Tết của người Mapuche ở Chile đón năm mới bằng nghi lễ tắm nước lạnh để trút bỏ mọi điều xui xẻo.

Ảnh: Fernando Fiedler

Bộ lạc bản địa Argentina và Chile đón năm mới bằng nghi lễ tắm nước lạnh để trút bỏ mọi điều xui xẻo

Ngay từ thuở sơ khai, người Mapuche đã rất am hiểu về chiêm tinh học và thiên văn học. Điều này giúp họ hiểu được khái niệm hoàn chỉnh về những thay đổi vị trí của mặt trời và các ngôi sao khác; từ đó dẫn đến những biến thể được tạo ra trong tự nhiên và con người. Họ nắm bắt được ngôn ngữ của Trái đất, các giai đoạn tiến hóa của nó cũng như thời điểm bắt đầu và kết thúc mỗi năm một cách chính xác. 

Ngày 21/6 là ngày ngắn nhất và đêm dài nhất trong năm đối với những người sống ở Nam bán cầu, cũng là thời điểm đầu mùa đông.  Điểm hạ chí tương ứng chỉ ra khoảng cách lớn nhất giữa Trái đất và Mặt trời. 

Ảnh: Vocería de Gobierno

Đối với người Mapuche, điều này trùng với thời điểm cuối vụ thu hoạch và bắt đầu thời kỳ gieo hạt.  Theo quan điểm của họ về vũ trụ, mặt trời là tiền thân của sự sống. Họ tin rằng mặt trời được sinh ra khi mùa đông tới, tươi trẻ vào mùa xuân, đến giai đoạn trưởng thành vào mùa hè và cuối cùng trở nên già nua vào mùa thu, khi cây cối rụng lá và động vật thay lông.

Ảnh: Fernando Fiedler

"We Xipantu" là viết tắt của "Năm mới" hoặc "sự trỗi dậy của hành tinh mặt trời mới" trong tiếng Mapudungun.  Đây là một ngày lễ lớn được tổ chức cùng lúc với người Inca kỷ niệm Inti Raimy.  Họ tổ chức một nghi thức Nguillatún, thể hiện lòng biết ơn, thành tâm cầu nguyện và lòng tôn kính đối với mặt trời: nguồn gốc của trí tuệ và sự đổi mới.

Các nghi thức bắt đầu vào tối ngày 23/6. Các gia đình quây quần bên bếp lửa và ăn một số món ăn đặc trưng. Người già kể cho con cháu những giai thoại và câu chuyện của họ từ thuở xa xưa. Vào những giờ đầu của ngày 24, tất cả các thành viên trong nhóm bắt đầu rời xa hơi ấm của ngọn lửa để tiếp xúc với làn nước lạnh giá của những con sông, kênh rạch và suối gần đó. Đây là cách họ trút bỏ mọi điều xui xẻo trước khi mặt trời của năm mới xuất hiện và năm mới bắt đầu từ đó.

Ảnh: Fernando Fiedler

Buổi lễ đi kèm với những lời cầu nguyện và tiếp đó, mỗi gia đình trở về nhà chơi các nhạc cụ truyền thống và hát các làn điệu dân ca. Ở một số nơi, còn tổ chức các trò chơi, lễ rửa tội và nghi thức thể hiện niềm tin tín ngưỡng cũng như bày tỏ tinh thần đoàn kết của anh em trong một nhà. 

Ảnh: Fernando Fiedler

Hiện tại, cộng đồng người Argentina và Chile da trắng cũng được mời tham gia. Thông qua những sự kiện lễ hội này, họ muốn mang đến thông điệp: củng cố tình anh em Mapuche.