Chính phủ đề xuất Quốc hội cho tư nhân đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc Nam

Dự án đường sắt tốc độ cao trị giá 67,3 tỷ USD được Quốc hội cho phép xây dựng với hàng loạt cơ chế, chính sách đặc thù đặc biệt trong thủ tục đầu tư, giải phóng mặt bằng, chuyển giao, cơ chế miễn thuế…

Tiếp tục chương trình của kỳ họp thứ 9, chiều 25/6, tại Quốc hội, Chính phủ có Tờ trình bổ sung hình thức đầu tư cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam.

Nội dung Tờ trình cho biết, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đã được Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư công. Tuy nhiên, sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân, nhiều doanh nghiệp đã đề xuất tham gia theo hình thức đầu tư tư nhân trực tiếp.

Chính phủ đánh giá hiện chưa có hình thức đầu tư đối tác công tư (PPP), đầu tư tư nhân trực tiếp hay hình thức khác được quy định áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao. Trong khi đó, cả cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn đều đã cho phép mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia.

Bên cạnh đó, việc Bộ Chính trị xác định "mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia như đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị". 

Hơn nữa, tại Nghị quyết số 198/2025 của Quốc hội, chủ trương được quán triệt rõ là: Nhà nước sẽ mở rộng sự tham gia của khu vực tư nhân vào các dự án trọng điểm, thông qua đầu tư trực tiếp hoặc PPP.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều nước đầu tư hạ tầng đường sắt  đầu tư bằng vốn công do suất đầu tư lớn, hiệu quả tài chính thấp, thời gian thu hồi vốn dài. Một số nước đã triển khai PPP nhưng vẫn cần sự hỗ trợ của Nhà nước.

Theo Tờ trình, do có một số điểm khác biệt trong Nghị quyết số 172/2024 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Chính vì vậy, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép bổ sung các hình thức đầu tư khác ngoài đầu tư công cho siêu dự án quan trọng này.

Hình thức đầu tư được bổ sung bao gồm hợp tác công tư (PPP), trong đó có các hình thức đầu tư BT (đầu tư chuyển giao), BOT (Đầu tư, kinh doanh, chuyển giao), BTO (đầu tư, chuyển giao, kinh doanh). Hoặc đầu tư kinh doanh và thống nhất đưa nội dung này vào nghị quyết của kỳ họp 9. Trường hợp cần chính sách vượt thẩm quyền, Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội.

Trước đó, theo Dân Việt đưa tin, đầu tháng 5/2025 sau khi có chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, nhiều doanh nghiệp tư nhân trong nước đã gửi đề xuất, kiến nghị được trao quyền đầu tư dự án này.

Cụ thể, hai doanh nghiệp lớn của Việt Nam là Công ty VinSpeed - doanh nghiệp dự án của Tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã đề xuất đầu tư đường sắt tốc độ cao bằng hình thức đầu tư trực tiếp. VinSpeed cam kết tự thu xếp hơn 12 tỷ USD vốn tự có (chiếm 20% tổng vốn đầu tư dự án), còn lại gần 50 tỷ USD (80% sẽ vay vốn Nhà nước không lãi suất 35 năm), doanh nghiệp cam kết đầu tư hoàn tất dự án trong vòng 5 năm, cùng hàng loạt đề xuất cơ chế khai thác quỹ đất ở các khu nhà ga.

Ngoài VinSpeed, Tập đoàn Trường Hải (Thaco) cũng có văn bản gửi Thủ tướng đầu tư trực tiếp dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với số vốn hơn 61 tỷ USD. Trong thư ngỏ, Chủ tịch Thaco ông Trần Bá Dương cam kết doanh nghiệp này sẽ chủ động góp 20% tổng vốn, còn lại huy động vốn từ các tổ chức tài chính trong và ngoài nước. Tương tự như VinSpeed, Thaco cũng kiến nghị Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong 30 năm. Thaco cam kết không chuyển nhượng cổ phần hay quyền khai thác cho nhà đầu tư nước ngoài.

×