Sản xuất và tiêu dùng bền vững là quá trình lâu dài, Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia nêu giải pháp căn cơ

Thời gian qua, để thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững, Bộ Công Thương đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 889/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021 - 2030. Trong đó, nhấn mạnh việc thúc đẩy quản lý, khai thác và sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên, khuyến khích phát triển nguyên vật liệu và sản phẩm thân thiện với môi trường, có thể tái tạo, tái sử dụng và tái chế.

Diễn đàn đã phân tích những vấn đề liên quan như việc thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững vẫn còn một số hạn chế về sản xuất, phân phối sản phẩm thân thiện với môi trường đến với người tiêu dùng, về duy trì thói quen, hành vi tiêu dùng bền vững từ người tiêu dùng...

Khảo sát năm 2023 của Nielsen IQ cho thấy, 49% người tiêu dùng mang túi riêng, sử dụng túi tái chế; 47% chỉ mua đồ cần thiết, tránh lãng phí; 45% người tiêu dùng có ý thức phân loại rác tái chế và tiết kiệm điện. Nghiên cứu cũng chỉ rõ sự kỳ vọng của người tiêu dùng với doanh nghiệp về những sáng kiến và hành động thiết thực nhằm cải thiện môi trường.

Kết quả, 38% người tiêu dùng đánh giá sáng kiến và hành động thiết thực của doanh nghiệp nhằm cải thiện môi trường là cực kỳ quan trọng.

Còn theo khảo sát về xu hướng tiêu dùng xanh từ góc nhìn của người tiêu dùng tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh của Intage Việt Nam cho thấy, tiêu dùng xanh đang trở thành vấn đề tất yếu. Người tiêu dùng nhận thức được sự cần thiết của hoạt động bảo vệ môi trường và thay đổi hành vi, thói quen để có các tác động tích cực và bảo vệ môi trường.

Ông Lê Triệu Dũng - Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương cho biết, thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng bền vững trên nền tảng đổi mới, sáng tạo, thực hành có ảnh hưởng lớn đến phát triển nền kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

"Không chỉ vậy, đây còn là mục tiêu quan trọng đã được Thủ tướng Chính phủ xác định rõ. Vừa qua, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) mới được Quốc hội thông qua hồi tháng 6/2023 đã bổ sung quy định, chính sách về thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững. Điều đó cho thấy, không chỉ dừng lại ở các quy định pháp luật hay các chính sách, hoạt động sản xuất, tiêu dùng bền vững đã được toàn thể xã hội Việt Nam hưởng ứng và triển khai mạnh mẽ trong nhiều năm gần đây. Nhiều chiến dịch, lời kêu gọi, hành động cụ thể từ phía các cơ quan quản lý, các tổ chức trong và ngoài nước, đặc biệt là từ phía cộng đồng doanh nghiệp và người dân đã góp phần thay đổi đáng kể nhận thức và bước đầu lan tỏa phong trào sản xuất, tiêu dùng bền vững trong xã hội", ông Dũng chia sẻ.

Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương cũng khẳng định, sản xuất và tiêu dùng bền vững là xu hướng thiết thực và bắt buộc đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội. Trong quá trình này, doanh nghiệp và người tiêu dùng là hai chủ thể có vai trò quan trọng và có sự tương tác qua lại chặt chẽ với nhau. Để bảo đảm hiệu quả của hoạt động thì việc nâng cao nhận thức của chủ thể hoạt động là giải pháp có tính căn cơ, quyết định sự thành công và mang tới kết quả bền vững.

"Sản xuất và tiêu dùng bền vững là một quá trình lâu dài, không thể đạt được kết quả thành công trong một thời gian ngắn. Đây cũng là quá trình đòi hỏi sự tham gia của tất cả chủ thể trong xã hội, trong đó, người tiêu dùng là nhân tố đóng vai trò quyết định, vừa là đối tượng thụ hưởng vừa là động lực, là mục tiêu để các chủ thể khác hướng tới", ông Dũng lưu ý thêm.

Tại diễn đàn, ông Đỗ Tiến Sỹ - Ủy viên TW Đảng, Tổng Giám đốc đài Tiếng nói Việt Nam chỉ ra, việc chuyển đổi từ mô hình kinh tế tuyến tính sang nền kinh tế tuần hoàn doanh nghiệp cần đảm bảo 3 nguyên tắc bắt đầu ngay từ việc thay đổi thiết kế sản phẩm gồm loại bỏ rác thải và ô nhiễm, tăng vòng đời sản phẩm, nguyên vật liệu; tái tạo các hệ sinh thái tự nhiên.

Ông Đỗ Tiến Sỹ cho hay, mô hình tiêu dùng bền vững cần áp dụng trong 3 giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên là cải thiện ngay từ khâu thiết kế sản phẩm nhằm tăng khả năng tái chế, tái sử dụng. Bởi, khâu thiết kế đóng vai trò quan trọng vì góp phần giảm rác thải ngay cả khi chưa đến tay người tiêu dùng.

"Bên cạnh đó, trong quá trình sản xuất, doanh nghiệp cần hạn chế tạo ra rác thải và người tiêu dùng cần trong quá trình tiêu dùng. Cuối cùng, chúng ta cần có trách nhiệm với rác thải và biến rác thải thành nguồn nguyên liệu có giá trị thông qua việc tái sử dụng", ông Sỹ nhấn mạnh.

Ông Sỹ cũng chia sẻ, theo nhiều chuyên gia kinh tế về tiêu dùng, họ không chỉ quan tâm đến mẫu mã, chất lượng sản phẩm mà còn quan tâm đến những vấn đề môi trường. Vì vậy, Chính phủ Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ tại Hội nghị các bên tham gia công ước chung của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26. Qua đó, khẳng định mong muốn của Việt Nam đạt được kinh tế thịnh vượng, bền vững với môi trường và công bằng xã hội.