xác định rủi ro.

Và cuối cùng là phát triển thị trường trong và ngoài nước đảm bảo đầu ra ổn định cho nông sản.

Trả lời câu hỏi của các nông dân tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ VIII, bà Nguyễn Thị Thành Thực – Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Cổ phần Bagico thông tin: Tôi là một tác giả của phần mềm chuyển đổi số AutoGri, hiện chúng tôi đang triển khai phần mềm này cho các tỉnh và Hội NDVN, tuy nhiên việc ứng dụng chuyển đổi số trong nông dân chúng ta còn đang chậm và rất yếu, chủ yếu do mọi người ngại thay đổi. 

Tuy nhiên, việc này là nên làm, vì ứng dụng phần mềm, chuyển đổi số sẽ giúp bà con quản lý sản phẩm của mình dễ hơn. Với phía ngân hàng sẽ giúp có thêm công cụ tiết giảm nhiều chi phí.

Đối với vải thiều Lục Ngạn, trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 chúng tôi đã hỗ trợ số hoá toàn bộ vùng trồng, thúc đẩy xuất khẩu sang Trung QUốc và chưa bao giờ sản phẩm vải thiều lại được tiêu thụ mạnh như thế ngay trong bối cảnh dịch bệnh.

Tại hội nghị này, chúng tôi quyết định sẽ hỗ trợ HTX mì Chũ sử dụng phần mềm miễn phí trong 3 năm. Còn để vào siêu thị, người ta không chỉ đòi hỏi chất lượng, mà còn là các vấn đề giao nhận, đổi trả… Do đó chúng tôi rất mong Hội NDVN tuyên truyền có thể thành lập doanh nghiệp trong HTX, từ đó có pháp nhân để giao dịch với doanh nghiệp, xuất khẩu trực tiếp ra nước ngoài.

Lưu ý HTX việc đóng gói chứ không chỉ thu mua, sơ chế, sẽ giúp tiết giảm sản phẩm phụ, dư thừa để tái chế làm phân bón, thức ăn gia súc. Chúng ta vào siêu thị nhưng có khi không mua được hàng Việt mà vẫn là hàng của nước khác.

Thời gian qua, chúng tôi đã hỗ trợ rất thành công HTX chuyển đổi số Bình Phước, với chi phí chỉ có 4 triệu đồng để phát triển vùng trồng sầu riêng rộng lớn. HTX này toàn các bạn trẻ, ham học hỏi và đã có những thành công nhất định. Tại sao không mời tối thiểu 10% nông dân giỏi vào HTX làm chuyên gia? Nông dân giỏi của cấp huyện cũng đã có thể đi dạy nghề sơ cấp cho chính các nông dân, vậy thì nông dân giỏi cấp quốc gia rất nên làm điều đó để chia sẻ kinh nghiệm thực tế cho những người nông dân yếu hơn. Chúng ta hãy nâng cấp những nông dân giỏi đó thêm trình độ về sư phạm – đây là tiềm năng vô cùng lướn của nông nghiệp Việt Nam.

Ngoài ra, chúng tôi cũng vừa có chương trình làm việc với Nhật Bản – một nước đang có rất nhiều ngôi làng bỏ hoang do thiếu lao động làm nông nghiệp, thế thì chúng ta có thể kết hợp để đưa nông dân sang Nhật làm việc. Hay như với Lào – 1 quốc gia sát chúng ta, các tỉnh của Việt Nam đều có kết nghĩa với các tỉnh bền Lào, đây là tiềm năng lớn. Nguồn nguyên liệu bên Lào còn rất lớn, ví dụ như mây tre đan rất nhiều, các HTX của chúng ta hoàn toàn có thể sang Lào để tìm kiếm, thu mua nguyên liệu về phục vụ sản xuất trong nước.

Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho biết:

Liên quan đến câu hỏi đăng ký mã số vùng trồng xuất khẩu với Tổng cục Hải quan Trung Quốc, ở đây là sản phẩm chanh leo tươi, đối với thị trường Trung Quốc từ 1/1/2022, Trung Quốc áp dụng Lệnh 248 về "Quy định Quản lý đăng ký doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nước ngoài nhập khẩu", và Lệnh 249 về "Biện pháp quản lý an toàn thực phẩm xuất nhập khẩu" của các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản vào thị trường Trung Quốc.

Liên quan tới 2 quy định này, theo quy định của pháp luật Việt Nam về đăng ký các sản phẩm nông sản làm thực phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc, Việt Nam có 5 cơ quan thẩm quyền tùy theo từng ngành hàng, cụ thể: Ngành hàng nông sản có nguồn gốc từ thực phẩm thì cơ quan đầu mối để đăng ký với Hải quan Trung Quốc là Cục Bảo vệ thực vật; đối với sản phẩm có nguồn gốc động vật trên cạn thì Cục Thú y; đối với sản phẩm thủy sản thì Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản; đối với sản phẩm thực phẩm chức năng là Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế); đối với sản phẩm bột làm bánh thì thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Công thương.

Như vậy, tùy theo từng sản phẩm, doanh nghiệp có thể liên hệ với cơ quan có thẩm quyền để đăng ký. Cụ thể với sản phẩm chanh leo như HTX Hồng Thơm có hỏi, tùy theo từng ngành hàng mà Trung Quốc có mở cửa cho các nước xuất khẩu vào hay không. Ví dụ như sản phẩm chanh leo, hiện nay Trung Quốc đang cho Việt Nam thí điểm xuất khẩu chanh leo tươi vào thị trường Trung Quốc; còn chanh leo chế biến, cấp đông hiện nay Trung Quốc chưa cho phép mở cửa. Vì vậy, doanh nghiệp không mở mã số vùng trồng, việc này chờ phía bạn cho mở cửa.

Còn lại đối với sản phẩm không thuộc thẩm quyền của 5 cơ quan thì doanh nghiệp có thể tự đăng ký trên hệ thống trang Web của Hải quan Trung Quốc, trong quá trình đăng ký nếu có vướng mắc thì phản ánh về Văn phòng SPS Việt Nam.

Xây dựng và quản lý tốt vùng trồng là giải pháp ưu tiên số 1 để tạo nên những vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu bền vững.

Tính đến nay, cả nước có 6.883 mã số vùng trồng xuất khẩu đã được cấp cho 25 sản phẩm (phân bố tại 54/63 tỉnh, thành phố) xuất sang 11 thị trường.

Các mã số này tập trung chủ yếu vào các sản phẩm xuất khẩu chính như xoài, thanh long, nhãn, lúa, sầu riêng. Thị trường Trung Quốc, Hoa Kỳ, Newzealand và Úc là những thị trường có số lượng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói nhiều nhất. Đặc biệt, đồng bằng sông Cửu Long vẫn là vùng dẫn đầu về số lượng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói.

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói nông sản xuất khẩu trong thời gian tới, Cục Bảo vệ thực vật tiếp tục đàm phán để mở rộng thị trường xuất khẩu và để được các nước nhập khẩu cấp thêm các mã số mới cho hàng nông sản Việt Nam. Tăng cường công tác hướng dẫn, giám sát, kiểm tra việc cấp, quản lý và sử dụng mã số tại các địa phương. Phối hợp với các bộ ngành và địa phương trong công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm.

Việc siết chặt quản lý mã số vùng trồng là giải pháp cần thiết để bảo đảm chất lượng nông sản xuất khẩu, nâng cao uy tín của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Để thực hiện tốt biện pháp này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Do vậy, thời gian tới, các cơ quan chức năng có liên quan, các địa phương cần quan tâm, lưu ý hơn khi cấp và quản lý mã số vùng trồng, tuân thủ theo các yêu cầu của nghị định thư, cũng như đáp ứng các quy định của nhà nhập khẩu…

Bên cạnh đó, ngành Nông nghiệp và PTNT các địa phương cần tăng cường thanh tra, kiểm tra việc quản lý, sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói trên địa bàn.

Bên cạnh đó, nông dân, doanh nghiệp cũng cần nâng cao tính tự giác, cần xem mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói tài sản quý cần gìn giữ, người dân phải nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc sản xuất nông sản an toàn, chất lượng.

Nhằm kiểm soát hiệu quả mã số vùng trồng, hiện nay, Bộ đang đề xuất với Chính phủ xây dựng 2 nghị định, trong đó có 1 nghị định về quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói rau quả, trái cây phục vụ xuất khẩu; một nghị định quy định xử phạt hành chính đối với những hành vi vi phạm các quy định về mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói.

Trên thực tế, xây dựng và quản lý tốt vùng trồng là giải pháp ưu tiên số 1 để tạo nên những vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu bền vững. Điều này là rất quan trọng đối với mục tiêu xuất khẩu các mặt hàng nông sản Việt Nam sang Trung Quốc nói riêng, các thị trường khác nói chung. Do đó, tới đây, các biện pháp của Bộ Nông nghiệp và PTNT cần được triển khai quyết liệt, đồng bộ để sớm mang lại hiệu quả.

Ông Lê Hồng Phúc, Phó TGĐ Ngân hàng Agribank cho biết, trong 1.200 HTX vay tín dụng qua hệ thống của Agribank thì đã có 653 HTX, chiếm 1/3 dư nợ trong toàn hệ thống Ngân hàng. Với Agribank hiện đang rất nỗ lực để đẩy mạnh tín dụng vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Hiện, gần 70% vốn của Agribank nằm trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và đây là thị trường nòng cốt. Theo đó, Agribank phối hợp với các cấp Hội ND thành lập 25.000 tổ vay và gần 100.000 tỷ dư nợ; hơn 900.000 tỷ nằm trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Cũng theo ông Phúc, Nghị định 55 của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đang có những chính sách "rất mở" giao cho các Ngân hàng thương mại để quyết định mức độ không đảm bảo tài sản đối với các tổ chức, HTX. 

Với Agribank, theo Nghị định: cho vay tối đa 1 tỷ đồng tín chấp đối với HTX, chủ trang trại hoạt động trên địa bàn nông thôn hoặc SXKD trên lĩnh vực nông nghiệp; tối đa 2 tỷ đồng đối với HTX NTTS, đánh bắt xa bờ; tối đa 3 tỷ đồng đối với liên hiệp HTX NTTS, khai thác thủy sản xa bờ; đối với các doanh nghiệp, HTX, liên hiệp HTX vay theo mô hình liên kết thì các doanh nghiệp, HTX cũng như HTX đã ký, cung cấp tiêu thụ đối với tổ chức, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp được Agribank cho vay không đảm bảo tới 70% giá trị dự án, phương án vay theo mô hình liên kết, kể cả với các doanh nghiệp, HTX vay theo sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cũng được cho vay 70-80%. Như vậy đã có những cơ chế, đồng thời các Ngân hàng thương mại đều có chính sách thế chấp tài sản hình thành từ vốn vay. 

Tuy nhiên, đã có cơ chế nhưng KTTT, HTX chưa phát triển được. Các Ngân hàng thương mại thì ban hành nhiều gói vay, chủ yếu gói cho vay kích thích doanh nghiệp lãi suất rất thấp nhưng không có gói nào cho vay HTX. 

Hiện, ngoài 653 HTX khu vực miền núi phía Bắc được Agribank cho vay vốn thì trong đó: khu vực miền núi phía Bắc có 223 HTX vay; vùng Trung du Bắc bộ có 164 HTX.

Chúng tôi đã có nhiều phương án nhưng cũng thấy khó khăn, phía các HTX đầu tiên vốn tự có chưa đáp ứng, nếu vay của dự án trung hạn phải đến 25% vốn tự có (vay 100 tỷ thì phải có 25 tỷ đối ứng).

Bên cạnh đó, hệ thống báo cáo tài chính minh bạch, bài bản, thẩm định cũng chưa hoàn thiện; tài sản cũng là vấn đề, Ngân hàng đã thẩm định 70-80% trong chuỗi để doanh nghiệp, HTX chuỗi giá trị rất ít.

Nhiều HTX có nhà lưới, nhà xưởng nhưng tài sản đó đi đồng bộ với giấy tờ đất, kể cả đất thuê bị thế chấp chưa đảm bảo tính pháp luật.

Tính trách nhiệm của các thành viên trong DN, HTX chưa cao, chưa chặt chẽ, vì vậy trong Agribank số lượng HTX dư nợ quá hạn do những năm trước còn cao ảnh hưởng tới cho vay.

Qua diễn đàn này mong muốn, Chính phủ, các ngành có những giải pháp tháo gỡ, hỗ trợ HTX được phát triển hơn và bản thân HTX tháo gỡ những hạn chế, từ đó chúng tôi mới có những cơ hội mang tín dụng đến với các HTX.

Về câu hỏi anh Thủ về vốn tín dụng, tôi có thể nói thế này, vốn ngân hàng rất quan trọng cho phát triển HTX. Ngân hàng Nhà nước đã quan tâm tới việc sửa đổi các văn bản pháp luật về tín dụng, hướng dẫn các tổ chức tín dụng cho vay khách hàng, sửa đổi các vướng mắc trong thực tiễn.

Về cho vay theo Thông tư 39 bảo đảm tiền vay là hoàn toàn dựa trên thỏa thuận khách và tổ chức tín dụng phù hợp với các quy định.

thực tiễn việc cho vay có thể có tài sản bảo đảm hoặc không, tài sản đảm bảo có thể là bất động sản, hàng tồn kho, cho vay không bảo đảm tài sản thì đánh giá bằng khả năng trả nợ của khách hàng, dự án tốt hay không, nói chung quy định cho vay của ngân hàng đã là rất linh hoạt.

Ngân hàng dành nhiều ưu đãi cho các HTX, HTX được vay từ 1-3 tỷ vay không bảo đảm tài sản.

Với trên 3 triệu tỷ dư nợ cho vay hiện nay thì có tới 700 là cho vay không bảo đảm tài sản.

Tuy nhiên, với quy định hiện hành thì vay không bảo đảm tài sản là điều kiện quan trọng nhưng không phải phải tiên quyết, mà nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, khả năng trả nợ, kinh doanh của các HTX nữa…

Về tiếp cận tín dụng, trong bối cảnh khó khăn hiện nay, ngân hàng sẽ tiếp tục có nhiều giải pháp tăng khả năng tiếp cận tín dụng của người dân, DN. Chính phủ dành nhiều thời gian bàn, và HNNN đã quan tâm đến tiếp cận tín dụng của các HTX, và có nhiều chỉ đạo yêu cầu các tổ chức tín dụng thu thập thông tin đánh giá tín nhiệm khách hàng, làm sao nâng cao hiệu quả thẩm định, tăng khả năng cho vạy không bảo đảm tài sản, tăng cho vay với khách hàng là các HTX.

từ giờ cuối năm đồng bộ các giải pháp để tăng khả năng hấp thụ tín dụng của nền kih tế trong đó có htx, có giải pháp tháo gỡ khó khăn vào cuộc đồng bộ của các HTX, khắc phục hạn chế như quy mô, cạnh tranh, quản trị, từ đó tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng tăng cho vay.

Để có vùng nguyên liệu, HTX đã ký hợp đồng liên kết với hơn 100 hộ dân và một số HTX ở các huyện: Mang Yang, Đak Pơ, Chư Prông với tổng diện tích trên 100ha. Ngoài ra, HTX còn ký hợp liên kết với các hộ dân trồng chanh dây theo tiêu chuẩn GlobalGAP trên diện tích 30ha tại huyện Mang Yang.

Trong quá trình liên kết, chúng tôi nhận thấy, đòi hỏi của thị trường nhập khẩu hiện rất khắt khe, đó là cần phải có mã số vùng trồng để truy xuất nguồn gốc. Điển hình như sầu riêng vừa qua xuất khẩu được sang Trung Quốc đạt 1,2 tỷ USD là do chúng ta xây dựng được mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói.

Tuy nhiên, do giá sầu riêng tăng cao đã xuất hiện tình trạng mua bán mã số vùng trồng giả, ảnh hưởng đến xuất khẩu. Xin được hỏi, các cơ quan chức năng sẽ có cơ chế, chế tài như thế nào để siết chặt vấn đề này?

Đến với diễn đàn tôi xin có 2 ý kiến, kiến nghị như sau:

Thứ nhất, hiện nay đa số các HTX chưa có nhà xưởng, kho chứa để bảo quản, sơ chế nông sản sau thu hoạch. Chính vì vậy, khi vào chính vụ xảy ra tình trạng tổn thất sau thu hoạch còn rất cao, chất lượng nông sản giảm, dẫn đến giá bán thấp, có khi phải đổ bỏ,…

Đề nghị Nhà nước, các ngành chức năng có chính sách, giải pháp hỗ trợ các HTX được thuê đất đai lâu dài để đầu tư nhà xưởng, kho chứa tăng giá trị nông sản.

Thứ 2, việc chào hàng của các HTX vào các hệ thống bán lẻ (siêu thị, mini mart rất khó...) do chúng tôi thiếu thông tin hướng dẫn. Vậy làm thế nào để các HTX đưa nông sản vào các hệ thống bán lẻ lớn?.

Hiện nay, các sản phẩm của HTX được tiêu thụ rộng rãi ở khắp các tỉnh, thành phố trong nước như Hà Nội, Hải Dương, Bắc Ninh, Thái Nguyên… HTX đã ký hợp đồng với các hệ thống siêu thị GO, Coop Mart, Hapro; đồng thời liên kết qua các Công ty, đại lý xuất khẩu sang nhiều nước như: Nhật Bản, Thái Lan, Trung Quốc, Hàn Quốc và các nước EU…giúp cho sản phẩm mỳ gạo của HTX tiêu thụ từ 35-40 tấn sản phẩm/tháng.

Sản phẩm Mỳ gạo Chũ Nam Thể được Trung ương Hội Nông Dân Việt Nam chứng nhận sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu; Cục Nông nghiệp Địa phương (Bộ Công Thương) chứng nhận là sản phẩm tiêu biểu cấp khu vực; Bộ trưởng Bộ Công Thương chứng nhận sản phẩm tiêu biểu cấp quốc gia; đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao; Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp nhãn hiệu chỉ dẫn địa lý độc quyền từ 2010.

Có thể khẳng định, thị trường tiêu thụ Mỳ Chũ của HTX đang rất tốt, bán rất chạy. Tuy nhiên, chính vì bán chạy nên mặc dù nhãn hiệu "Mỳ Chũ" đang bị nhiều cơ sở làm nhái, làm giả để trục lợi bất chính.

Từ việc nhãn hiệu Mỳ Chũ bị làm giả, tôi xin được kiến nghị, Nhà nước cần cơ chế để bảo vệ thương hiệu nông sản trong nước. Đồng thời, có chế tài xử lý thật nặng đối với những đối tượng cố tình làm giả, làm giả những thương hiệu đã được cơ quan Nhà nước cấp chứng nhận bảo hộ.

Trước những yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường, việc sản xuất tập trung, khép kín quy trình sản xuất để đảm bảo minh bạch truy xuất nguồn gốc là tất yếu và việc này cần nguồn vốn rất lớn để HTX đầu tư. Tuy vậy, đang có 2 vấn đề đặt ra, đó là:

Vấn đề thứ nhất, sản xuất lớn đồng nghĩa với vốn đầu tư lớn, nhưng có một hạn chế là HTX đang khó tiếp cận vốn vay của các ngân hàng do HTX không có tài sản chung, tải sản không chia của HTX.

Vấn đề thứ hai, hiện nay, các HTX chủ yếu được hỗ trợ vốn vay từ Quỹ phát triển HTX, chủ yếu từ Liên minh HTX, nhưng số vốn vay tối đa chỉ được 1 tỷ đồng/HTX như hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất.

Chúng tôi rất mong muốn được các cấp ngành, các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi để hợp tác xã có thể được tín chấp bằng các dự án hoặc tài sản sẵn có, thay vì phải tín chấp bằng tài sản cá nhân, đáp ứng nhu cầu vay vốn mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh của hợp tác xã.

Đồng thời, xem xét có hướng mở rộng hạn mức cho vay của HTX tại Quỹ phát triển HTX lên cao hơn nữa?.

Nhà báo Lưu Quang Định tiếp tục điều hành Diễn đàn: Kính thưa chủ tọa diễn đàn, thưa các quý vị đại biểu, các anh chị đại diện HTX, nông dân Việt Nam xuất sắc, chúng ta tiếp tục bước vào phiên thảo luận thứ 2 với chủ đề: Thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp, tạo chuỗi liên kết đa giá trị.

Cũng trong khuôn khổ Diễn đàn, được sự đồng ý và cho phép của Thường trực Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt tổ chức Ra mắt Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc nhằm kết nối, chia sẻ với gần 800 Nông dân xuất sắc đã được bình chọn, tôn vinh trong 11 năm qua và đại diện các HTX tiêu biểu, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc được hình thành trên cơ sở tự nguyện, tự chủ hoạt động với các hình thức sinh hoạt đa dạng, phong phú. Dự kiến, mạng lưới sẽ có các bộ phận chính, gồm: Ban Điều hành, Ban Thư ký và Ban Truyền thông. Mạng lưới sẽ được hoạt động chủ yếu trên nền tảng số, kết nối online và sẽ có một số buổi sinh hoạt trực tiếp.

Ban điều hành mạng lưới gồm 7 thành viên:

- Ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tập đoàn ThaiBinh Seed

- Ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An

- Bà Nguyễn Thị Hồng, Nông dân Việt Nam xuất sắc Hà Nội

- Ông Phạm Xuân Thủy, Nông dân Việt Nam xuất sắc tỉnh Thái Bình

- Ông Y Pốt Nie, Nông dân Việt Nam xuất sắc tỉnh Đắk Lắk

- Ông Lưu Quang Định, Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay/ Điện tử Dân Việt

- Ông Nguyễn Văn Hoài, Phó Tổng Biên tập Báo Nông thôn Ngày nay/ Điện tử Dân Việt

Phát biểu ra mắt mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc, ông Nguyễn Văn Hoài, Phó Tổng biên tập Báo Nông thôn Ngày nay, thành viên Ban điều hành mạng lưới nhấn mạnh:

Những tấm gương nông dân Việt Nam xuất sắc trong 11 năm qua của Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam không chỉ là những người đổi mới, sáng tạo trong sản xuất mà còn nhạy bén trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, cũng là những người có đóng góp đáng kể cho quá trình phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới, bảo vệ an ninh trật tự ở mỗi địa phương.

Họ chính là những người xuất sắc nhất trong những người xuất sắc, luôn gương mẫu, đi đầu, không chỉ làm giàu cho bản thân, gia đình, tạo việc làm cho nhiều người mà còn truyền cảm hứng, dẫn dắt các nông dân khác cùng làm theo.

Do vậy, việc hình thành Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc nhằm mục đích tập hợp, kết nối các Nông dân Việt Nam xuất sắc các thời kỳ để giao lưu, học hỏi, cùng tìm kiếm thị trường, hợp tác đầu tư; cùng chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thông tin trong sản xuất nông nghiệp. Tổ chức các hoạt động đào tạo, tham quan, các chương trình hoạt động xã hội...

Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc được hình thành trên cơ sở tự nguyện, tự chủ hoạt động với các hình thức sinh hoạt đa dạng, phong phú. Dự kiến, mạng lưới sẽ có các bộ phận chính, gồm: Ban Điều hành, Ban Thư ký và Ban Truyền thông. Mạng lưới sẽ được hoạt động chủ yếu trên nền tảng số, kết nối online và sẽ có những buổi sinh hoạt trực tiếp.

Nhân dịp này, Ban điều hành bày tỏ lời cảm ơn Thường trực Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, lãnh đạo các bộ ngành và đề nghị tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện cho Mạng lưới Nông dân Việt Nam xuất sắc được hoạt động hiệu quả, tạo niềm cảm hứng cho nông dân Việt Nam cùng vươn lên trong sản xuất kinh doanh.

Trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam sẽ hết sức quán triệt triển khai quyết liệt, tích cự hỗ trợ nông dân, báo cáo Thủ tướng, Hội Nông dân Việt Nam sẽ coi đây là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới để hỗ trợ nông dân, đổi mới phương thức hỗ trợ, phát triển hội viên nông dân trong phát triển kinh tế tập thể.

Phát biểu kết luận phiên 1 Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ 8, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ bày tỏ sự vui mừng khi tham dự Diễn đàn Nông dân quốc gia lần thứ VIII năm 2023, đặc biệt với sự có mặt của 100 Nông dân Việt Nam xuất sắc và 63 Hợp tác xã nông nghiệp tiêu biểu do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhấn mạnh: "Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Khẳng định phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu, khách quan, là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị". Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 09/NQ-CP ngày 02/02/2023 về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW.

Đảng, Nhà nước cũng xác định rõ và coi kinh tế tập thể là một trong 4 thành phần kinh tế không thể thiếu, tạo nên sự ưu việt của nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.

Nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác sau khi được các Hội nông dân hỗ trợ thành lập đã làm ăn có lãi, tạo thêm nhiều công ăn việc làm và sản phẩm nông sản chất lượng, an toàn, xây dựng được các thương hiệu sản phẩm OCOP; các mô hình hợp tác xã nông nghiệp tổ chức sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị ngày càng tăng, nhiều hợp tác đã đăng ký sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn VietGAP. Tuy vậy, các hợp tác xã hiện nay cũng còn gặp không ít khó khăn, thách thức cả về vốn, đất đai, tiêu thụ nông sản cho đến năng lực quản trị, cơ chế, chính sách để vận hành, hoạt động của các hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp.

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng đề nghị các đồng chí lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, Hội Nông dân Việt Nam cần khẩn trương tập trung triển khai thực hiện một số giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, cần nhận thức đúng, đầy đủ về bản chất, vị trí, vai trò và tầm quan trọng của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Để thực hiện yêu cầu này, đề nghị Bộ kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo quốc gia về kinh tế tập thể theo chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng tại Nghị quyết số 20-NQ/TW.

Hai là, đề nghị Hội Nông dân các cấp tiếp tục thực hiện việc tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập mới được nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác hơn nữa trên cơ sở các chi, tổ hội nghề nghiệp. Phấn đấu mục tiêu chung là đến năm 2030, cả nước sẽ có 140.000 tổ hợp tác, 45.000 hợp tác xã với 2 triệu thành viên tham gia. HTX, tổ hợp tác mới thành lập, các HTX cần nhanh chóng ứng dụng các tiến bộ KHKT vào sản xuất.

Ba là, Đề nghị Văn phòng Chính phủ phối hợp với Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Hội Nông dân Việt Nam tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp”. Các nội dung Đề án phải đảm bảo tính khả thi, huy động được nguồn lực của xã hội; phát huy và nâng cao hơn nữa vai trò của Hội Nông dân các cấp trong việc tham gia phát triển kinh tế tập thể, khuyến khích những cách làm mới, hình thành các chuỗi liên kết bền vững.

Bốn là, đối với các bộ, ngành, địa phương, theo chức năng, nhiệm vụ được giao cần tập trung nghiên cứu, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc mà đại diện các hợp tác xã đã nêu lên tại Diễn đàn, nhất là không đùn đẩy trách nhiệm với những vấn đề thuộc về cơ chế, chính sách về hợp tác xã.

Năm là, cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực kinh tế tập thể. Ưu tiên nguồn lực, bố trí kinh phí, cán bộ theo dõi các nội dung về đổi mới kinh tế tập thể, hợp tác xã ở cơ quan, đơn vị từ trung ương tới địa phương.

Sáu là, cần tăng cường hợp tác quốc tế để thu hút các nguồn lực hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hơp tác xã trong nông nghiệp và mở rộng thị trường, giới thiệu tiêu thụ sản phẩm của các hợp tác xã; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ nguồn nhân lực các tổ chức kinh tế tập thể do Hội Nông dân tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập. Xây dựng cơ chế, chính sách để đào tạo, bồi dưỡng, thu hút đội ngũ tri thức trẻ về làm việc tại các hợp tác xã, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao trong xây dựng chuỗi giá trị, hội nhập quốc tế.

Bảy là, các hợp tác xã phải chủ động, sáng tạo, đổi mới cách nghĩ, cách làm, chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, tích hợp đa giá trị; các sản phẩm làm ra phải có thương hiệu, chất lượng cao, đáp ứng được thị trường trong nước và thế giới, nhất là gắn với thương hiệu Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).

Tám là, Hội Nông dân Việt Nam cần duy trì hoạt động tổ chức Diễn đàn, tạo thành sân chơi bổ ích cho người nông dân trong việc chia sẻ, đề xuất các kinh nghiệm trong thực tiễn sản xuất, kinh doanh; đồng thời nêu những đề xuất, kiến nghị để Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các bộ, ngành, địa phương kịp thời có giải pháp, chính sách tháo gỡ.

Sau Diễn đàn các hợp tác xã tiêu biểu vẫn có thể tiếp tục đóng góp ý kiến, đề xuất bằng văn bản tới cơ quan chức năng, có thẩm quyền để bổ sung, hoàn thiện chính sách nhằm phát triển kinh tế tập thể hiệu quả, bền vững. Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cũng đề nghị Trung ương Hội Nông dân Việt Nam xây dựng báo cáo cụ thể bằng văn bản những kết quả, nội dung đã đạt được trong Diễn đàn; đặc biệt là những đề xuất, kiến nghị để triển khai tổ chức, thực hiện các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các hợp tác xã.

Ông James Yi, Tùy viên Nông nghiệp, Đại sứ quán Hoa Kỳ chia sẻ:

Công việc của Cục Nông nghiệp Đối ngoại Hoa Kỳ là mở rộng các cơ hội thương mại cho xuất khẩu của Hoa Kỳ cũng như tạo điều kiện cho việc trao đổi các chuyên môn kỹ thuật giữa hai nước.

Chúng tôi luôn trân trọng sự hợp tác của các cơ quan chức năng của Việt Nam, đặc biệt là sự hỗ trợ, hợp tác của Bộ NN&PTNT và Bộ Công thương tạo thuận lợi về thương mại, cũng như hợp tác trong các dự án, để giải quyết các vấn đề quan trọng.

Chúng ta vừa chứng kiến việc hai nước nâng cấp lên đối tác toàn diện chiến lược, chúng tôi hết sức hi vọng sự tăng cường hợp tác hơn nữa về hàng nông sản trong tương lai.

Hiện giữa Hoa Kỳ và Việt Nam có thể tự hào về một trong những nước có quan hệ hợp tác về thương mại lớn nhất, với tổng kim ngạch về thương mại và đầu tư giữa 2 quốc gia đạt khoảng 1,6 nghìn tỷ USD.

Từ năm 1995, mối quan hệ thương mại song phương giữa 2 quốc gia đã phát triển vô cùng mạnh mẽ, kim ngạch song phương giữa 2 quốc gia đã mở rộng, tăng trên 300 lần.

Năm ngoái, thương mại hàng nông sản giữa 2 quốc gia đã đạt 9,8 tỷ USD, Việt Nam trở thành quốc gia nhập hàng nông sản từ Hoa Kỳ lớn thứ 9. Hoa Kỳ là quốc gia nhập khẩu hàng nông sản số 1 của Việt Nam.

Sự tăng trưởng tuyệt vời này có được là nhờ sự hợp tác quan hệ đối tác, hợp tác và cam kết mạnh mẽ, chặt chẽ từ các cơ quan ban ngành, doanh nghiệp, người nông dân và tất cả các bên trong cộng đồng nông nghiệp.

Liên quan đến câu