Thuồng luồng và giao long (Phần 1): Những ghi chép trong sử Việt

Trong văn hóa Việt từ xưa đến nay, thuồng luồng vẫn xuất hiện như một loài thủy quái to lớn, thường sống dưới nước, có hình thù như con rắn nhưng có 4 chân, có mào và to lớn hơn nhiều.

Có nhiều truyền thuyết, giai thoại cổ về thuồng luồng. Có nơi kể rằng, chúng thường rình rập để kéo con người xuống nước ăn thịt.

Cũng có người kể lại, thuồng luồng chỉ ăn thịt kẻ ác khi chúng đi sông nước, còn đối với người lương thiện, thuồng luồng sẽ dùng quyền năng của mình để ban của cải, châu báu.

Thuồng luồng và tục xăm mình tại Việt Nam

Ngay từ ngàn xưa, đã có truyền thuyết kể về trận chiến kinh thiên động địa giữa Lạc Long Quân và loài thuồng luồng đáng sợ. Không chỉ có thế, chúng còn xuất hiện trong các ghi chép quan trọng từ thời Hùng Vương.

Theo Đại Việt sử ký toàn thư có ghi:

Vua nói: Người man ở núi khác với các loài thủy tộc; các thủy tộc ấy ưa cùng loài mà ghét khác loài, cho nên mới bị chúng làm hại.

Rồi vua bảo mọi người lấy mực vẽ hình thủy quái ở mình. Từ đấy thuồng luồng trông thấy không cắn hại nữa".

Điều đó cho thấy, tục xăm mình của người Việt có thể bắt nguồn từ nỗi sợ hãi loài vật nổi tiếng trên. Tục lệ này được duy trì đến hơn 1000 năm, mãi đến thời vua Trần Anh Tông (1293-1314) mới chấm dứt.

Ở một góc nhìn khác, chúng ta có thể thấy rằng, tục xăm mình trên tồn tại là do nỗi sợ sông nước mang tính vô thức, mà cụ thể ở đây là thuồng luồng của người Việt xưa.

Và tục lệ đó cũng chấm dứt khi mà ở triều Trần, sức mạnh thủy quân của chúng ta đạt đến đỉnh cao.

Thuồng luồng và những truyền thuyết nổi tiếng nhất

Tương truyền, vua Lý Thánh Tông (1054 - 1072) trong một đêm mơ thấy có người từ trên trời xuống báo mộng rằng:

Ba năm sau, đất nước sẽ bị giặc đến xâm lấn, cho nên thủy thần đầu thai làm con vua, để sau này đánh giặc, giữ nước, đem hòa bình cho bách tính.

Từ đó, nàng Nguyễn thị Hạo, vợ vua mang thai suốt 13 tháng, sinh hạ Hoàng Lang, một người con trai thân hình to lớn, sau lưng có 28 vết hằn giống như vẩy rồng vậy.

Một thời gian sau, giặc Vĩnh Trinh làm loạn nơi phương Bắc, Hoàng Lang xin cha mẹ 5000 quân đi đánh giặc. Chàng lắc mình 1 cái, bỗng biến thành thanh niên khôi ngô tuấn tú.

Sau khi chiến thắng trờ về, Hoàng Lang được nhà vua ngỏ ý nhường ngôi nhưng nhất quyết không nhận và chỉ xin phép cha mẹ trờ về thủy quốc.

Trên bến hồ Tây, Hoàng Lang biến thành một con thuồng luồng to lớn và biến mất trong làn nước sâu thẳm.

Không chỉ có thế, vẫn còn 1 truyền thuyết nổi tiếng về thuồng luồng liên quan đến cụ Chu Văn An.

Theo Lĩnh Nam Chích Quái, khi danh sư Chu Văn An mở trường dạy học ở quê nhà, có một học sinh rất chăm chỉ, ngày ngày đến sớm nghe giảng, nhưng tung tích lại vô cùng bí ẩn.

Cụ Chu Văn An bèn cho người theo dõi, thấy rằng chàng học trò nọ cứ đến khu đầm Đại thì biến mất nên mới biết là thủy thần.

Năm đó, hạn hán hoành hành, danh sư Chu Văn An thương xót dân tình, bèn cho gọi chàng trai và mở lời nhờ cậy.

Chàng nho sinh ngần ngại 1 lúc rồi thưa lại:

"Luật trời rất nghiêm nhưng lời thày bảo cũng rất trọng. Trái ý trời không thể tránh khỏi tội nhưng huỷ thân mình để hoàn thành điều nhân, lời dạy của thánh nhân từ xưa không thể bỏ, nay sao dám chối từ…

Con vâng lời thầy là trái lệnh Thiên đình, nhưng con cứ làm để giúp dân. Mai kia nếu có chuyện gì không hay, mong thầy chu toàn cho".

Sau 1 một con mưa lớn, nhân dân được cứu nhưng sáng hôm sau mọi người phát hiện xác một con thuồng luồng nổi lên trên đầm.

Cụ Chu Văn An biết là học trò mình vì nhân dân phạm tội tày trời nên vô cùng thương tiếc và làm lễ an táng trịnh trọng. Hiện tại, nơi đây chính là đình Linh Đàm hiện nay.

Vậy thuồng luồng là loài vật nào?

Cho đến nay, vẫn còn vô cùng nhiều những tranh cãi liên quan đến việc thuồng luồng thực chất là loài vật nào.

Có người cho rằng đó là một loài rắn vô cùng lớn, giống loài Trăn anaconda nhưng to hơn nhiều lần. Cũng có nơi lại nói đó là loài cá sấu khổng lồ hay sinh sống ở những đầm lầy, sống nước.

Ngoài ra, thuồng luồng còn được liên tưởng đến loài giải khổng lồ (giải là tên thường gọi của loài ba ba cỡ lớn, hay phân bố tại miền Bắc của Việt Nam), hay sinh sống tại các con sông lớn.

Nhưng trên thực tế, đó vẫn chỉ là những suy đoán từ dân gian. Vẫn chưa có bất kỳ bằng chứng khoa học nào cho giả thuyết thuồng luồng là một loài động vật có thật.

Nhưng với những miêu tả như: Thuồng luồng có hình dáng giống rắn, có 4 chân và to lớn hơn nhiều thì nếu thuồng luồng thực sự tồn tại, có lẽ chúng sẽ giống loài cá sấu khổng lồ thời cổ đại. 

(Còn nữa...)