Bình luận
0
Vũ Duệ tên thật là Vũ Nghĩa Chi (1468 – 1522), người làng Trình Xá, phủ Sơn Vi, trấn Sơn Tây (nay là làng Trình Xá, xã Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ). Ông nổi danh từ nhỏ về sự cần cù, thông minh, hiếu học, năm lên 7 tuổi đã thông thạo các sách nho, y, lý, số làm thơ Đường luật, làm câu đối… nên nhân dân quanh vùng gọi ông là "Thất tuế Thần đồng". Năm 22 tuổi ông thi đỗ Trạng nguyên, khoa Canh Tuất, năm 1490, tức năm thứ 21 đời Hồng Đức vua Lê Thánh Tông.
Sau khi đỗ đại khoa, ông làm quan một thời gian ngắn rồi sau đó cáo quan về quê ở ẩn mở trường dạy học tại đầu làng, như bao vị nho gia cùng thời "Tiến vi Quan, thoái vi Sư". Học trò của ông là người dân quanh vùng như phủ Sơn Vi, phủ Hạc Trì, trấn Sơn Tây, trấn Hưng Hóa… và con cháu của các gia đình có mối quen biết với ông trong những năm ông còn làm việc ở trốn quan trường.
Trong hơn 28 năm dạy học tại quê nhà có nhiều lớp học trò được thầy Vũ Duệ dạy dỗ tham gia thi cử và đỗ đạt, tiêu biểu trong số học trò ấy có hai người đỗ đại khoa và một người đỗ Tiến sỹ, cả ba người đều là người cùng phủ Sơn Vi cũ, trấn Sơn Tây với ông. Đó là Bảng nhãn Nguyễn Mẫn Đốc người Làng Dòng xã Xuân Lũng, Thám hoa Nguyễn Như Thức người làng Mạc, xã Cao Xá và Tiến sỹ Nguyễn Trọng Đạt, người làng Mạo Phố, xã Lương Lỗ, huyện Thanh Ba.
Bảng nhãn Nguyễn Mẫn Đốc sinh ra trong một gia đình thế gia vọng tộc, cha là Tiến sỹ Nguyễn Doãn Cung đỗ đệ tam giáp tiến sỹ đồng suất thân khoa Kỷ Mùi, niên hiệu Quang Thuận 10 (1469) đời vua Lê Thánh Tông, làm quan tới chức Tả thị lang Bộ lại, đồng triều với Vũ Duệ. Khi Vũ Duệ từ quan về quê dạy học thì Nguyễn Doãn Cung đưa người con trai út của mình về làng Trình Xá để bái ông làm thầy và nhờ ông dạy bảo. Nguyễn Mẫn Đốc tư chất thông minh, nhờ được cha, anh dạy bảo từ nhỏ nên ông nổi danh sáng dạ, lại cộng thêm sự chỉ bảo của thầy là Trạng nguyên Vũ Duệ nên học vấn của ông nức tiếng cả một vùng.
Tương truyền, đường đi từ quê nhà của Nguyễn Mẫn Đốc từ làng Xuân Lũng về làng Trình Xá của thầy để học dài trên 10 cây số. Ông thường đi bộ trên con đường thiên lý nối giữa hai làng. Có những buổi ông xuống nhà thầy học, khi về ông mượn thầy cuốn sách Bắc sử về để học, nhưng chỉ được nửa đường thì ông đã đọc thuộc, hiểu và quay lại trả sách cho thầy để mượn cuốn khác. Thầy hỏi nội dung, ông đáp thuộc một mạch không thiếu một từ. Thầy ưng ý với cậu học trò nhỏ tuổi mà thông minh, hiếu học của mình nên hết sức khen ngợi.
Khoa thi năm Quang Thiệu thứ 3, năm Mậu Dần (1518) đời vua Lê Chiêu Tông, sau hai kỳ thi Hương và thi Hội ở quê nhà đều vượt qua với kết quả xuất sắc, Nguyễn Mẫn Đốc tham gia giải Đình nguyên. Khoa thi ấy ông đỗ Đệ nhất giáp tiến sỹ cập đệ, đệ nhị danh Bảng nhãn khi ông 27 tuổi. Sau khi đỗ đại khoa, ông được vua Lê Chiêu Tông bổ làm quan và làm tới chức Thượng thư bộ lại, ngang với chức của thầy mình khi trước, làm quan đồng triều với thầy, với cha và anh. Khi Mạc Đăng Dung soái ngôi nhà Lê, ông cùng thầy mình tập hợp quân binh, cùng các quan lại khác chống lại Mạc Đăng Dung, tuy nhiên thế nhà Mạc mạnh, ông đã cùng thầy chạy vào Thanh Hóa, nơi phát tích của nhà Lê. Lúc bấy giờ mất liên lạc với vua Lê, thầy trò cùng đoàn tùy tùng hướng về đất Lam Kinh vái lạy và cùng nhảy xuống cửa Biển Thần Phù, Nga Sơn, Thanh Hóa tự vẫn để thể hiện lòng Trung quân Ái quốc với triều Lê.
Năm 1666, sau 144 năm ngày hai thầy trò tử tiết, khi đó nhà Lê Trung Hưng được khôi phục, vua Lê Huyền Tông xét công lao của những danh thần tiết nghĩa có công với vương triều Lê thì Nguyễn Mẫn Đốc và thầy của mình là Vũ Duệ cùng được Vua gia phong đứng tên trong bảng vàng 13 Danh thần Tiết nghĩa - Thượng đẳng phúc thần và dựng đền thờ "Tiết Nghĩa từ" tại quê nhà, cho con cháu và nhân dân đời đời Tế Lễ.
Còn với Nguyễn Như Thức, ông thi đỗ Đệ tam giáp Tiến sỹ năm Kỷ Mùi niên hiệu Cảnh Thống thứ hai (1499) đời vua Lê Hiến Tông, làm đến chức Hàn Lâm viện. Tương truyền, sau khi thi xong kỳ thi đình nguyên, bài thi của Nguyễn Như Thức làm khá tốt. Sau buổi khảo thí, ông hội ngộ cùng thầy và thưa lại với Vũ Duệ nội dung bài thi mình đã làm, thầy rất khen ngợi học trò làm bài có tính sáng tạo với tài đối đáp và sự uyên thâm kinh sử. Vũ Duệ nói "khoa này là ân khoa, có hơn 5.000 cử nhân trong cả nước ứng thí với bài của con, như vậy cao lắm cũng chỉ đỗ đến Thám hoa". Nguyễn Như Thức rất buồn với kết quả bài làm của mình. Sau khi triều đình có loa truyền kết quả kỳ thi thì ông chỉ đỗ đồng tiến sỹ xuất thân. Nguyễn Như Thức khi thi xong về quê nhà chờ kết quả, có nói với dân làng Mạc lời nhận xét của thầy như vậy, dân làng mừng rỡ và mọi người cứ vậy mà gọi ông là Thám hoa, đời sau vẫn truyền nhau về giai thoại này. Sau khi đỗ Tiến sỹ, Nguyễn Như Thức ra làm quan triều Lê. Cũng như thầy Vũ Duệ, đồng môn Nguyễn Trọng Đạt và sư đệ Nguyễn Mẫn Đốc, ông làm quan thanh liêm và giữ phẩm hạnh nhà nho, được nhà Lê sơ trọng dụng, giao nhiều chức vụ quan trọng và được triều thần nể phục.
Đối với Nguyễn Trọng Đạt, là người ở thượng phủ Sơn Vi, trấn Sơn Tây nên khi đi học thường lưu trú tại nhà thầy để ăn, học, được thầy tin yêu, dạy dỗ, kèm cặp rất chu đáo. Kỳ thi Đình nguyên năm Kỷ Mùi niên hiệu Cảnh Thống thứ hai (1499) đời vua Lê Hiến Tông, Nguyễn Trọng Đạt cùng đồng môn Nguyễn Như Thức lên kinh ứng thí. Năm đó Nguyễn Trọng Đạt cùng đỗ Tiến sỹ của khoa này, người đời sau có câu rằng: "Huynh, đệ Đồng khoa, bái một thầy". Sau khi đỗ đạt, Nguyễn Trọng Đạt được triều đình Lê sơ bổ ra làm quan.
Như vậy với 28 năm dạy học và hơn 5 năm tham gia chốn quan trường, Trạng nguyên Vũ Duệ ngoài việc để lại cho đời nhiều tác phẩm văn học, đào tạo cho triều đình nhà Lê nhiều bậc nhân tài lương đống thì còn thể hiện được khí tiết của một nhà nho, một vị quan sống nghĩa khí hết lòng trung quân, ái quốc như Tổng đốc Sơn Tây Vũ Hiển Văn từng viết đôi câu đối:
" Bắc quốc Văn Thừa tướng,
Nam triều Vũ Trạng nguyên"
Dịch nghĩa:
"Ở Trung Quốc có Thừa tướng Văn Thiên Tường
Ở Việt Nam có Trạng nguyên họ Vũ"
Tuy nhiên xét về vai trò của người thầy, ông là người thành công hơn với hàng trăm học trò đỗ đạt khắp vùng, đặc biệt là ba vị học trò đỗ đại khoa và giữ nhiều trọng trách trong triều đình Lê sơ, có những đóng góp cho sự ổn định và phát triển của nhà Lê sơ cũng như của đất nước trong giai đoạn này.
Bách tính bấy giờ thường truyền tai nhau câu nói: Thời nay có hai vị Hoàng đế, một người họ Chu ngồi trên ngai vàng, một người họ Lưu đánh cạnh ngai vàng. Danh hiệu “Hoàng đế đứng” này không ai khác chính là Lưu Cẩn.
Nhiều nguồn tin cho biết Triệu Nhã Chi - minh tinh nổi tiếng của điện ảnh Hoa ngữ bị làm phiền bởi những người hâm mộ cuồng nhiệt.
Chia sẻ
Các phim trường được đầu tư hàng tỷ đồng phải tháo dỡ đầy tiếc nuối, đây được xem là "mỏ vàng" du lịch nếu được khai thác và đầu tư hợp lý.
Chia sẻ
Buồng trứng là cơ quan quan trọng của hệ sinh sản. Phụ nữ có nguy cơ mắc nhiều bệnh lý liên quan ở buồng trứng trong đó hai bệnh lý thường gặp là u nang buồng trứng và lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng.
Chia sẻ
Tử vi ngày mai nhấn mạnh, Thần Tài ưu ái những người sáng suốt, không phải những người bốc đồng. Do đó, 3 con giáp này cần thận trọng hơn.
Chia sẻ
Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội chính thức khởi động Dự án “Âm nhạc cuối tuần” tại Nhà Bát Giác – hồ Gươm, mở ra không gian nghệ thuật cộng đồng mới, đưa âm nhạc chất lượng cao đến gần hơn với đời sống người dân Thủ đô.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng Lai Châu đã xác định, làm rõ vai trò chủ mưu, cầm đầu của đối tượng Sùng Thị Mải, xác định nhóm đối tượng này đã chiếm đoạt hơn 300 tỷ đồng của hơn 8.000 nạn nhân...
Chia sẻ
Lee Nghĩa cho biết anh đã có nhiều lần cộng tác cùng Ngân Quỳnh, đến khi chuyển qua làm đạo diễn, có nhiều câu chuyện, nhân vật hợp với tính cách của Thanh Hằng và Thanh Ngọc nên quyết định mời cả 3 chị em cùng đóng chung.
Chia sẻ
Ukraine đã đồng bộ hóa các lệnh trừng phạt chống Nga với Mỹ và cũng áp đặt các hạn chế đối với những cá nhân tham gia vào quá trình phát triển và sản xuất máy bay không người lái của Nga.
Chia sẻ
Tiền vệ Khuất Văn Khang vừa được HLV Kim Sang-sik lựa chọn làm thủ quân U22 Việt Nam tham dự môn bóng đá nam SEA Games 33.
Chia sẻ
Mới đây, bạn Nguyễn Thanh Nhật (An Giang) đã đăng tải loạt chia sẻ cùng những bức ảnh tuyệt đẹp chụp tại đặc khu Phú Quốc, khiến cộng đồng mạng không khỏi xuýt xoa. Thú vị là điều khiến chàng trai gen Z say mê không nằm ở “biển xanh, cát trắng, nắng vàng” vốn quen thuộc, mà lại đến từ những trải nghiệm độc đáo và rất riêng mà cậu bắt gặp trong hành trình khám phá đảo ngọc.
Chia sẻ
BTV Thu Uyên nổi tiếng không chỉ bởi tài năng mà còn bởi vẻ đẹp thanh lịch. Ít ai biết, cô học thạc sĩ tại Mỹ, từng là giảng viên đại học.
Chia sẻ
Chia sẻ kinh nghiệm với các thanh niên nông thôn ở Hải Phòng về việc livestream quảng bá nông sản, các nhà sáng tạo nội dung trên TikTok khẳng định: “Chuyển đổi số không phải để dành cho người giỏi công nghệ mà dành cho người dám bắt đầu”.
Chia sẻ
Xã Long Hải, TPHCM (hình thành từ việc sáp nhập từ thị trấn Long Hải, xã Phước Tỉnh và xã Phước Hưng, tỉnh Bà Rịa–Vũng Tàu cũ) đã tạo ra những dấu ấn mạnh mẽ trong hành trình xây dựng nông thôn mới (NTM) và hướng tới mục tiêu trở thành đô thị. Phóng viên Báo Dân Việt đã có buổi trao đổi với ông Huỳnh Sơn Tuấn, Bí thư Đảng ủy xã Long Hải về xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
Chia sẻ
Cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai đã vào cuộc điều tra làm rõ các đối tượng phá, xâm hại gần 95ha rừng tại thôn Nghĩa Điền, xã Kim Sơn.
Chia sẻ
Không chỉ là một danh sĩ nổi tiếng đất Gia Định, Ngô Nhân Tịnh còn là bậc công thần khai mở triều Nguyễn.
Chia sẻ
Nền kinh tế đất nước đang suy thoái, và chỉ có dầu khí Nga mới có thể cứu vãn, Quốc hội Liên bang Đức (Bundestag) tuyên bố. Đảng Sự lựa chọn cho nước Đức (Alternative for Germany) đang yêu cầu nối lại hoạt động mua dầu.
Chia sẻ
LĐBĐ Malaysia kiện ngược 7 cầu thủ nhập tịch, ĐT Việt Nam... ôm hận? Chelsea muốn mua trung vệ Murillo của Nottingham Forest; ĐT Futsal nữ Việt Nam hòa ĐT Futsal nữ Trung Quốc 2-2; Bất ngờ mất Asencio, Real Madrid khủng hoảng trung vệ; Thủ môn Trịnh Xuân Hoàng cưới "chị đẹp" tiếp viên hàng không.
Chia sẻ
Sau 10 ngày sạt lở gây đứt gãy, người và phương tiện đã được lưu thông toàn tuyến đèo Mimosa sau 18 giờ ngày 30/11.
Chia sẻ
Nguyễn Võ Hoài Nhớ (20 tuổi, Tây Ninh) đang bị tạm giữ hình sự để điều tra hành vi chống người thi hành công vụ sau khi cố ý điều khiển ô tô đâm vào mô tô đặc chủng, cản trở cảnh sát giao thông làm nhiệm vụ. Theo luật sư, với tính chất nguy hiểm của vụ việc, đối tượng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức án cao nhất 7 năm tù theo Điều 330 Bộ luật Hình sự.
Chia sẻ
Từ việc đăng ký trên cơ sở khảo sát nhu cầu về nhóm ngành nghề đào tạo. Xã Văn Lang, tỉnh Thái Nguyên đã mở lớp nấu ăn cho 35 học viên tại thôn Pàn Xả với kỳ vọng, sau đào tạo sẽ có những tổ, đội nấu ăn nhằm cung cấp dịch vụ cỗ bàn không chỉ trên địa bàn xã.
Chia sẻ
Thời gian qua, nhiều hộ dân sống ở phường Bỉm Sơn (Thanh Hóa) gần nhà máy xi măng Bỉm Sơn liên tục phản ánh tình trạng bụi đen và mùi khó chịu xuất hiện dày đặc, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe.
Chia sẻ
Không khí lạnh năm nay đến sớm nhưng thời tiết ban ngày vẫn duy trì sự dễ chịu với bầu trời trong và nhiều nắng, chính vì thế, nhiều bạn trẻ đã lên đồ săn ảnh Giáng sinh sớm tại các quán cà phê, tránh tình trạng quá tải vào mùa cao điểm.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Ưu tú Chí Trung gây bất ngờ với trải nghiệm là công việc của công nhân môi trường đô thị.
Chia sẻ
Giải vô địch bóng đá Thanh Hoá miền Nam năm 2025 sẽ diễn ra từ 7/12/2025-11/1/2026, là sân chơi kết nối nghĩa tình của những người dân xứ Thanh xa quê.
Chia sẻ
Nhiều doanh nghiệp đã đề xuất tham gia cuộc đua đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Đây là dự án có quy mô lớn, vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng cho thấy năng lực để đảm nhận siêu dự án này.
Chia sẻ
Thấy đường Thuận Giao 17, TP.HCM xuống cấp, nhiều ổ gà, ổ voi, người dân đẩy xe rùa, xin xà bần vá đường thì lại bị xe chở rác băm nát.
Chia sẻ
Việc bổ sung thảo dược vào khẩu phần ăn giúp lươn tăng sức đề kháng, giảm stress khi nuôi mật độ cao, hạn chế sử dụng kháng sinh, giảm chi phí thức ăn. Trong suốt quá trình nuôi, các bể thí điểm cũng ghi nhận rất ít tình trạng dịch bệnh, cho thấy mô hình vận hành ổn định và an toàn.
Chia sẻ
Sau khi lái ô tô Lexus màu trắng tông thẳng vào nhóm 3 phụ nữ và một em bé đứng trong sân nhà, đối tượng Nguyễn Tấn Thành đã bị lực lượng chức năng truy bắt và khống chế tại khu vực biên giới. Một nạn nhân nữ đã tử vong tại bệnh viện.
Chia sẻ
Thủ tướng Hungary Viktor Orban cho rằng việc thừa nhận Ukraine đã thất bại trong cuộc xung đột với Nga sẽ gây ra một "cơn địa chấn chính trị" ở châu Âu. Ông cảnh báo rằng các nhà lãnh đạo phương Tây đang chuẩn bị điều quân và biến cuộc xung đột này thành "một trò kinh doanh".
Chia sẻ
Hãng hàng không Vietjet vừa công bố đã hoàn tất cập nhật 69 máy bay Airbus A320/A321, sớm gần 4 giờ so với thời hạn của cơ quan chức năng và Airbus.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Vũ Khắc Hoài Sơn (Theo Giáo Dục và Thời Đại) 
