Trai Mường nuôi cá đặc sản ở hồ Thung Nai, nhiều con trắm đen dài cả mét lượn lờ như "tàu ngầm"

 Từ khi "hạ thủy" nơi hồ thủy điện Hòa Bình để nuôi cá, cuộc sống của gia đình anh Sang đã khá giả. Giờ anh đang ấp ủ giấc mơ mở nhà hàng đón khách du lịch lòng hồ thưởng thức cá đặc sản.

Mỗi con cá trị giá gần nửa chỉ vàng

Giữa không gian mênh mông của miền sơn cước Thung Nai, khu nuôi cá của anh Sang tựa như một khu gia trại. Chiếc nhà nổi được dựng chắc chắn, xung quanh là 20 bè cá được cột chặt vào nhau.

Cả đoàn còn đang lâng lâng trước phong cảnh tuyệt đẹp nơi lòng hồ, bỗng từ gian bếp tỏa ra mùi cá nướng thơm lừng. Cá được ướp bằng hạt dổi và mấy loại rau rừng luôn tạo ra món hấp dẫn bậc nhất khi đến xứ Mường. 

Như đoán được sự sốt ruột thưởng thức của mấy vị khách, anh Sang động viên: "Cá nướng bằng than hoa, nó phải chín từ từ. Ai đã ăn một lần, lần sau lại phải tìm đến đây thưởng thức tiếp. Trước khi thưởng thức món cá do chính tay tôi nuôi, mời các vị ra thăm bè trước".

Khu bè cá của anh Sang nằm sát xóm Nai. Các bè cá được cột chặt lại với nhau, tạo thành khu nhà nổi chắc chắn. Anh Sang nhẹ nhàng đi trên bè với đám ngô đã được ngâm lâu trong thùng ném xuống hồ cho đàn cá ăn. 

Vừa thấy bóng anh, đám cá ở dưới đáy lồng bỗng lao lên mặt nước vùng vẫy, tranh nhau từng hạt ngô. Đám trắm đen lưng có mình dài gần mét lượn lờ như những chiếc "tàu ngầm". 

Nhìn con nào con nấy rất khỏe, chúng ăn hết lớp ngô này đến lớp khác mà vẫn cứ nhô lên mặt nước đợi chủ cho ăn tiếp. Anh Sang nhìn đàn cá thỏa sức bơi lội mà lòng tràn đầy niềm hứng khởi: "Đang là mùa nước về, nên tôi không dám cho chúng ăn nhiều. Nếu nó ăn quá no sẽ chết. Thường thì vào đầu mùa mưa, người nuôi cá phải hạn chế cho chúng ăn".

Kinh nghiệm nuôi cá quý báu đó được anh Sang học hỏi từ nhiều chủ bè khác. Những năm trước đây, mỗi khi mùa mưa về, chủ bè cá nào cũng kêu trời vì cá chết nổi trắng lồng. Sau bao vụ thất bát, họ mới tìm ra nguyên nhân, cá chết là do ăn quá no. Từ khi "căn bệnh" kinh niên này được phát hiện, người nuôi cá ở lòng hồ mới yên tâm mở rộng sản xuất.

Hiện khu bè của anh Sang có 6 lồng trắm đen, 6 lồng nuôi cá lăng còn lại là cá rô, chép và cá trê. Trong các loại cá anh Sang nuôi, anh "kết" nhất là cá trắm đen. Giống này ít bệnh, ăn khỏe lại lớn nhanh. Hơn nữa, nó luôn là mặt hàng được săn lùng nhiều nhất vào mỗi dịp tết. 

Theo anh Sang, nuôi cá trắm đen đạt trên 7kg là anh bán với giá 200.000 đồng/kg. Thường thì cá đạt trọng lượng trên 10kg anh mới bán. Như vậy mỗi con cá thu được trên 2 triệu đồng. Trong mỗi lồng cá, anh Sang thả 300-400 con.

Cá trắm đen bán giá cao nhưng chẳng bao giờ anh có đủ cá để bán vì cá được nuôi bằng nguồn thức ăn tự nhiên như sắn, ngô và cá tép nên thịt của chúng rất thơm ngon. Ai đã từng được thưởng thức cá từ bè của anh Sang, ăn một lần là nhớ mãi. Dù họ biết giá có cao hơn rất nhiều so với ngoài chợ nhưng họ vẫn tìm mua cho kỳ được. 

Không chỉ có trắm đen mà các lồng cá lăng, chép, trê và rô phi đơn tính đều được anh Sang cho ăn bằng nguồn thức ăn tự nhiên: Ngô, sắn trồng trên đồi, cá tép bắt ngoài hồ. Do anh chủ động được nguồn thức ăn nên cá rất ít bệnh lại tiết kiệm được chi phí. Chúng có lớn chậm hơn so với việc cho cá ăn thức ăn công nghiệp, nhưng bù lại anh luôn bán được giá cao gấp 2 - 3 lần. 

Ngay cả việc chữa bệnh cho cá cũng được anh Sang dùng thảo dược từ thiên nhiên. Cá thường hay mắc bệnh ghẻ và đầy bụng. Anh Sang dùng lá xoan ngâm trong lồng để chữa bệnh ghẻ cho cá.

Hành trình gian nan...

Anh Sang (SN 1983) sinh ra và lớn lên tại xóm Nai, xã Thung Nai. Vùng đất sinh sống bao đời của bà con người Mường. Giống như các cụ thân sinh, anh lớn lên với những thửa ruộng bậc thang tạc vào vách núi. Ngày ngày lên nương trồng ngô, trồng sắn, bao năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời mà cuộc sống vẫn khó hoàn khó. Ước mơ có được cuộc sống đủ đầy với gia đình anh luôn cháy bỏng. 

Từ khi thủy điện Hòa Bình tích nước cũng là lúc những chân ruộng tốt nhất của bà con người Mường ven sông Đà bị đánh ngập. Bà con phải di dân lên vùng đất cao hơn, gia đình anh Sang cũng vậy.

Cuộc sống của bà con người Mường vốn quen với sông, với suối, chứ ít ai nghĩ được tìm ra cách gì để sống với cái lòng hồ mênh mông biển nước đó. Cách đây khoảng 20 năm, nhiều người cũng đã kỳ công đóng bè xuống hồ nuôi cá, nhưng ít người thành công. 

Anh Sang lớn lên trong những ngày dịch chuyển khốn khó đó, anh hiểu được nỗi vất vả mà bao năm qua, gia đình anh cũng phải vật lộn để kiếm sống. Cách đây 3 năm, nhận được chương trình hỗ trợ nuôi cá lồng từ tỉnh Hòa Bình, anh cũng mạnh dạn "hạ thủy" nuôi cá.

Những ngày đầu kết bè, nối lưới để khởi nghiệp trên mặt hồ nước mênh mông, anh cũng lo lắm. Anh vốn quen tay cuốc, tay cày, chứ đã nuôi cá bao giờ đâu. Bỡ ngỡ ban đầu rồi cũng qua, trước khi thả cá, anh cũng đã đi thăm nhiều bè cá khác để học hỏi kinh nghiệm. Anh đã chọn 2 giống cá đang bán chạy nhất để nuôi là cá trắm đen và cá lăng.

Năm 1997, anh vay mượn thêm cũng dựng được 2 lồng cá. Ngày đầu thả cá xuống hồ, anh lo lắm. Nhưng vốn là người ham học hỏi, nên chẳng mấy chốc anh nắm được kỹ thuật chăm sóc cũng như đặc tính của loài cá lăng và trắm đen. 

Nuôi cá được 1 năm, anh đã bán được lứa cá đầu tiên. Số tiền thu được, anh tiếp tục đóng lồng nuôi thêm cá. Từ 2 lồng cá ban đầu, đến giờ anh Sang đã có 20 lồng cá. Vui hơn cả là anh đã nắm rõ kĩ thuật nuôi cá.