Thủ tướng: Kinh tế số phải thấm sâu vào mọi người, mọi ngành, mọi lĩnh vực

Sáng 20/12 tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Diễn đàn quốc gia phát triển Kinh tế số và xã hội số lần thứ 3 với “Phát triển kinh tế số, xã hội số toàn diện, bao trùm - Đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026 - 2030”.

Cùng dự và chủ trì Diễn đàn có Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng; Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình.

Diễn đàn còn có sự tham dự của đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, địa phương; đại diện cộng đồng doanh nghiệp công nghệ, các hội, hiệp hội nghề nghiệp; các viện nghiên cứu, trường đại học, chuyên gia, nhà khoa học; cùng sự hiện diện của cơ quan đại diện nước ngoài tại Việt Nam và các tổ chức quốc tế.

Đột phá để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế số, xã hội số

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu khai mạc Diễn đàn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng nhấn mạnh kinh tế số và xã hội số là hai lĩnh vực gắn bó chặt chẽ, thúc đẩy lẫn nhau; trong đó kinh tế số là động lực tăng trưởng, xã hội số là nền tảng, con người là trung tâm.

Phát triển kinh tế số nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh; xây dựng xã hội số bao trùm, nhân văn, thu hẹp khoảng cách phát triển và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị cũng xác định đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; xác định đây là đột phá hàng đầu, là động lực để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới.

Nêu mục tiêu của diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá kết quả; thảo luận, phân tích và đề xuất các giải pháp đột phá phát triển kinh tế số, xã hội số.

Trong đó, đánh giá thẳng thắn, khách quan, có minh chứng bằng số liệu cụ thể về thực trạng phát triển kinh tế số, xã hội số của Việt Nam thời gian, qua đó xác định Việt Nam đang đứng ở đâu trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu; từ đó định hướng hướng đi thời gian tới; đồng thời chia sẻ những kinh nghiệm hay bài học quý cách làm sáng tạo trong phát triển kinh tế số, xã hội số, đặc biệt là các bài học từ các tập đoàn công nghệ lớn, các địa phương đi đầu.

Thủ tướng cũng đề nghị nhận diện rõ những tồn tại, hạn chế, yếu kém, vướng mắc, rào cản, điểm nghẽn, nhất là về thể chế, cơ chế, chính sách để triển khai phát triển các dịch vụ số xuyên biên giới, sở hữu trí tuệ, đảm bảo an ninh mạng.

Ngoài ra, xác định rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế số, xã hội số trong thời gian tới để kinh tế số thực sự thấm sâu vào mọi người, mọi nhà, mọi ngõ ngách của nền kinh tế.

Thủ tướng và các đại biểu tham quan trưng bày các sản phẩm công nghệ tại Diễn đàn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đồng thời đưa ra giải pháp để khơi thông những điểm nghẽn còn ách tắc trong kết nối, chia sẻ dữ liệu; giải pháp để Việt Nam trở thành cái nôi của khởi nghiệp sáng tạo và phát triển công nghệ mới; xây dựng một xã hội số văn minh, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau…

"Làm thế nào để khơi thông những điểm nghẽn còn ách tắc trong kết nối, chia sẻ dữ liệu? Cần những cơ chế đặc thù gì Việt Nam trở thành cái nôi của khởi nghiệp sáng tạo và phát triển công nghệ mới? Làm gì để xây dựng một xã hội số văn minh, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau? Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội như thế nào cho hiệu quả, như đầu tư công, đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài, hợp tác công tư?", Thủ tướng đặt vấn đề.

Trình bày báo cáo dẫn đề tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định kinh tế số và xã hội số không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu để Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao và đạt tăng trưởng GDP hai con số trong giai đoạn tới.

Theo Bộ trưởng, thách thức lớn hiện nay là kinh tế số của Việt Nam vẫn chủ yếu dừng ở số hóa các hoạt động cũ, giá trị gia tăng nội địa còn thấp, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa tham gia sâu vào chuỗi giá trị số. Vì vậy, giai đoạn tới cần chuyển mạnh sang kiến tạo không gian phát triển mới, nơi dữ liệu, AI, nền tảng số, doanh nghiệp số và công dân số trở thành động lực tăng trưởng cốt lõi.

Bộ trưởng nhấn mạnh yêu cầu tái cấu trúc toàn diện nền kinh tế trên nền tảng hạ tầng số dùng chung; coi dữ liệu, AI và năng lực tính toán là tư liệu sản xuất mới; xây dựng Nhà nước điều hành dựa trên dữ liệu và mô hình dự báo; phát triển thị trường số lấy doanh nghiệp làm trung tâm; đồng thời xây dựng xã hội số lấy con người và niềm tin số làm nền tảng.

Bộ Khoa học và Công nghệ cam kết tiếp tục đóng vai trò kiến trúc sư về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng hành cùng các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp để hiện thực hóa khát vọng phát triển nhanh, bền vững, bao trùm trong kỷ nguyên số.

Kinh tế dữ liệu cần được coi là đột phá chiến lược

Trình bày tham luận “Từ dữ liệu quốc gia về dân cư tới phát triển kinh tế dữ liệu”, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia nhấn mạnh: Nếu thế kỷ XIX là thời đại than thép, thế kỷ XX là dầu mỏ, điện năng, thì thế kỷ XXI là thời đại dữ liệu và AI. Khác với tài nguyên hữu hạn, dữ liệu càng khai thác càng “giàu”, vừa là tư liệu sản xuất chủ lực vừa tạo ra “thặng dư” dữ liệu.

Theo Thiếu tướng Cương, cuộc cách mạng dữ liệu đang mở ra một hình thái mới, kinh tế dữ liệu, nơi dữ liệu trở thành nguồn lực chiến lược để thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và quản trị xã hội. Dữ liệu là đầu vào tạo giá trị mới, có thể trao đổi, định giá, thương mại hóa, là nền tảng của dự báo và ra quyết định.

Vì vậy, kinh tế dữ liệu cần được coi là đột phá chiến lược: Nâng năng lực cạnh tranh quốc gia, là “nhiên liệu” của AI (không có dữ liệu thì không có AI), gắn với chủ quyền an ninh dữ liệu và có thể giúp rút ngắn các nấc thang phát triển.

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương cho rằng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư không chỉ phục vụ quản lý hành chính mà còn là “hạ tầng” then chốt nâng sức cạnh tranh quốc gia, thể hiện ở 3 vai trò: Phổ cập dịch vụ số; Tạo nền cho kinh tế số; Thúc đẩy xã hội số.

Thiếu tướng Cương dẫn các kết quả từ Đề án 06 như quy mô dữ liệu dân cư, số tài khoản định danh điện tử và việc tích hợp dịch vụ công, song cũng thẳng thắn nhìn nhận Việt Nam mới ở giai đoạn đặt nền móng kinh tế dữ liệu, còn ba điểm nghẽn lớn: Dữ liệu chưa “sống”, thiếu hệ sinh thái khai thác hợp pháp, an toàn và chưa định hình rõ mô hình kinh tế dữ liệu quốc gia.

Để tạo bước nhảy vọt gắn với mục tiêu tăng trưởng cao giai đoạn 2026–2030, Bộ Công an đề xuất 5 đột phá: Sớm có định hướng cấp chiến lược về kinh tế dữ liệu; xây dựng hệ sinh thái dữ liệu mở phục vụ doanh nghiệp–đổi mới sáng tạo; nâng cấp VNeID thành siêu nền tảng; phát triển công dân số; và hoàn thiện khung kiến trúc dữ liệu quốc gia cùng cơ chế vận hành Trung tâm Dữ liệu Quốc gia.

Chia sẻ kinh nghiệm phát triển dữ liệu mở, ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cho biết, thành phố xác định dữ liệu là hạ tầng quan trọng và nguồn tài nguyên mới cho tăng trưởng. Đà Nẵng là một trong những địa phương đi đầu xây dựng, vận hành Cổng dữ liệu mở, coi đây là nền tảng dùng chung phục vụ người dân, doanh nghiệp và xã hội.

Theo ông Hồ Quang Bửu, Đà Nẵng triển khai đồng bộ 4 nhóm giải pháp: hoàn thiện thể chế với cách tiếp cận “mở theo nhu cầu”; tiên phong nền tảng kỹ thuật, cung cấp dữ liệu máy đọc được qua nhiều hình thức; thúc đẩy kinh tế số và đổi mới sáng tạo với hơn 1.500 bộ dữ liệu mở; và ứng dụng dữ liệu mở trong cung cấp dịch vụ số, nâng cao minh bạch và niềm tin xã hội. Giai đoạn 2026 - 2030, Cổng dữ liệu mở được định hướng không chỉ là giải pháp công nghệ mà là phương thức quản trị mới, góp phần mở khóa tiềm năng tăng trưởng.

Về kinh tế không gian tầm thấp, ông Arnaud Ginolin, Giám đốc điều hành BCG nhận định đây là lĩnh vực giàu tiềm năng, xoay quanh hai trụ cột là drone và eVTOL, với nhiều ứng dụng trong an ninh, nông nghiệp, logistics, ứng phó thiên tai và đô thị thông minh. Quy mô thị trường toàn cầu được dự báo tăng nhanh đến năm 2030.

Theo BCG, để phát triển hiệu quả, Việt Nam cần có chiến lược quốc gia rõ ràng, khung pháp lý phù hợp, triển khai sandbox, lựa chọn lĩnh vực ưu tiên và tập trung làm chủ công nghệ lõi, qua đó hình thành các cụm công nghệ và sản phẩm “Made in Vietnam” có sức cạnh tranh quốc tế.

×