Quyết định giảm án được xác định có vi phạm, Phan Sào Nam có phải quay lại nhà tù?

Ủy ban Kiểm tra Trung ương (UBKT Trung ương) vừa quyết định thi hành kỷ luật: Cảnh cáo Ban Cán sự đảng (BCSĐ) TAND tỉnh Quảng Ninh các nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025; Thi hành kỷ luật cảnh cáo các ông, bà: Hoàng Văn Tiền - Tỉnh ủy viên, Bí thư BCSĐ, Bí thư Đảng ủy, Chánh án TAND tỉnh; Phạm Thị Hương Giang - Uỷ viên BCSĐ, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chánh án TAND tỉnh; Nguyễn Trí Chinh - Uỷ viên BCSĐ, Phó Chánh án TAND tỉnh…

Tổ chức, cá nhân trên bị kỷ luật vì vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo trong việc xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho phạm nhân Phan Sào Nam khi không đủ điều kiện.

Trao đổi với PV Dân Việt, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, theo thông báo của UBKT Trung ương, một số cán bộ và tổ chức Đảng tại TAND tỉnh Quảng Ninh bị xem xét xử lý kỷ luật Đảng với hình thức cảnh cáo. 

Đây là một trong các hình thức kỷ luật về đảng đối với tổ chức và đảng viên vi phạm quy định về điều lệ Đảng.

Người vi phạm pháp luật, vi phạm điều lệ Đảng, ngoài việc bị xử lý kỷ luật Đảng sẽ bị xử lý kỷ luật hành chính. Tại Khoản 6 Điều 2 Quy định 102-QĐ/TW đã quy định rõ: Kỷ luật Đảng không thay thế kỷ luật hành chính, kỷ luật đoàn thể và các hình thức xử lý của pháp luật.

Các hình thức kỷ luật hành chính gồm: Áp dụng đối với cán bộ: Khiển trách, cảnh cáo, cách chức, bãi nhiệm; Áp dụng đối với công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý: Khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, buộc thôi việc; Áp dụng đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý: Khiển trách, cảnh cáo, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc…

Như vậy, trường hợp cán bộ, đảng viên có vi phạm pháp luật, vi phạm kỷ luật thì ngoài việc bị xử lý kỷ luật về mặt đảng sẽ bị xử lý kỷ luật về mặt chính quyền theo quy định tại Nghị định 112/2020/NĐ-CP, của chính phủ về kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức.

Theo luật sư Cường, trong trường hợp nếu cơ quan chức năng xác định TAND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành quyết định có trái pháp luật và quyết định này bị TAND cấp cao hủy bỏ, Phan Sào Nam sẽ tiếp tục phải chấp hành nốt thời gian phạt tù (22 tháng) mà tòa án tỉnh Quảng Ninh đã giảm trước đó.

 Đồng thời cơ quan chức năng cũng sẽ xem xét trách nhiệm của cán bộ đã ký, ban hành quyết định giảm thời gian chấp hành hình phạt tù này. 

Nếu có lỗi cố ý, biết rõ làm việc ban hành quyết định trái pháp luật nhưng vẫn cố tình ban hành quyết định này, người ký quyết định còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Về mặt lý luận, các quyết định tố tụng hình sự bị hủy bỏ có thể do lỗi cố ý hoặc lỗi vô ý, nếu lỗi cố ý đó là hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp.

Tùy thuộc vào yếu tố lỗi, động cơ, mục đích, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra mà hành vi vi phạm là ra quyết định trái pháp luật có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Điều 371, Bộ luật hình sự năm 2015 về tội ra quyết định trái pháp luật. Mức phạt của điều luật này là cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Như vậy, trường hợp tổ chức Đảng xác định đảng viên có sai phạm là đúng, cơ quan chức năng cũng xác định quyết định giảm thời gian chấp hành hình phạt tù là quyết định trái pháp luật và hủy bỏ quyết định này, cơ quan chức năng sẽ xem xét quyết định trái pháp luật là quyết định do ai ban hành? Người ban hành quyết định này có biết rõ là trái pháp luật hay không?

Trường hợp xác định là quyết định trái pháp luật, việc ban hành quyết định trái pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân như thế nào thì mới có căn cứ để xem xét có xử lý hình sự đối với hành vi ra quyết định trái pháp luật hay không.

Luật sư Trương Quốc Hòe (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cũng cho biết, hiện tại, Viện trưởng VKSND cấp cao tại Hà Nội ra quyết định kháng nghị giám đốc thẩm với hai quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù trong năm 2020 và 2021 của TAND tỉnh Quảng Ninh với Phan Sào Nam.

Đây là kháng nghị của Viện trưởng VKSND cấp cao tại Hà Nội đối với các quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đối với người phải thi hành án hình sự là Phan Sào Nam.

Theo quy định của bộ Luật tố tụng hình sự năm 2015, sau khi có quyết định kháng nghị này, Hội đồng thẩm phán TAND cấp cao sẽ họp để xem xét chấp nhận hoặc không chấp nhận kháng nghị này.

Trong trường hợp Tòa án nhân dân cấp cao chấp nhận kháng nghị sẽ hủy bỏ quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù của TAND tỉnh Quảng Ninh đối với Phan Sào Nam. Khi đó, Phan Sào Nam sẽ phải quay lại trại giam để tiếp tục thi hành án.