Bàn giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động

Nghị quyết số 42 -NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đặt ra vấn đề cần phải tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong giai đoạn mới. Nghị quyết cũng đặt ra nhiệm vụ cần sửa đổi, bổ sung Luật Việc làm năm 2013 nhằm xây dựng và phát triển thị trường lao động ổn định, hài hòa, linh hoạt và bền vững.

Bên cạnh đó, việc thực hiện Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 cũng đặt ra nhiều vấn đề mới, không có trong tiền lệ trong việc xây dựng, phát triển thị trường lao động, cũng như việc giải quyết chế độ chính sách, Bảo hiểm thất nghiệp, việc làm… cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.

Xuất phát từ thực tiễn và yêu cầu của trung ương, Bộ Nội vụ đã đề xuất sửa đổi Luật Việc làm năm 2013 với nhiều điểm mới. Dự kiến Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét thông qua Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) vào kỳ họp thứ 9, Quốc hội Khóa XV vào ngày 11/6 tới.

Trong bối cảnh đó, Báo NTNN/Dân Việt thực hiện triển khai Tọa đàm: Bảo hiểm thất nghiệp: “Những điểm mới trong chính sách và chế độ cho cán bộ, công chức, người lao động sau sắp xếp đơn vị hành chính” với sự tham dự của các diễn giả:

1. Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Nội Vụ)

2. Bà Hồ Thị Kim Ngân, Phó Trưởng ban Quan hệ Lao động Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam

3. Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương

Tại toạ đàm, bộ ngành, chuyên gia, đại diện Cục Việc làm sẽ cùng nhau đánh giá, nhận diện rõ thực trạng và quan trọng là đưa ra giải pháp trước mắt cũng như dài hạn để nâng cao chất lượng thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, hướng tới đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

16:3

Câu hỏi: Thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là 1 trong 4 nhiệm vụ trọng tâm nhằm hỗ trợ và phát triển thị trường lao động. Đây là nhóm chính sách nhằm hỗ trợ cho người lao động, chủ sử dụng lao động nhằm bảo vệ, duy trì việc làm; ngăn ngừa, hạn chế sa thải lao động dẫn đến thất nghiệp. Vậy theo ông, thời gian qua BHTN đã hoàn thành nhiệm vụ trên chưa?

- Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội Vụ): Chính sách BHTN triển khai từ năm 2009. Sau hơn 16 năm, qua 2 giai đoạn và ngày càng có nhiều ưu việt, mang lại lợi ích cho cả người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ).

Bộ Nội vụ hiện nay cùng phối hợp với các cơ quan, chính phủ, tổ chức triển khai sâu rộng chính sách BHTN với các đối tượng tham gia, tạo điều kiện cho NLĐ được thụ hưởng chính sách một cách tốt nhất. Hiện nay, NLĐ không cần đến tận nơi mà có thể nộp hồ sơ xin BHTN trên cổng thông tin Quốc gia. Giấy tờ liên quan đến đối tượng thụ hưởng đã liên thông với Dữ liệu Dân cư, giảm các giấy tờ, thủ tục.

Có thể thấy rõ từ dịch Covid-19 vừa qua, chúng tôi đã có đề xuất với Chính phủ, giúp NLĐ trong bối cảnh cách ly vẫn có thể thụ hưởng chính sách BHTN thông qua nộp hồ sơ online. Hiện nay, chính sách BHTN đã được sự ủng hộ của cả NLĐ và NSDLĐ.

Đây là chính sách nhân văn, bảo vệ quyền lợi, lợi ích cho cả NLĐ và người SDLĐ khi khó khăn. Cho dù mức đóng BHTN thấp nhưng nếu chẳng may thất nghiệp có thể thụ hưởng trợ cấp đến 200% phần đóng BHTN. Trong dịch Covid-19 vừa qua, Quỹ BHTN đã chi tiền mặt cho NLĐ trên 32.000 tỷ đồng, NSDLĐ là hơn 9000 tỷ đồng, tổng là hơn 41.000 tỷ đồng.

Câu hỏi: Hiện nay Luật đồng ý để lao động đăng ký nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp qua Cổng thông tin dịch vụ Công quốc gia. Điều này có những thuận lợi gì, thưa ông Tú?

- Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội vụ): Các chế độ hưởng BHTN người lao động có thể thực hiện trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Tất cả các thủ tục về hồ sơ đã được thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, giảm thiểu các giấy tờ cần thiết và hiện nay tất cả trường thông tin liên quan đến cá nhân của các đối tượng thụ hưởng đã được liên thông với cả cơ sở dữ liệu dân cư hiện nay do C12 của Bộ Công an quản lý.

Trong giai đoạn Covid-19, chính sách BHTN đã có những đề xuất với Chính phủ, trong bối cảnh cách ly vẫn có thể thực hiện được gián tiếp, thay thế hình thức trực tiếp để giải quyết cho các đối tượng thụ hưởng BHTN.

Việc tham gia tổ chức hiện nay thì cơ bản người lao động và người sử dụng lao động đã tham gia, đây là chính sách bắt buộc. Tuy nhiên, nhiều đối tượng hiện nay không đủ điều kiện rất mong muốn được tham gia bởi vì chính sách này có tính ưu việt bởi sự chia sẻ rủi ro, đóng ít hưởng nhiều.

Người lao động mong muốn đóng một phần rất nhỏ nhưng khi có nguy cơ xảy ra rủi ro thì được hỗ trợ, đó là sự quan tâm rất lớn của chính sách này.

Trong giai đoạn Covid-19, BHTN đã hỗ trợ tiền mặt cho người lao động trên 32.000 tỉ và hỗ trợ cho người sử dụng lao động là trên 9.000 tỉ, tổng số là hơn 41.000 tỉ đồng.

16:20

Câu hỏi: Thực tiễn qua hoạt động giám sát, cơ quan Tổng liên đoàn có đánh giá gì về việc thực hiện chính sách BHTN trong thời gian qua không, thưa bà Ngân?

- Bà Hồ Thị Kim Ngân – Phó trưởng Ban quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam): BHTN đã được thực hiện từ năm 2009, đến nay đã được 16 năm. Có thể nói, đây trở thành công cụ quan trọng trong chính sách an sinh xã hội của Việt Nam. Việc có trợ cấp xã hội giúp người lao động thất nghiệp có nguồn thu nhập hàng tháng, hỗ trợ cho họ trang trải sinh hoạt, duy trì cuộc sống trước khi tìm việc mới, giảm áp lực kinh tế cho người lao động. Đây là chính sách nhân văn, ưu việt.

Bên cạnh đó, chính sách trợ cấp thất nghiệp không chỉ tập trung vào trợ cấp mà còn chính sách đi kèm như tư vấn tìm việc làm mới để làm sao người lao động quay lại thị trường tiếp tục việc làm chứ không phải hưởng trợ cấp trong một thời gian rồi thôi. Ngoài ra, còn có hỗ trợ học nghề, đào tạo nghề và trong quá trình thảo luận dự thảo mới cũng có chính sách kỹ năng nghề để người lao động đáp ứng được chuyển đổi số trong biến động nghề hiện nay của thị trường.

Một điểm nữa chúng tôi đánh giá chính sách ưu việt là cổng dịch vụ công quốc gia để người lao động có thể đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp không phải đến trung tâm việc làm được áp dụng từ năm 2022. Tôi nhớ trong thời gian Covid-19, người lao động không thể nộp được hồ sơ thất nghiệp. Bây giờ được công nghệ thông tin hỗ trợ sẽ giúp đơn giản hóa thủ tục cho người lao động.

Một phần nữa chính sách xã hội cũng mang lại là góp phần ổn định xã hội, chính sách này phát huy được nhiều vai trò. Tuy nhiên hiện nay chính sách này cũng có một số bất cập như ông Tú vừa chia sẻ cũng như trong phóng sự vừa nêu. Trong Nghị quyết 28 chúng ta đặt mục tiêu 2025 là 35% số người trong độ tuổi được hưởng trợ cấp thất nghiệp nhưng chúng ta chưa đạt được mục tiêu này.

- Bà Nguyễn Thị Việt Nga - Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Trong quá trình thực hiện bảo hiểm thất nghiệp, thực tiễn cho thấy có nhiều bất cập nảy sinh độ bao phủ chưa được toàn diện, số người tham gia chưa nhiều. Trợ cấp thất nghiệp nhiều khi bị lạm dụng. Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người lao động, chúng tôi ghi nhận người lao động không bao giờ mong muốn thất nghiệp, nhưng cũng có thể có người lao động lạm dụng chính sách để nghỉ việc và nhận một khoản tiền.

Khi tính toán bảo hiểm thất nghiệp mới chỉ tính trợ cấp cho người thất nghiệp còn việc có giải pháp để hạn chế rủi ro thì chưa tính đến… Luật Việc làm sửa đổi sẽ hướng đến những quy định còn đang trống như tính ứng phó khẩn cấp. Ví dụ, chúng ta có thể thấy trong dịch Covid-19 đã tạo ra cuộc khủng hoảng việc, thì ứng phó thế nào, chính sách ra sao… Việc sửa đổi Luật Việc làm rất cần thiết.

16:33

Câu hỏi: Trong thời gian qua, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương có hoạt động nào giám sát về BHTN?

- Bà Nguyễn Thị Việt Nga - Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Năm nào chúng tôi cũng phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức đối thoại với công nhân và giám sát chính sách liên quan đến BHXH, BHYT, BHTN, việc làm… Năm nay, chúng tôi dự kiến đối thoại với công nhân vào ngày 30/5, lắng nghe ý kiến của NLĐ và phản hồi của NLĐ về chính sách liên quan đến họ, trong đó có việc làm, BHTN…

Khi có các hoạt động giám sát, đối thoại, chúng tôi nhận được nhiều phản hồi của NLĐ. NLĐ mong có chính sách giúp NLĐ mất việc. NLĐ muốn có công việc lâu dài chứ không trông chờ BHTN. NLĐ cũng cho rằng mức trợ cấp TN còn thấp so với mặt bằng cuộc sống hiện nay. Họ cũng mong mức trợ cấp thất nghiệp cao hơn.

Đối với cử tri chưa phải là đối tượng được tham gia BHTN bắt buộc cũng mong muốn họ được tham gia BHTN để đảm bảo cuộc sống khi khó khăn, nhờ đó mạng lưới an sinh mở rộng hơn.

16:42

Câu hỏi: Ngoài nội dung trên, nhiều lao động cũng cho rằng việc chuyển chế độ hưởng TCTN còn khó khăn khi mà chẳng may NLĐ thay đổi tạm trú, chỗ ở; thời gian hưởng TCTN tối đa chỉ được 12 tháng, thời gian đăng ký nộp hồ sơ 3 tháng là ngắn...?

- Bà Hồ Thị Kim Ngân – Phó trưởng Ban quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam): Việc giảm tải cải cách thủ tục hành chính là mục tiêu quan trọng liên quan đến thụ hưởng của người lao động. Mặc dù chúng ta có thể đăng ký trên cổng thông tin dịch vụ quốc gia nhưng số lượng đăng ký còn thấp hơn đăng ký trực tiếp.

Lý do còn nhiều bất cập như việc chốt thời gian chưa đầy đủ, điền sai thông tin nhưng sau 17-20 ngày cơ quan chức năng mới trả lời, thay vì phản hồi ngay để người lao động bổ sung. Việc chờ đợi này người lao động mất 1-3 tháng sẽ không đủ điều kiện để nộp hồ sơ.

Tôi cho rằng cổng thông tin cần cập nhật và hoàn thiện dữ liệu quốc gia, quyết định, sổ lao động.... Ngoài ra, cũng có nguyên nhân từ việc người lao động có trình độ công nghệ thông tin còn thấp hoặc muốn được trả lời trực tiếp để xem xét luôn. Như vậy không chỉ việc chuyển đổi hồ sơ thay đổi tạm trú, chỗ ở… mà cổng dịch vụ thông tin quốc gia cũng cần cải cách, cần lắng nghe hơn nữa, cải thiện nhanh hơn nữa mới đáp ứng được quyền lợi của người lao động. Đây việc chúng ta có thể khắc phục được ngay.

16:47

Câu hỏi: Những bất cập trong chính sách BHTN hiện nay?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga - Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Hiện nay, chính sách BHTN cũng đã bộc lộ nhiều bất cập, không còn phù hợp với tình hình thực tế. Cụ thể như độ bao phủ chưa được toàn diện, số lượng người tham gia BHTN chưa nhiều. Việc có trợ cấp thất nghiệp (TCTN), nhiều khi dẫn đến NLĐ lạm dụng trợ cấp. Có hiện tượng công nhân làm việc 1 thời gian, đủ thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp thì nghỉ việc để hưởng chế độ. Đó là do mức đóng BHTN chỉ 1% lương nhưng lại được hưởng TCTN gấp 3 lần mức đóng. Ngoài ra, chính sách BHTN hiện nay chỉ đặt nặng trợ cấp NLĐ ngắn hạn mà chưa có giải pháp để phòng ngừa, hạn chế rủi ro, giảm thiểu tình trạng thất nghiệp cho NLĐ.

Dự thảo Luật Việc làm hiện nay cũng sẽ hướng đến khoảng trống này trong chính sách BHTN. Chúng ta sẽ tính toán đến việc ứng phó tình trạng khẩn cấp khi khủng khoảng về việc làm xảy ra. Như dịch Covid-19, khi dịch bệnh, cách ly đã tạo ra một cuộc khủng hoảng về công việc, việc làm, khiến nhiều DN phá sản, công nhân mất việc. Trong điều kiện này thì chính sách BHTN cần phải có các giải pháp để ứng phó khủng hoảng.

16:55

Câu hỏi: Ngoài quy định mở rộng thêm đối tượng tham gia BHTN là lao động có ký HĐ từ 1 tháng trở lên, dự thảo còn quy định mở rộng ra cả nhóm "đối tượng khác". Vậy nhóm "đối tượng khác" ở đây được hiểu là đối tượng nào? Liệu có phải là lao động tự do, tham gia BHTN tự nguyện, hay nhóm cán bộ, công chức không thưa ông?

Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội vụ): Liên quan đến Luật Việc làm sửa đổi, chỉ tiêu mở rộng diện BHTN cuối năm 2024 diện bao phủ trên 16 triệu người, đạt 32%, mục tiêu 2025 đạt 35%... Đối tượng tham gia BHTN mở rộng trên cơ sở tham gia BHXH đảm bảo nguyên tắc BHNT ngắn hạn và dựa trên cơ sở tiền lương. Tuy nhiên, tự nguyện chia sẻ mà không kiểm soát được thì xảy ra rủi ro, trên thế giới một vài nước có bảo hiểm thất nghiệp tự nguyện nhưng thông qua tài khoản cá nhân, cũng có một số quốc gia đã bắt buộc người lao động phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp…

17:0

Câu hỏi: Trong bối cảnh mới, dự thảo Luật Việc làm sửa đổi có điều chỉnh, bổ sung nội dung nào mới phù hợp hơn khi thị trường lao động có nhiều biến chuyển không thưa ông? Chẳng hạn như việc xây dựng Chính quyền 2 cấp; lượng lớn cán bộ công chức mất việc…

Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội vụ): Hiện nay dự thảo Luật việc làm sửa đổi đang chỉnh lý còn 58 điểm với 8 chương. BHTN bao gồm 25/58 điểm, chiếm tới gần 50% nội dung. Luật sửa đổi việc làm sẽ triển khai đồng bộ nghị quyết về thị trường lao động, từ sàn giao dịch đến đăng ký lao động...; đặt ra từng vấn đề xoay quanh ví dụ như điều chỉnh chính quyền 2 cấp có ảnh hưởng gì BHTN? Dự thảo Luật việc làm sửa đổi bao gồm những vấn đề được đặt ra dài hơi như nội dung phát triển thị trường lao động hoặc thị trường lao động trong tương lai, trong Luật sẽ có quy định khung cụ thể.

Câu hỏi: Hiện nay nhiều lao động phản ánh là mức hỗ trợ TCTN thấp, chưa hỗ trợ được lao động đảm bảo cuộc sống khi thất nghiệp. Vấn đề này được xem xét trong Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) chưa thưa ông?

Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội vụ): Quỹ BHTN trên cơ sở đóng và chi cho người đóng, cân đối trong quỹ. Chúng ta tiến tới đóng theo thu nhập nhưng hiện tại đang đóng theo lương tối thiểu (gồm cả phụ cấp), thực hiện mức bình quân còn thấp. Bình quân nền đóng là 6 triệu đồng, chưa đóng được trên thu nhập thực sự mà hỗ trợ 60% thì tỉ lệ không thấp nhưng mức đóng thấp. Kỵ nhất khi xây dựng chính sách là giảm quyền lợi và tăng chính sách.

Dự thảo Luật việc làm sửa đổi tính toán trên cơ sở thực chất chính sách, cân đối thu chi, phương án tài chính, nếu không tính kỹ thì thâm hụt. Nếu tăng chế độ, tăng mức hưởng thì tăng mức đóng, nhưng nếu muốn tăng mức hưởng lại không tăng mức đóng thì không khả thi. Công chức bỏ biên chế suốt đời thì thay đổi hình thức, phải có vào có ra, ràng buộc bằng thỏa thuận. Quỹ kết dư BHTN chỉ chi cho những người tham gia, chứ không chi trả cho mục đích khác.

Câu hỏi: Trong tất cả những điểm mới ông Tú vừa thông tin, theo bà đâu và điểm mới nổi bật, vấn đề được lao động quan tâm, có tác động mạnh mẽ nhất tới quyền lợi của người lao động?

Bà Hồ Thị Kim Ngân – Phó trưởng Ban quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam): Dự thảo việc làm và chính sách bảo hiểm thất nghiệp có những điểm mới được người lao động quan tâm như doanh nghiệp được hỗ trợ, tạo điều kiện đào tạo nghề cho người lao động. Điều kiện người lao động được hưởng đào tạo nghề dễ dàng hơn so với hiện nay.

Cụ thể như: NLĐ không cần phải đóng bảo hiểm 12 tháng liên tục khi tham gia bảo hiểm thì mới đào tạo nghề. Nhất là phương án đào tạo chỉ cần 2-7 ngày, tùy vào nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, căn cứ vào các khóa đào tạo, chứ không phải 3-6 tháng và không phải ở trung tâm mới đủ điều kiện mà doanh nghiệp có thể thực hiện được.

Hỗ trợ nhà nước rất quan trọng nhưng doanh nghiệp không tiếp cận được thì người lao động cũng không tiếp cận được. Người lao động thất nghiệp được hưởng 60% tiền lương, có ý kiến cho rằng đó là cao nhưng số tiền thực tế thì không cao. Người lao động đóng bảo hiểm trên số tiền 4-5 triệu đồng/tháng chỉ được 2-3 triệu/tháng thì không thể trang trải được chi phí sinh hoạt. Nếu không đủ trang trải thì người lao động sẽ tìm việc tay chân như bán nước, xe ôm… để có thêm thu nhập chứ không thể đi học để đúng với trình độ, mong muốn của họ.

Một số quy định cũng cần đơn giản thủ tục hành chính. Chúng ta đang trong quá trình hoàn thiện hướng đến mục tiêu lâu dài để giảm thủ tục cho người lao động.

Việc chuyển đổi số mà vẫn làm song song với trực tiếp thì sẽ không tiết kiệm và mục tiêu đó chỉ trong thời gian ngắn hạn. Việc chuyển đổi số giảm thủ tục, giúp quản lý được hồ sơ của người lao động và lưu dấu vết. Trường hợp lạm dụng, vi phạm hoàn toàn có cơ sở để giải quyết chứ không phải giải quyết tình trạng thất nghiệp như hiện nay. Đây là mục tiêu cần hoàn thiện luật và quá trình thực thi luật.

Tiếp tục cập nhật...

17:15

Câu hỏi: Xin ông chia sẻ thêm kinh nghiệm xây dựng nội dung về BHTN... ở các quốc gia khác trên thế giới thế nào?

Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội vụ): Khi xây dựng chính sách về BHTN, ban đầu không phải xuất phát từ Luật BHXH 2016 mà từ Bộ Luật Lao động sửa đổi, bổ sung 2002. Quan trọng nhất phải là có kinh nghiệm, khi chuyển đổi thị trường lao động thì phải đề cập những vấn đề liên quan, có chính sách hỗ trợ thất nghiệp khi mất việc. Trong quá trình xây dựng, chúng ta phải học tập vì đi sau, nhiều mô hình hay tốt nhưng chúng ta phải vận dụng phù hợp.

Chúng ta đang xây dựng chính sách ở điều kiện tương đồng từ các nước về tổ chức bộ máy, trình độ tư duy quản lý. Trung Quốc từ năm 2006 đã thực hiện chính sách BHTN, Thái Lan thực hiện trước ta nhưng ta học cả Hàn Quốc, Đức, Nhật Bản... Chúng ta học về cách quản lý, mức hưởng cân đối, tổ chức thực hiện. Có những quốc gia thực hiện BHTN trước ta tới 80 năm, Việt Nam mới chỉ thực hiện được 16 năm. Việt Nam cũng từng là nước truyền đạt kinh nghiệm về BHTN chia sẻ cho các nước ASEAN. Dự thảo Luật việc làm sửa đổi sẽ xây dựng chính sách ngày càng tiến bộ và thuận lợi hơn, chính sách BHTN ưu việt hơn, để nhiều người muốn tham gia.

17:23

Câu hỏi: Ông có đề xuất, kiến nghị, giải pháp nào để thực hiện tốt hơn chính sách BHTN trong thời gian tới?

Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Bộ Nội vụ): Có ba nhóm giải pháp gồm: Cải cách thể chế, hoàn thiện văn bản pháp luật về BHTN; Truyền thông, thông tin đối tượng để các đối tượng hưởng ứng tham gia; Tổ chức thực hiện phải có bộ máy, phải có nhân lực đáp ứng tổ chức, cơ sở vật chất hiện đại. Ngoài ra, ban hành thể chế tốt, giao đúng người đúng việc, đảm bảo nguồn lực thực hiện chính sách tốt, sau đó hậu kiểm để răn đe, đối tượng thực hiện đúng quy định vì việc thực hiện quy định rất quan trọng.

Câu hỏi: Muốn cho chính sách BHTN được thực hiện hiệu quả nhất, trợ giúp được NLĐ tối đa, chúng ta cần phải làm gì?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga - Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Việc sửa đổi Luật Việc làm nói chung và chính sách BHTN nói riêng liên quan đến nhiều Luật khác nhau. Do đó, trong quá trình sửa đổi xem xét, rà soát các Luật để sửa đổi cho đồng bộ, cho việc thực hiện sau này được thông thuận.

Vấn đề thứ hai là khi nói đến chính sách an sinh thì quan trọng nhất là Ngân sách. Muốn chính sách an sinh được tốt như kỳ vọng của người dân, người lao động cần xem xét tổng thể các giải pháp. Chúng ta cần phải cải thiện nguồn thu ngân sách để có nguồn lực thực hiện chính sách an sinh được tốt nhất.

Hiện nay, về chính sách an sinh, ngoài BHTN, chúng ta còn có chủ trương bao phủ BHYT toàn dân, miễn phí học phí cho học sinh từ trung học trở xuống, tiến tới miễn phí viện phí toàn dân… Các chính sách này đều cần nguồn ngân sách không nhỏ. Chúng ta cần có các giải pháp để kích thích kinh tế phát triển, tăng nguồn thu cho ngân sách.

Thứ 3, việc thực hiện chính sách cũng rất quan trọng. Chúng ta cần tổ chức thực hiện thế nào để có chính sách tốt mà người dân có thể tiếp cận được, có thể hưởng quyền lợi. Trước đó, ông Tú đã nói chúng ta đã có cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ, tạo điều kiện cho NLĐ nộp hồ sơ hưởng BHTN thuận tiện thông qua dịch vụ công. Tuy nhiên, chất lượng cổng dịch vụ công còn nhiều vấn đề khiến NLĐ tiếp cận chưa được. Cụ thể như mạng tắc nghẽn, giao diện chưa thân thiện, NLĐ vẫn còn khó hiểu…

Do đó, riêng về điều này cũng cần cải thiện thêm để tiếp nhận hồ sơ, hướng dẫn NLĐ kê khai hồ sơ online được thuận tiện. Ngoài ra, còn giải pháp khác là truyền thông để tạo ra sự đồng thuận xã hội. Làm thế nào khi chính sách ban hành ra có sự đồng thuận và không có lạm dụng chính sách. Như chính sách BHTN rất nhân văn, bảo vệ được nhiều NLĐ bị thất nghiệp nhưng nếu lạm dụng sẽ gây ra thất thoát. NLĐ rủi ro thực sự tiếp nhận được chính sách… Nói tóm lại, cần nhiều giải pháp đồng bộ khi xem xét sửa đổi bổ sung với bất cứ chính sách nào.

Câu hỏi: Quy định thời gian hưởng tối đa TCTN là 12 tháng; không bảo lưu thời gian hưởng... Dưới góc độ của người lao động, bà có thấy đã hợp lý chưa, thưa bà Ngân?

Bà Hồ Thị Kim Ngân – Phó trưởng Ban quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam): Tôi đồng tình với việc quy định được hưởng 12 tháng tối đa trong 1 lần. Nhưng để được hưởng 12 tháng tối đa thì không phải ai cũng được hưởng. Nghĩa là người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp 3 năm sẽ được 3 tháng chứ không phải được hưởng 12 tháng.

12 tháng tối đa được áp dụng với người đóng trên 12 tháng. BHTN là bảo hiểm phải đủ điều kiện như không tìm thấy việc làm, trong trường hợp tìm được việc làm thì chấm dứt từ thời điểm đó và tính lại từ đầu. Như vậy người lao động không được bảo lưu lại bị chia sẻ và không được hưởng thời gian đóng.

Việc bảo lưu là việc mới trong dự thảo luật này. Tại sao chúng ta trước đây cho bảo lưu vì đóng trên mức hưởng. Người lao động đóng được hưởng, nếu như bị cắt sẽ không khuyến khích cho người lao động đóng. Cứ 3 năm người ta lại hưởng thất nghiệp rồi lại tìm việc mới. Như vậy việc không kiểm soát tốt, không minh bạch buộc người lao động sẽ hưởng tối đa quyền lợi của họ.

Ban hành chính sách phải cân đối giữa quy luật của người lao động và quản lý của chính sách. Không phải chúng ta quản lý, giám sát không được là cấm, cứ thấy vỡ quỹ là tính đến điều chỉnh tăng đóng, giảm hưởng.

Tổng Bí thư Tô Lâm trong Hội nghị toàn quốc (trực tuyến) quán triệt, triển khai Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị nói rằng chúng ta ký rất nhiều các hiệp định thương mại nhưng doanh nghiệp được hưởng lợi gì? Tôi có suy nghĩ là chúng ta sửa đổi rất nhiều luật và thường xuyên nhưng người lao động được hưởng quyền lợi gì? Đặc biệt, khi sửa quyền lợi liên quan đến người lao động như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế…

Chúng tôi chỉ thấy là làm giảm quyền lợi người lao động. Việc sửa luật phải đảm bảo quyền lợi của người lao động, phải tốt hơn, minh bạch hơn. Tôi chưa nói 60% là cao hay thấp vì cao hay thấp chúng ta phải so với gì. Chúng ta thấy rằng ốm đau được hưởng 75%, thai sản được hưởng 100%, thất nghiệp chỉ được 60%. Số tiền người lao động được hưởng không đủ trang trải trong khi chúng ta luôn luôn nói rằng chế độ trợ cấp là bù đắp một phần cho rủi ro trong quá trình lao động. Nhưng bù đắp phải đảm bảo một phần cuộc sống để họ có động lực, cơ hội quay lại thị trường. Nếu không tương xứng thì sẽ không hấp dẫn được người lao động. Đây là vấn đề nhiều người lao động phản ánh và với vai trò là đại diện người lao động, tôi chỉ nói tiếng nói của người lao động chứ không phải là quan điểm của cá nhân. Trong quá trình thực hiện chính sách còn có nhiều ý kiến chúng ta phải lắng nghe.

Câu hỏi: Thưa bà Ngân, bà có đề xuất kiến nghị hay giải pháp nào để thực hiện tốt hơn chính sách BHTN?

Bà Hồ Thị Kim Ngân – Phó trưởng Ban quan hệ lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam): Tôi có 2 kiến nghị. Một là để chính sách thực sự đi vào cuộc sống thì chúng ta cần tiếp tục lắng nghe thêm ý kiến của các bên, kể cả phía người lao động và người sử dụng lao động – là những người trực tiếp thụ hưởng hoặc chịu tác động trực tiếp của chính sách này. Từ đó, việc sửa đổi của chúng ta sẽ được người lao động và sử dụng lao động hiểu chính sách. Lý do vì sao phải thay đổi và thay đổi này sẽ tốt hơn cho cả hệ thống an sinh chứ không cho đối tượng nào. Quốc hội cũng cần lắng nghe ý kiến người dân để các quyết định được đầy đủ hơn.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh thị trường luôn biến động, doanh nghiệp hoàn toàn có thể bị phá sản, người lao động cũng dễ bị thất nghiệp thì ngoài chính sách bảo hiểm thất nghiệp cũng cần tính đến chính sách việc làm. Bản thân người lao động không chỉ thất nghiệp mới được hỗ trợ việc làm, học nghề, trợ cấp mà những người đang tham gia chính sách này cảm thấy công việc không phù hợp, có nhu cầu đào tạo, nâng cao kỹ năng cũng được hưởng chính sách. Đặc biệt hơn là đối tượng người yếu thế. Chính sách đang chỉ tập trung cho người có hợp đồng lao động, còn những người đang hàng ngày tạo ra thu nhập thì vẫn chưa được bảo vệ. Việc xây dựng chính sách phải đặt con người vào vị trí trung tâm thì chính sách sẽ được lắng nghe và được đưa vào cuộc sống.