Bình luận
0
Khê Thượng - vùng đất huyền hiểm
Làng Khê Thượng (xã Sơn Đà, huyện Ba Vì, TP.Hà Nội) là một làng quê bình yên, trù mật nằm giữa sông Đà và núi Tản. Khê: theo Hán tự có nghĩa là "suối". Khê Thượng là "dòng suối ở trên". Phải chăng dòng suối này là nguồn nước của một triền núi Tản chảy xuống đầm Long (có lẽ sự định vị tương đối này trong quan niệm đây là vùng đất chót vót của xứ Đoài). Trên thực địa, nếu từ Sơn Đà đi ngược dòng song vài cây số là xã Thuần Mỹ - một làng quê vốn được kết "chạ" với Sơn Đà. Lên trên vài cây số nữa là đất Mộc, Chẹ… thuộc Xã Minh Quang, Khánh Thượng (những xã miền núi của huyện Ba Vì). Đây là địa bàn cư trú của người Mường, Dao…
Nằm giữa núi Tản - sông Đà, Khê Thượng và những làng xung quanh là một vùng non nước hữu tình, địa linh nhân kiệt. Nơi đây có làng Thái Bạt nổi tiếng với dòng họ Phạm Doãn có 6 người được phong quận công trong việc "phò Lê, diệt Mạc". Đầu thế kỷ XVI có Trạng nguyên Phạm Trấn lập ra làng Đan Thê. Đầu thế kỷ XX đất linh lại xuất hiện nhà thơ, nhà báo Nguyễn Khắc Hiếu - bút hiệu Tản Đà nổi tiếng.
Núi Tản Viên (Ba Vì, Hà Nội). Ảnh: L.B
Ngày mồng 7 tháng Giêng diễn ra lễ hội "chém may" ở làng Khê Thượng. Đây là trò vui và ấn tượng nhất!Vật bị chém là một cây chuối cao khoảng 1,5m đã bóc bớt vỏ. Khi người xướng tế: "Khởi trừ gian đạo" thì một bánh pháo được đốt nổ vang trời. Người "chém may" phải tính toán sao đấy để sau khi một đường đao vung lên thân chuối đứt thành ba đoạn, đó là một thế võ "chém nghịch". Đường đao đi xuống rồi được hất ngược lên… quan trọng là ở chỗ, thân chuối đứt rồi nhưng thời gian chỉ còn dăm, bảy tiếng pháo nữa là hết. Đạt được như vậy nhân dân trong làng, trong hội sẽ gặp một năm suôn sẻ làm ăn!
Khê Thượng là vùng đất hiểm, bao đời nay dân cự quần tụ bên bờ một dòng sông mà mỗi năm mùa lũ về (khi chưa có thủy điện sông Đà), nước sông Đà réo sôi như ngàn vạn vó ngựa tung bờm phi nước đại về xuôi. Năm 1971 đã xảy ra vỡ đê ở địa bàn Khê Thượng. Cho đến nay đầm Long là một hồ nước lớn đầu nguồn sông Tích. Đầm Long rộng và sâu, nghe nói trong đầm xưa kia có "giải" (một loài bò sát khổng lồ thuộc họ rùa) cư trú. Khê Thượng có đình làng thờ Đức Thánh Tản, ngôi đình không to nhưng tọa lạc ở một vị trí đẹp, hướng chính của đình nhìn về núi Tản. Cạnh đình là chùa Hoa Vân, văn chỉ và đền Nhà Bà…
Theo thời gian, đặc biệt là trong kháng chiến chống Pháp, giặc đã đốt sạch, phá sạch. Năm 1949 chúng xây tại Khê Thượng một hệ thống đồn bốt để ngăn chặn Việt Minh từ phía bên kia sông đánh sang. Bên kia sông là đất Phú Thọ, là địa bàn của căn cứ địa kháng chiến. Không ai ngờ lễ hội làng Khê Thượng năm 1948 là lễ hội cuối cùng được tổ chức đầy đủ và quy mô trên mảnh đất này. Tuy mất hết "ngọc phả, bia ký" nhưng trong sâu thẳm tâm linh dân làng, niềm tôn kính Thánh Tản và lễ hội tôn thờ ngài như chưa hề bị gián đoạn.
Lễ hội làng Khê Thượng
Khê Thượng xưa có 6 "giáp", mỗi năm làng cử một "giáp" đăng cai. Ngoài làng, Khê Thượng kết "chạ" với làng Thạch Xá (xã Thuần Mỹ), Gành Bợ (xã Thạch Đồng, Phú Thọ) vì cả hai làng này đều thờ Đức Thánh Tản (Tản Viên sơn thánh - con rể Vua Hùng).
Mở đầu lễ hội dân làng mô tả lại cảnh Đức Thánh Tản đi Tết Vua Hùng. Đối với những nơi khác, lễ hội được mở nhằm những năm được mùa, hay vài ba năm mới mở "hội đám" một lần, còn lại chỉ là "hội lệ". Song, với Khê Thượng lễ hội năm nào cũng mở với lý lẽ: Đi Tết bố vợ lại phải chọn năm hay sao?
Các cụ làm lễ ở đình làng. Ảnh: T.L
"Bao nhiêu năm nay tuy làng không mở được hội nhưng chúng tôi vẫn giữ đúng "lệ nhật" của Ngài. Tức là cứ đến giờ đó, ngày đó, nhà đò chúng tôi làm lễ và diễn lại cảnh đưa đón Ngài như khi mở hội".
Cụ Phan Danh Phước
Tương truyền rằng: Trước ngày vào hội, trong nắng ấm mùa xuân, hàng đàn bướm trắng từ 99 cánh rừng sườn phía bắc núi Tản bay rợp trời, qua sông Đà hướng về núi Hy Cương. Dân làng bảo: Đó là lúc Thánh Tản kéo quân về thăm Đất Tổ!
Hội chính làng Khê Thượng mở từ mồng 2 đến mồng 7 tháng Giêng. Trên thực tế lễ hội được bắt đầu từ đêm 30. Đêm 30 lễ rước Thánh Tản qua sông Đà. Bắt đầu từ xóm Cống (còn có tên gọi xóm Đồn), Thánh Tản chính thức đi từ Khê Thượng (Ba Vì) sang Gành Bợ (Phú Thọ). Người được chọn đưa đò cho Thánh chính là ông lái thường ngày đưa khách qua sông. Nếu năm nào được chọn, ông lái đò phải "ăn chay, nằm mộng" trước đó 21 ngày. Con đò phải được sang sửa, tu chỉnh lại cho sạch sẽ và từ hôm đó tuyệt đối không được dùng đò này đưa đón khách.
Vào quãng nửa đêm, cụ từ và ông chủ tế sau khi làm lễ trên đình, hai người lặng lẽ ra sông. Dân làng gọi lễ này là "lễ mật". Khi ấy ông lái đò đã trực sẵn, không như bình thường, hôm nay ông lái mặc "áo dài, khăn đóng", trên thuyền bày lễ vật. Sau đó ông lái đò đọc lễ "thỉnh": Rực rỡ linh thiêng/ Hào sảng tính danh/Tản Viên Sơn tam vị/Gia tặng Trung Hưng thượng đẳng thần/Đại vương liệt vị/Cẩn cáo! Sau đó xin "âm dương". Nếu Ngài cho tức là Ngài và quân hộ tống đã xuống đò. Tuy vậy, ông lái đò phải đợi cho đến khi con đò từ từ chuyển mũi, y như có người kéo đi, lúc ấy ông lái mới được cầm chèo. Song, chỉ là cầm "làm phép" bởi con đò cứ thế sang đúng bến (Gành Bợ) mặc cho dòng nước chảy xiết giữa đêm tối mịt mùng…
Rước lễ đưa Thánh Tản qua sông Đà. Ảnh: T.L
Tôi đã gặp cụ Phan Danh Phước - người đã từng 33 năm chở đò ngang. Trong đời lái đò của cụ ít nhất cũng vinh dự được dăm lần chở Ngài đi Tết Vua Hùng. Cho đến tận bây giờ tuổi đã cao, không chèo đò được nữa, cụ Phước vẫn không hết ngạc nhiên: Cụ bảo: Ban ngày ban mặt, tôi chở khách sang sông thật là vất vả, lần nào vào cũng trượt bến. Thế mà khi được hầu Ngài, mọi việc cứ như in! Bao nhiêu năm nay tuy làng không mở được hội nhưng chúng tôi vẫn giữ đúng "lệ nhật" của Ngài. Tức là cứ đến giờ đó, ngày đó, nhà đò chúng tôi làm lễ và diễn lại cảnh đưa đón Ngài như khi mở hội. Quả là không dám quên một năm nào… Có năm đò chỉ chở qua lại một lần, có năm phải chục lần quân tướng mới qua hết. Nhất nhất đều theo lệnh Ngài sai bảo!
Khi nhận được tín hiệu cuộc chuyển quân đã kết thúc, ông lái đốt một tràng pháo báo tin, khi ấy trời cũng đã tang tảng sáng.
Ngày mồng 2 Tết đón Ngài về có cờ kiệu, kèn trống, cờ quạt linh đình. Khi tiễn cũng như khi đón, bên đình Bợ đều mở cửa đình đèn hương túc trực. Trùng hợp với Khê Thượng "đưa đón chúa trai" thì bên kia sông kẻ Trẹo (làng Triệu Phú, huyện Phong Châu, Phú Thọ) có tục "rước tiễn chúa gái" theo chồng về núi Tản.
Chuyện rằng: Nhân sắp đến Tết, Ngọc Hoa xin phép chồng về trước để mừng tuổi bố mẹ và thăm hỏi anh em cho đến khi Sơn Thánh sang Tết và đón vợ về. Ngọc Hoa ra đi rất bịn rịn. Khi đoàn kiệu về đến kẻ Trẹo thì vì thương nhớ mà nàng không đi nữa. Nàng ngồi lại bên tảng đá và mở túi lấy trầu ăn. Tản Viên dỗ mãi không được đành vào làng, bàn với dân tổ chức trò "bách nghệ khôi hài" để rước Ngọc Hoa đi… Cho đến tận bây giờ tục "đón chúa trai" và "rước chúa gái" vẫn được dân các làng tổ chức. Vào ngày mồng 3 Tết, dân các làng quanh vùng nô nức kéo đến Khê Thượng dự hội.
Người dân Việt Nam có câu: Dù ai buôn ngược bán xuôi/Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng Ba… Đạo lý này phải chăng cũng bắt đầu từ Đức Thánh Tản mà dấu vết ấy vẫn tồn tại ở làng Khê Thượng đến tận hôm nay! n
Danh ca Bảo Yến và Nghệ sĩ Nhân dân Phương Thanh chính là hai mỹ nhân - hai nàng thơ mà lúc sinh thời nhạc sĩ Trịnh Công Sơn yêu mến, trân trọng.
Tôi luôn âm thầm biết ơn bố vì đã truyền lại cho tôi những giá trị sống tuyệt vời.
Chia sẻ
Một trong những câu chuyện liên quan đến Chu Đệ là câu đối “đăng minh nguyệt minh, đăng nguyệt trưởng minh”, vị tú tài đối được câu sau liền được phong làm Trạng Nguyên.
Chia sẻ
Tại Lễ trao giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn năm 2025, khán giả bất ngờ với tiểu phẩm "KOLs bất đắc dĩ" do các nghệ sĩ Trung Ruồi, Thái Dương, Yến My thể hiện về đời sống báo chí hiện nay.
Chia sẻ
"Hơn lúc nào hết, trong những thời khắc khó khăn do thiên tai, người nông dân cần có sự đồng hành của báo chí..." - Đó là lời khẳng định đầy tâm huyết của Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn tại Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ III - năm 2025 và Thi viết tìm hiểu truyền thống 95 năm Hội Nông dân Việt Nam
Chia sẻ
Triều Kim mãi mãi được ghi nhớ như một vương triều mạnh mẽ, và người mở ra thời đại ấy chính là Kim Thái Tổ – Hoàn Nhan A Cốt Đả, vị hoàng đế đầy mưu lược, quả cảm, biết nhìn xa trông rộng và hiểu sâu lòng người.
Chia sẻ
Giải thưởng chính VinFuture 2025 trị giá 3 triệu USD được trao cho nhóm các nhà khoa học: TS Douglas R. Lowy, TS John T. Schiller, TS Aimée R. Kreimer và GS Maura L. Gillison (Mỹ) vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do vi-rút papilloma ở người (HPV) gây ra.
Chia sẻ
Trước khi bước vào trận đấu với ĐT nữ Malaysia, HLV Mai Đức Chung tỏ ra thận trọng. Thế nhưng, sự thận trọng ấy có vẻ hơi thừa khi ĐT nữ Việt Nam thể hiện đẳng cấp vượt trội và dễ dàng có chiến thắng 7-0.
Chia sẻ
Phát biểu tại Lễ trao giải VinFuture 2025, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Việt Nam mong muốn cùng các nhà khoa học thế giới đẩy mạnh hợp tác trong nghiên cứu các vấn đề chung của nhân loại, trao đổi học thuật, đào tạo nhân lực chất lượng cao.
Chia sẻ
Hoa khôi bóng chuyền Phạm Thị Hiền không có tên trong danh sách ĐT bóng chuyền nữ Việt Nam dự SEA Games 33. Tranh thủ quãng thời gian này, phụ công cao 1m72 này đã quyết định... lên xe hoa.
Chia sẻ
Các võ sĩ Boxing Việt Nam sẽ được nhận mức thưởng nóng 1.500 USD cùng 10 triệu đồng nếu giành HCV tại SEA Games 33.
Chia sẻ
Máy bay không người lái của Ukraine đã lao vào tòa tháp Grozny-City ở trung tâm Chechnya vào rạng sáng thứ Sáu, 5/12, gây ra một vụ nổ mạnh thổi tung nhiều tầng của một trong những cao ốc biểu tượng nhất vùng Bắc Caucasus này. Ngoài ra, quân đội Ukraine cũng tấn công tỉnh Belgorod của Nga bằng hơn 80 UAV trong 24 giờ qua.
Chia sẻ
Ở cuộc chạm trán tại bảng B môn bóng đá nữ SEA Games 33, HLV Mai Đức Chung quyết định cất tiền đạo Huỳnh Như trên ghế dự bị nhưng ĐT nữ Việt Nam vẫn thi đấu áp đảo và dễ dàng vượt qua ĐT nữ Malaysia với tỷ số 7-0.
Chia sẻ
Phía Mỹ đã đề xuất chia kế hoạch hòa bình cho Ukraine thành 4 phần để đàm phán riêng, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết trong cuộc phỏng vấn hôm 4/12 với một kênh truyền hình Ấn Độ. Trong khi đó, EU vẫn nhắm tới việc tịch thu hoàn toàn tài sản Nga bị phong tỏa bất chấp cảnh báo từ Mosocow.
Chia sẻ
Vũ Văn Thanh làm đám cưới với tiểu thư đài các?; HLV Tuchel có kế hoạch đặc biệt ở World Cup 2026; Ronaldo đầu tư tiền vào AI; Rodrygo muốn sang Premier League chơi bóng; Siêu máy tính dự đoán Tây Ban Nha vô địch World Cup 2026.
Chia sẻ
Tối nay (05/12), tại Trung tâm Nghệ thuật Âu Cơ (Hà Nội), T.Ư Hội Nông dân Việt Nam chủ trì phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam chỉ đạo; Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt được giao phối hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT Việt Nam (Agribank) tổ chức Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ III - năm 2025 và Thi viết tìm hiểu truyền thống 95 năm Hội Nông dân Việt Nam xây dựng và trưởng thành (1930- 2025). Lễ trao giải được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV2 - Đài Truyền hình Việt Nam.
Chia sẻ
20 giờ tối ngày 5/12/2025, tại Trung tâm Nghệ thuật Âu Cơ (số 8, đường Huỳnh Thúc Kháng, phường Giảng Võ, Hà Nội), Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam chỉ đạo; Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt được giao phối hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) tổ chức Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ III - năm 2025 và Thi viết tìm hiểu truyền thống 95 năm Hội Nông dân Việt Nam xây dựng và trưởng thành (1930- 2025).
Chia sẻ
Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an vừa ra quyết định truy nã Nguyễn Văn Đài (56 tuổi, quê Hưng Yên) về tội tuyên truyền chống Nhà nước, sau khi khởi tố bị can theo khoản 2 Điều 117 Bộ luật Hình sự.
Chia sẻ
Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã phát lệnh truy nã Lê Trung Khoa, 54 tuổi, bị khởi tố về hành vi phát tán tài liệu chống Nhà nước, đề nghị người dân phối hợp cung cấp thông tin, hỗ trợ truy bắt.
Chia sẻ
Thủ tướng Thái Lan thừa nhận "có vấn đề" về ngân sách tổ chức và người đứng đầu ngành thể thao cho biết khai mạc SEA Games 2025 không thể "hoành tráng".
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, vận may của 4 con giáp đạt đến đỉnh cao ở tuổi trung niên. Họ có thể nhận được những phần thưởng hoặc thăng chức bất ngờ trong công việc.
Chia sẻ
Theo chuyên gia pháp lý, hành vi của 2 người phụ nữ không đúng tinh thần của Nghị định 93/2021/NĐ-CP quy định về kêu gọi, tiếp nhận, quyên góp từ thiện.
Chia sẻ
Chính phủ Anh đang đề xuất giải tỏa 8 tỷ bảng Anh tài sản của Nga bị đóng băng tại nước này để giúp đỡ Ukraine - theo báo Anh The Times.
Chia sẻ
Tờ tờ Thairath (Thái Lan) cho rằng, việc ĐT bóng chuyền nữ Việt Nam không thể mang Bích Tuyền tới SEA Games 33 là nguyên nhân khiến VFV hạ chỉ tiêu từ HCV xuống thành HCB.
Chia sẻ
Khi thấy người khác hút thuốc lá điện tử, một nữ nhân viên quán ăn tại Bắc Ninh xin hút thử. Sau khi sử dụng người này bất tỉnh tại chỗ, nhập viện trong tình trạng tức ngực, khó thở, tổn thương não nặng.
Chia sẻ
Theo Tiến sỹ Phan Công Kiên, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển Nông nghiệp Nha Hố(Viện Nha Hố, thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đóng trên địa bàn tỉnh Khánh Hoà (địa phận tỉnh Ninh Thuận trước đây), giống táo bom TN01 quả hình trứng hoặc trứng nhọn, khi chín quả màu xanh vàng, thịt quả chắc, màu trắng, giòn, hương vị thơm nhẹ.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng tỉnh Cao Bằng vừa phối hợp tịch thu 12 con tê tê Java quý hiếm từ một vụ vận chuyển trái phép động vật hoang dã. Toàn bộ số tê tê này đang được di chuyển về Trung tâm Cứu hộ tại Vườn quốc gia Cúc Phương (trụ sở tỉnh Ninh Bình) để chăm sóc và phục hồi.
Chia sẻ
Sái Dương là vị tướng thế nào mà dám tỷ thí với Quan Vũ và cuối cùng có kết cục ra sao?
Chia sẻ
"Chập điện gây cháy tại hệ thống dây dẫn điện của hệ thống âm thanh bên trong phòng họp tầng 14 và lan rộng", đây là kịch bản giả định trong buổi diễn tập chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ quy mô lớn tại Tòa nhà Trung tâm hành chính TP Đà Nẵng ngày 5/12.
Chia sẻ
Hơn một thập kỷ sau khi biến mất không để lại dấu vết, chuyến bay Malaysia Airlines MH370 vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất của ngành hàng không.
Chia sẻ
Dự án nhà ở xã hội Tràng Cát vừa được Hải Phòng công bố giá tạm tính từ 22,6 triệu đồng/m2. Dự án được yêu cầu kiểm toán, minh bạch chi phí và bảo đảm quyền lợi người mua trước khi xác định giá cuối cùng.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hà Nguyên Huyến 
