Sắp thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hoá: Cơ hội cho 17 triệu nhà đầu tư, vẫn còn những băn khoăn

17 triệu ví đầu tư tiền số được đưa khỏi vùng xám

Thông tin về việc thí điểm giao dịch tài sản mã hóa trong nước là rất tích cực, mang lại hy vọng cho 17 triệu người đang sở hữu tài sản này. Khi có hành lang pháp lý rõ ràng, các ví đầu tư sẽ chính thức thoát khỏi vùng xám.

Anh Nguyễn Đức, một nhân viên văn phòng ở Hà Nội chia sẻ rằng, tiền mã hóa là lựa chọn đầu tư ưu tiên trong các hạng mục đầu tư. Song, anh vẫn lo ngại về những rủi ro từ các sàn giao dịch quốc tế, sự bất tiện khi phải quy đổi sang USDT, USDC và đặc biệt là tính thiếu chính thống của thị trường này.

Từng chi cả nghìn đô la để theo các khoá học đầu tư tiền mã hoá, chị Hà Ngọc Anh (Hà Nội) cũng bày tỏ kỳ vọng sàn giao dịch Việt sớm hoạt động. "Đã đầu tư và có chút kinh nghiệm, khi crypto được giao dịch trong nước, tôi tin đây là cơ hội sáng sủa", chị Ngọc Anh chia sẻ.

Chia sẻ với phóng viên, ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính) cho hay, Dự thảo nghị quyết về thí điểm thị trường tài sản mã hoá đang được hoàn tất, dự kiến trình Chính phủ trong tháng 8.

Việc quản lý tài sản mã hóa tập trung vào hoạt động giao dịch, chuyển nhượng - phục vụ phòng chống rửa tiền theo khuyến nghị của FATF.

Về đối tượng quản lý, theo ông Tô Trần Hòa, tất cả tổ chức phát hành, cung cấp dịch vụ, nhà đầu tư... mua bán, tham gia thị trường mã hóa sẽ nằm dưới sự theo dõi của cơ quan quản lý.

Ông Hoà lưu ý, Dự thảo Nghị quyết xác định tài sản mã hóa không phải là phương tiện thanh toán. Việt Nam chỉ công nhận một loại tiền tệ là đồng Việt Nam do Ngân hàng Nhà nước phát hành.

Theo số liệu từ công ty phân tích Chainalysis, dòng vốn từ thị trường blockchain vào Việt Nam giai đoạn 2023-2024 đạt trên 105 tỷ USD với lợi nhuận tạo ra gần 1,2 tỷ USD (2023). Còn theo báo cáo của Triple-A năm 2024, hơn 20% dân số Việt Nam sở hữu tiền số.

Những chỉ số này cho thấy Việt Nam là thị trường có chỉ số chấp nhận tài sản mã hoá rất cao đến từ tâm lý ưa phiêu lưu. Nhưng theo kèm đó, vấn đề nhà đầu tư thiên về hướng theo đuổi tỷ suất lợi nhuận lớn vẫn đang tồn tại. Tâm lý này được Chủ tịch 1Matrix Phan Đức Trung định nghĩa là "lợi nhuận cảm xúc". Chính vì vậy, nhiều người dễ bị lôi kéo vào các dự án ETF "ma" được che đậy bằng lớp áo "bí mật" với lý do chưa được nhà nước công nhận.

Tài sản mã hoá là một khái niệm rất rộng, tuy nhiên loại tài sản có giá trị giao dịch dễ gặp nhất hiện nay là tiền mã hoá (crypto). Khi sàn giao dịch được đưa vào hoạt động, tổ chức vận hành sẽ có trách nhiệm giáo dục để kéo nhà đầu tư rời xa khỏi những nguy cơ bị lừa đảo.

Chủ tịch 1Matrix cho rằng tác động tích cực trước mắt đến từ minh bạch hoá dòng vốn huy động thậm chí còn lớn hơn phòng chống rửa tiền, bởi quy mô thị trường crypto trong nước ở tương lai gần còn khiêm tốn.

Vẫn còn những băn khoăn

Một trong những điểm đáng chú ý mà Dự thảo đưa ra là công ty muốn vận hành sàn giao dịch phải có vốn 10.000 tỷ.

Theo ông Tô Trần Hòa, đề xuất này hoàn toàn có cơ sở khi đặt sàn giao dịch tài sản mã hóa trong vai trò tương đương với một Sở Giao dịch Chứng khoán, một công ty lưu ký và một công ty chứng khoán cộng lại.

Những tổ chức này cùng đảm nhiệm các hoạt động phức tạp như tổ chức thị trường, thanh toán, phát hành, lưu ký – đòi hỏi hệ thống vận hành ổn định, bảo mật và minh bạch ở cấp độ rất cao.

Yêu cầu sâu hơn, tỷ lệ vốn góp phải có 65% sở hữu bởi các tổ chức, 35% vốn đến từ 2 trong 5 loại hình tổ chức là ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty bảo hiểm, công ty hoạt động trong lĩnh vực công nghệ. Tỷ lệ sở hữu của vốn ngoại không quá 49%.

Mặc dù có ý kiến cho rằng số doanh nghiệp có khả năng huy động 10.000 tỷ đồng vốn thực góp là không nhiều, nhưng theo lý giải của ông Hoà, đây là điểm quan trọng nhằm khẳng định năng lực đầu tư, năng lực quản trị, cam kết của doanh nghiệp vào việc đầu tư nghiêm túc, bài bản.

Theo ông Phan Đức Trung, có thể hiểu quy định được đề ra này nhằm kết hợp giữa bên có năng lực công nghệ và bên có năng lực quản lý dòng tiền. Tuy nhiên, ông Trung nhấn mạnh về lâu dài cần đảm bảo không để xảy ra tình trạng độc quyền, dẫn đến tỷ giá trong nước chênh lệch lớn với quốc tế.

Tại Hàn Quốc, việc giao dịch giữa sàn trong nước và quốc tế bị hạn chế dẫn đến tài sản giao dịch khan hiếm, khi đó giá đồng coin tại các sàn giao dịch Hàn Quốc cao hơn tới 20% so với mức trung bình toàn cầu. Đến nỗi, thị trường này hình thành thuật ngữ Kim Chi Premium - chỉ sự chênh lệch giá của tiền điện tử, đặc biệt là Bitcoin (BTC), giữa các sàn giao dịch ở Hàn Quốc và các sàn giao dịch khác trên toàn cầu, gây hệ luỵ lớn cho xã hội và chính phủ Hàn Quốc phải ngăn khách hàng tiếp tục đổ tiền đầu tư.

Ví tài sản mã hoá là cuộc chơi ở biển lớn với sự di chuyển giao dịch diễn ra không ngừng nghỉ, ông Phan Đức Trung cho rằng cần tạo ra dòng chảy thông suốt, thay vì bị bó buộc bởi các quy định quá nghiêm ngặt trong một cái ao chật hẹp. Tất nhiên sự cởi mở của thị trường vẫn buộc phải tuân thủ các quy chuẩn quốc tế về phòng chống rửa tiền.

Nhận định về những tài sản mã hoá đầu tiên lên sàn, ông Trung cho biết nhiều nước tỏ ra thận trọng khi chỉ đưa tài sản có giá trị vốn hoá lớn (mainstream). Tuy nhiên, việc này được thực thi sau khi đã sàng lọc qua khoảng 200 - 500 loại, đồng thời cũng có blacklist (danh sách đen). Ông Trung cho rằng danh sách không bao giờ nên quá nhiều.

Ngược lại, nhiều quốc gia trao trách nhiệm lập danh sách giao dịch cho chính tổ chức và yêu cầu họ thực hiện cung cấp thông tin, kiến thức và hướng dẫn cho khách hàng về sản phẩm, dịch vụ cụ thể (Educate Customers), thay vì phụ thuộc vào nhà nước.

Theo tìm hiểu của phóng viên, Việt Nam dự kiến có khoảng 50 token lên sàn giao dịch, trong đó khó có thể vắng mặt các đồng coin mainstream như BTC, ETH… Một điểm mấu chốt khác, các sàn giao dịch sẽ có quyền quyết định tài sản số niêm yết.

Dự thảo Nghị quyết có quy định về giao dịch, niêm yết tài sản mã hoá và trao quyền lớn hơn cho các công ty cung cấp dịch vụ cho thị trường. Cơ quan soạn thảo khuyến nghị các tổ chức nên chọn những sản phẩm có tính thanh khoản cao, được nhiều người sở hữu để sàn giao dịch hoạt động hiệu quả, minh bạch.

Về công suất hoạt động của các sàn giao dịch, ông Trung bày tỏ vẫn còn những băn khoăn. Theo đó, giao dịch crypto có thuộc tính công nghệ rất cao, đòi hỏi thị trường sôi động, các giao dịch ra - vào diễn ra liên tục ở tần suất 24/7. Tuy nhiên, khi đi vào hoạt động, các sàn có thể bị hạn chế bởi quy định cấm giao dịch tần suất cao (High-frequency trading) đối với “nhà tạo lập thị trường”.

Liên quan đến triết lý xây dựng khung pháp lý, cơ quan soạn thảo cho biết không tìm cách bóp nghẹt thị trường, mà xây dựng cơ chế pháp lý vừa đủ để quản lý, đồng thời khuyến khích sáng tạo và đầu tư. Khái niệm về tài sản mã hoá là rất rộng, với nhiều loại hình khác nhau, vì vậy cơ quan quản lý sẽ đưa ra phạm vi điều chỉnh rõ ràng, vừa đủ để vận hành thị trường.

×