Đăng nhập/ Đăng ký
| 
Bình luận
0
Theo các tài liệu, tỉnh Hà Nam Ninh trước đây nằm ở phía nam miền Bắc, có vị trí địa lý thuận lợi cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Phía bắc giáp tỉnh Hà Sơn Bình, Hải Hưng; Phía đông bắc giáp tỉnh Thái Bình; Phía tây giáp tỉnh Thanh Hóa; Phía đông nam giáp Biển Đông.
Thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Ảnh: VGP.
Năm 968, vua Đinh Tiên Hoàng dẹp xong loạn 12 sứ quân, lên ngôi hoàng đế, lập ra nhà nước Đại Cồ Việt, nơi đây đã được chọn là để đặt kinh đô Hoa Lư, trung tâm của đất nước. Thời nhà Lý, Trần, vùng đất này thuộc 3 lộ, phủ: Hoàng Giang, Trường Yên và Thiên Trường. Thời Hậu Lê được sáp nhập thành Trấn Sơn Nam với các phủ: Lý Nhân, Thiên Quan, Trường Yên, Nghĩa Hưng và Thiên Trường.
Thời nhà Nguyễn, Vua Minh Mạng thành lập 13 tỉnh Bắc Kỳ, vùng đất này thuộc 3 tỉnh Hà Nội, Ninh Bình, Nam Định. Tới năm 1890 tỉnh Hà Nam được thành lập từ 1 phần tỉnh Hà Nội và Nam Định. Năm 1965, tỉnh Nam Định được hợp nhất với tỉnh Hà Nam thành tỉnh Nam Hà.
Ngày 27/12/1975, theo đề nghị của Hội đồng Chính phủ và sau khi đã nghiên cứu ý kiến của Hội đồng nhân dân các tỉnh, Quốc hội đã có Nghị quyết hợp nhất một số tỉnh, trong đó có hợp nhất tỉnh Nam Hà và tỉnh Ninh Bình thành một tỉnh mới, lấy tên là tỉnh Hà Nam Ninh.
Diện tích toàn tỉnh theo thống kê năm 1979 là 3.522 km², dân số hơn 2,7 triệu người; thống kê năm 1991 là 3.763 km², dân số hơn 3,1 triệu người.
Hà Nam Ninh có tỉnh lỵ là thành phố Nam Định cùng 3 thị xã trực thuộc là thị xã Hà Nam, thị xã Ninh Bình và thị xã Tam Điệp.
Ở thời điểm hợp nhất, tỉnh Hà Nam Ninh có 20 đơn vị hành chính gồm: Thành phố Nam Định (tỉnh lỵ), thị xã Hà Nam, thị xã Ninh Bình và 17 huyện: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Khánh, Gia Viễn, Hải Hậu, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Nho Quan, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên, Yên Khánh, Yên Mô.
Ngày 27/4/1977, hợp nhất, sáp nhập các huyện, các xã: Hợp nhất 2 huyện Kim Bảng, Thanh Liêm và thị xã Hà Nam thành huyện Kim Thanh. Thị xã Hà Nam chuyển thành thị trấn Hà Nam, huyện lỵ huyện Kim Thanh.
Hợp nhất huyện Gia Khánh và thị xã Ninh Bình thành huyện Hoa Lư. Thị xã Ninh Bình chuyển thành thị trấn Ninh Bình, huyện lỵ huyện Hoa Lư. Hợp nhất 2 huyện Nho Quan và Gia Viễn thành huyện Hoàng Long.
Hợp nhất huyện Yên Mô và 10 xã của huyện Yên Khánh là: Khánh Hòa, Khánh Phú, Khánh An, Khánh Cư, Khánh Vân, Khánh Hải, Khánh Ninh, Khánh Lợi, Khánh Tiên, Khánh Thiện thành huyện Tam Điệp. Huyện lỵ là thị trấn Tam Điệp.
Sáp nhập 9 xã còn lại của huyện Yên Khánh là: Khánh Hồng, Khánh Nhạc, Khánh Hội, Khánh Mậu, Khánh Cường, Khánh Trung, Khánh Thủy, Khánh Công, Khánh Thành vào huyện Kim Sơn.
Ngày 9/4/1981, chia, tái lập các huyện, thị xã: Chia lại huyện Kim Thanh thành thị xã Hà Nam và hai huyện Kim Bảng, Thanh Liêm. Tái lập thị xã Ninh Bình, tách khỏi huyện Hoa Lư. Chia huyện Hoàng Long thành 2 huyện Gia Viễn và Hoàng Long.
Ngày 17/12/1982, thành lập thị xã Tam Điệp trên cơ sở tách thị trấn Tam Điệp và 2 xã Yên Bình, Yên Sơn thuộc huyện Tam Điệp.
Như vậy, thời gian này tỉnh Hà Nam Ninh có một thành phố Nam Định, 3 thị xã: Hà Nam, Ninh Bình, Tam Điệp và 16 huyện: Bình Lục, Duy Tiên, Gia Viễn, Hải Hậu, Hoa Lư, Hoàng Long, Kim Bảng, Kim Sơn, Lý Nhân, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Tam Điệp, Thanh Liêm, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.
Bến đò Tràng An, Ninh Bình. Ảnh: Huy Hoàng.
Tới ngày 26/12/1991, tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa VIII, sau khi nghe tờ trình của Hội đồng Bộ trưởng, ý kiến của Hội đồng nhân dân các tỉnh và ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Quốc hội đã có Nghị quyết chia tách một số tỉnh, trong đó có chia tỉnh Hà Nam Ninh thành 2 tỉnh, lấy tên là tỉnh Nam Hà và tỉnh Ninh Bình.
Tỉnh Nam Hà có 13 đơn vị hành chính gồm: thành phố Nam Định, thị xã Hà Nam và 11 huyện: Xuân Thuỷ, Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Nam Ninh, Ý Yên, Vụ Bản, Bình Lục, Lý Nhân, Thanh Liêm, Duy Tiên, Kim Bảng có diện tích tự nhiên 2.423,59 km2 với dân số hơn 2,4 triệu người. Tỉnh lỵ là TP. Nam Định.
Tỉnh Ninh Bình có 7 đơn vị hành chính gồm: thị xã Ninh Bình, thị xã Tam Điệp và 5 huyện: Hoa Lư, Tam Điệp, Gia Viễn, Hoàng Long, Kim Sơn có diện tích tự nhiên 1.386,77km2 với số dân hơn 780 nghìn người. Tỉnh lỵ là thị xã Ninh Bình.
Ngày 6/11/1996, kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa IX ra nghị quyết chia tỉnh Nam Hà để tái lập tỉnh Hà Nam và tỉnh Nam Định: Tỉnh Hà Nam gồm thị xã Phủ Lý và 5 huyện: Bình Lục, Duy Tiên, Kim Bảng, Lý Nhân, Thanh Liêm. Tỉnh Nam Định gồm thành phố Nam Định và 6 huyện: Hải Hậu, Nam Ninh, Nghĩa Hưng, Vụ Bản, Xuân Thủy, Ý Yên.
Một góc TP. Nam Định (tỉnh Nam Định). Ảnh: M.H.
Hà Nam Ninh là vùng đất được bồi đắp bởi phù sa của sông Hồng, sông Đáy, sông Hoàng Long, sông Đào và thu nhận đất đai bị bào mòn từ vùng núi cao trôi xuống. Chính những điều kiện tự nhiên đã tạo cho vùng đất này các đặc trưng về văn hóa, lịch sử của một khu vực giao thoa hay vùng đệm kết nối văn hóa từ Đông sang Tây, từ Bắc xuống Nam.
Trung tâm 3 tỉnh tách ra từ Hà Nam Ninh hiện nay là 3 thành phố nằm cân xứng trên giao điểm của hai trong ba tuyến đường là quốc lộ 1, quốc lộ 10 và quốc lộ 21B với khoảng cách xấp xỉ 30 km.
Hà Nam Ninh, thực chất được thành lập là trên cơ sở vùng đất trấn Sơn Nam (Trấn "Sơn Nam" là một địa danh cũ chỉ vùng đất phía nam Thăng Long từ thời nhà Lê đến nhà Nguyễn. Dưới thời vua Lê Thánh Tông, bản đồ Việt Nam có 13 xứ (sau từ triều Tây Sơn đổi sang gọi là trấn).
Đến đây, các vùng đất quanh Hà Nội trở thành tứ trấn gồm: vùng núi phía tây được gọi là trấn Sơn Tây (hay xứ Đoài), vùng núi phía nam Hà Nội được gọi là trấn Sơn Nam, vùng ven biển phía đông được gọi là trấn Hải Đông (hay xứ Đông), vùng phía bắc Hà Nội được gọi là trấn Kinh Bắc).
Trấn Sơn Nam là một vùng đất lâu đời và giàu truyền thống văn hoá ở phía Nam của kinh thành Thăng Long xưa; tương ứng với các vùng văn hóa đặc trưng khác như: xứ Thanh, xứ Nghệ, xứ Kinh Bắc, xứ Đoài, xứ Đông.
Mặc dù Hà Nam Ninh không còn tồn tại nhưng tên gọi của nó vẫn gắn liền với nhiều sự kiện lịch sử, nhiều tổ chức và nhiều doanh nghiệp đang hoạt động và gắn liền với đời sống của người dân.
Cụ thể, một cơ quan Nhà nước mang tên "Cục Hải quan Hà Nam Ninh" đóng tại thành phố Hoa Lư là cơ quan thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về hải quan trên địa bàn 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình đã được duy trì một thời gian dài.
Cho tới ngày 26/02/2025 Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 382/QĐ-BTC quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Hải quan trực thuộc Bộ Tài chính, có hiệu lực từ ngày 01/03/2025. Theo đó, Hải quan Hà Nam, Nam Định cùng với Hải Dương, Hưng Yên thuộc Chi cục Hải quan Khu vực IV còn Ninh Bình đã chuyển về Chi cục Hải quan khu vực 10 cùng với Thanh Hoá.
Một đơn vị khác vẫn giữ tên gọi này là Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Hà Nam Ninh (Khu đô thị Đồng Quýt, Thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định).
Ngoài ra, Đài tưởng niệm liệt sĩ Hà Nam Ninh tại Nghĩa trang Trường Sơn (Quảng Trị) vẫn được duy trì.
Nhiều công ty cũng vẫn giữa cái tên "Hà Nam Ninh" như: Công ty xăng dầu Hà Nam Ninh, được thành lập năm 1956, hiện vẫn duy trì kinh doanh trên địa bàn 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình.
Công ty Cổ phần lương thực Hà Nam Ninh (Quốc lộ 1 - Hai Bà Trưng - Phủ Lý, Hà Nam);
Công ty Cổ phần dược phẩm Hà Nam Ninh; Hội Văn học nghệ thuật Hà Nam Ninh; Hội cá rồng Hà Nam Ninh…
Hà Nam Ninh cũng là vùng đất sinh ra nhiều trạng nguyên trong lịch sử như: Trạng lường Lương Thế Vinh, Trạng bồng Vũ Duy Thanh, Trạng nguyên Đào Sư Tích, Trạng nguyên Nguyễn Hiền...
Vùng đất này cũng là quê hương của nhiều danh sĩ nổi tiếng như: Thái phó Trương Hán Siêu, Nhà thơ, nhạc sĩ Văn Cao, nhà văn Nam Cao, Tam Nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến,...
Vùng đất này cũng sản sinh nhiểu văn nhân như: Sử gia Ninh Tốn, Tế tửu Trương Công Giai, sử gia Lê Tung, sử gia Trần Quốc Vượng, nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký, nhà nghiên cứu Đinh Gia Khánh, nhà địa lý Nguyễn Tử Mẫn, Tổng tài quốc sử Phạm Thận Duật…
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 759/QĐ-TTg phê duyệt Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Sau sáp nhập, mối quan hệ công tác theo ngành dọc từ Trung ương đến cấp xã sẽ được triển khai như thế nào?
TP.HCM miễn phí vé 133 tuyến xe buýt bao gồm hoạt động trong thành phố và liên tỉnh ngày 30/4. Người dân không còn lo việc di chuyển trong dịp lễ.
Chia sẻ
Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang đã có những cách tiếp cận linh hoạt và đa dạng, tập trung vào việc xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất, kinh doanh hiệu quả, trong đó có mô hình nuôi lươn dày đặc, nuôi bò sinh sản...
Chia sẻ
Kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Hải Phòng và Lễ hội Hoa Phượng Đỏ – Hải Phòng 2025 hoạt động kỷ niệm lớn, trang trọng mang ý nghĩa to lớn của Đảng bộ, Chính quyền, Nhân dân thành phố Hải Phòng. Đây là dịp mỗi người dân thành phố Cảng tự hào về ký ức lịch sử và lòng tự hào dân tộc về truyền thống Trung dũng-Quyết thắng, khơi dậy và phát huy truyền thống vẻ vang của con người Hải Phòng.
Chia sẻ
Chính quyền TP Hà Nội đề xuất phạt từ 300 – 500 nghìn đồng với hành vi tiểu tiện, đại tiện không đúng nơi quy định và xử phạt từ 2 - 4 triệu đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải trên vỉa hè, lòng đường.
Chia sẻ
Thị trưởng Kiev Vitali Klitschko cho biết Ukraine có thể cần phải tạm thời nhượng đất như một phần của thỏa thuận hòa bình với Nga, hãng BBC của Anh đưa tin ngày 25/4.
Chia sẻ
Cảnh sát đã mời thanh niên đi xe máy ngược chiều trên đường Phạm Văn Đồng (TP.HCM) chặn ô tô rồi cầm hung khí hăm dọa, đập kính xe đến trụ sở làm việc
Chia sẻ
Ngày 26/4, nguồn tin Dân Việt cho biết, ông Đỗ Hữu Huy, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận vừa chủ trì cuộc họp nghe báo cáo chuyên đề, kịch bản phát triển tổng sản phẩm (GRDP) quý II/2025 trên địa bàn tỉnh và phát triển kinh tế trong thời gian tới. Tham dự có đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan...
Chia sẻ
Có thể khẳng định mặc dù Mỹ và chính quyền Sài Gòn đã triển khai nhiều phương án, thực hiện nhiều biện pháp hòng ngăn chặn, xóa sổ tuyến chi viện bằng đường biển của ta nhưng chúng vẫn thất bại....
Chia sẻ
Sau khi thực hiện hình xăm rồng kín cánh tay tại một tiệm xăm nhỏ tại Hà Nội, nam thanh niên phải đi khám với tổn thương lan rộng, rỉ dịch, ngứa rát do viêm da tiếp xúc kèm nhiễm khuẩn.
Chia sẻ
TS Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội được được Ban Bí thư điều động tham gia Ban chấp hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh.
Chia sẻ
Bộ GDĐT nhận được thông tin chính thức về kết quả dự thi của đoàn Việt Nam, cả 6 học sinh tham gia đều đạt Huy chương Vàng.
Chia sẻ
Ô tô chở rác đang lưu thông trên tuyến quốc lộ N2 đoạn qua huyện Tân Thạnh (Long An) đã va chạm 2 xe máy làm 2 người tử vong tại chỗ, 2 người bị thương nặng.
Chia sẻ
Sở Nội vụ tỉnh đã dự toán số tiền chi trả chế độ cho các bộ nghỉ việc sau khi sắp xếp bộ máy ở Lâm Đồng, số tiền cán bộ nhận được cao nhất hơn 1,8 tỷ đồng.
Chia sẻ
HLV Mano Polking đang đứng trước cơ hội lịch sử để giành cú ăn ba, với Cúp Quốc gia, giải các CLB Đông Nam Á và V.League, điều chưa từng có HLV ngoại nào làm được tại Việt Nam.
Chia sẻ
Sáp nhập đơn vị hành chính, Dự thảo Nghị định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô của Bộ Tài chính đề xuất Bí thư, Chủ tịch HĐND, UBND cấp xã được sử dụng xe ô tô để đi công tác.
Chia sẻ
Trước kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5 (kéo dài 5 ngày), các tổ liên ngành Hà Nội tăng cường xử lý tình trạng xe khách vi phạm về trật tự an toàn giao thông. Đặc biệt, lực lượng đã kiểm tra chất ma túy, nồng độ cồn của các tài xế khi tham gia giao thông.
Chia sẻ
Sáng ngày 25/4, Đoàn công tác do Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Lào Cai Hoàng Quốc Khánh làm Trưởng đoàn đã kiểm tra thực địa 3 dự án đầu tư chăn nuôi lợn công nghệ cao trên địa bàn huyện Bảo Yên và Văn Bàn.
Chia sẻ
Trong bối cảnh cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Steve Witkoff tại Moscow, Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết Kiev được cho là đã bị bắn trúng một tên lửa có chứa các thành phần do các công ty Mỹ sản xuất.
Chia sẻ
Ban Tổ chức Trung ương đã có hướng dẫn thành lập và chỉ định nhân sự đảng bộ xã, phường, đặc khu (cấp xã mới) sau sáp nhập, sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.
Chia sẻ
Boutique Collection - mô hình BĐS thương mại kiểu mới của Vinhomes đang được giới đầu tư nhìn nhận như một “tài sản chiến lược”, hội tụ cả vị trí đắc địa, thiết kế độc đáo và hệ sinh thái tiêu dùng đẳng cấp, đáp ứng nhu cầu các thương hiệu và khách hàng cao cấp.
Chia sẻ
Nhờ mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, đến nay, vườn trồng vú sữa tím Mica ăn được cả vỏ của ông Nguyễn Văn Vĩnh, nông dân ấp Long Thành, xã Long Trì, huyện Châu Thành (tỉnh Long An) đã cho thu hoạch trái ngon, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Chia sẻ
Vào tháng 5, 3 con giáp này sẽ mở ra giai đoạn mới về phát triển sự nghiệp, thu nhập nhờ đó cũng tăng lên đáng kể.
Chia sẻ
Màn song ca "Rừng xanh vang tiếng Ta Lư" của Nghệ sĩ nhân dân Thanh Hoa và ca sĩ Hòa Minzy trong chương trình Hẹn ước Bắc - Nam gây sốt mạng xã hội những ngày qua. Trước đó, hai nghệ sĩ kết hợp trong ca khúc "Tàu anh qua núi".
Chia sẻ
Sáng nay một số khu vực TP.HCM bất ngờ có mưa, cơn mưa kéo dài khoảng 1 tiếng đồng hồ. Liệu tối nay trời có đẹp để xem TP.HCM bắn pháo hoa mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước?
Chia sẻ
Công viên ánh sáng lớn nhất Việt Nam Delight Park Đà Lạt chính thức mở cửa đón khách tại đường Hồ Xuân Hương (TP. Đà Lạt) sẽ giúp cho du khách nghỉ lễ 30/4-1/5 có thêm lựa chọn khi đi du lịch.
Chia sẻ
Ở Quảng Nam, nếu dọc biển Tam Thanh, Tam Tiến, người ta dễ dàng tìm thấy món gỏi trứ danh làm từ cá trích vừa bắt lên từ biển tươi cong óng ánh, thì gỏi cá cơm hiếm hoi tìm thấy ở Núi Thành - nơi sông Trường Giang lặng lẽ chảy qua.
Chia sẻ
Thép xanh Nam Định được chơi trên sân nhà tại vòng 20 V.League 2024/2025 và họ cần phải đánh bại B.Bình Dương để giữ được ngôi đầu bảng khi cuộc đua vô địch bước vào giai đoạn về đích.
Chia sẻ
Trại hè “Thanh thiếu niên kiều bào và tuổi trẻ thành phố” với nhiều hoạt động sôi nổi với 6 ngày diễn ra trong không khí hân hoan chào đón ngày hội non sông thống nhất trên cả nước.
Chia sẻ
Người đứng đầu Lầu Năm Góc Pete Hegseth một lần nữa đang đứng trước nguy cơ từ chức. Vụ bê bối rò rỉ thông tin về các cuộc không kích của Mỹ vào lực lượng Houthis ở Yemen vừa lắng xuống thì một vụ bê bối khác lại bùng phát.
Chia sẻ
Takuya Ikoma, một người đàn ông Nhật Bản 31 tuổi, từng kiếm tới 1 triệu yên mỗi tháng nhờ làm bạn trai được chu cấp bởi cùng lúc 15 người phụ nữ giàu có.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
PV 
