Tranh luận đánh thuế VAT 5% phân bón tiếp tục làm “nóng” diễn đàn Quốc hội

Sáng 29/10, tiếp tục kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).

Tại dự thảo Luật Thuế Giá trị gia tăng sửa đổi, cơ quan soạn thảo - Bộ Tài chính đề xuất áp thuế VAT 5% đối với phân bón. Giải trình vấn đề này, Bộ Tài chính khẳng định, việc áp dụng thuế VAT 5% đối với phân bón sẽ giúp DN phân bón trong nước được hoàn thuế, giảm giá thành và cạnh tranh với giá phân bón nhập khẩu, vốn đang được hưởng các ưu đãi thuế từ nước khác khi xuất khẩu vào Việt Nam.

Đánh thuế VAT với phân bón làm giảm giá sản phẩm chỉ là... lý thuyết!

Tuy nhiên, cũng như kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá XV, đề xuất này nhận được nhiều ý kiến khác nhau, có đại biểu cho rằng: Về lý thuyết DN phân bón được hoàn thuế VAT, song giá phân bón đến tay người tiêu dùng thực chất có giảm hay không lại phụ thuộc vào doanh nghiệp. Trong khi đó, thuế VAT đánh vào sản phẩm, người tiêu dùng cuối cùng cho nên làm gia tăng gánh nặng cho người nông dân, ngành nông nghiệp.

Có đại biểu đề nghị không đánh thuế 5% với mặt hàng phân bón, tuy nhiên cũng có đại biểu ủng hộ đề xuất như dự thảo luật mà Chính phủ đề xuất.

Đại biểu Quốc hội Lê Thị Song An (đoàn Long An) cho rằng đây là loại thuế gián thu mà người cuối cùng phải chịu là người tiêu dùng, trong trường hợp này là người nông dân. Thuế suất 5% với phân bón chắc chắn sẽ dẫn tới tăng giá phân bón trên thị trường, tạo ra tác động không hề nhỏ với ngành nông nghiệp và nông dân.

Theo bà An, trong bối cảnh ngành nông nghiệp còn nhiều khó khăn, thiếu bền vững, thiếu tính cạnh tranh với các sản phẩm nước ngoài, việc áp thuế với phân bón sẽ giúp tăng ngân sách khoảng 4.200 tỷ đồng.

Tuy nhiên, điều băn khoăn là người dân phải chịu mức phân bón tăng cao và khi giá phân bón tăng, chi phí sản xuất nông nghiệp tăng, làm tăng giá thành sản xuất nông nghiệp.

"Nếu áp dụng thuế suất 5% với phân bón, Nhà nước và doanh nghiệp sẽ được lợi nhưng người nông dân là bộ phận quan trọng nhất của ngành nông nghiệp lại chịu thiệt thòi nhất", vị đại biểu nói.

Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) nói phân bón là nguyên liệu đầu vào quan trọng của sản xuất nông nghiệp. Do đó, nếu không áp thuế suất 5% với phân bón sẽ giúp ích rất lớn cho người nông dân trong bối cảnh chi phí đầu vào sản xuất nông nghiệp ngày một tăng cao.

"Việt Nam là một quốc gia nông nghiệp, nếu áp dụng 5% thuế GTGT vào phân bón sẽ khiến chi phí sản xuất tăng, giá thành sản phẩm đầu ra cũng vì đó tăng theo. Như vậy sẽ ảnh hưởng đến người nông dân, ảnh hưởng cả người tiêu dùng và ảnh hưởng đến chỉ số lạm phát", ông Thạch Phước Bình cho hay.

Tuy nhiên, đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) cho rằng khi Chính phủ, Quốc hội bàn một vấn đề liên quan đến người dân, doanh nghiệp, chắc chắn chúng ta không thể ban hành một chính sách làm ảnh hưởng, gây thiệt hại cho họ mà hướng tới việc xây dựng, ban hành một chính sách tốt nhất.

"Việc áp dụng thuế suất 5% đối với phân bón có lợi cho ba nhà, đó là nhà nông, nhà nước và doanh nghiệp", ông khẳng định.

Đánh thuế VAT 5% sẽ có lợi ích cho ba nhà: Nhà nước, nhà doanh nghiệp và nhà nông!

Ông An cho hay với thuế GTGT, đầu vào - đầu ra phải đi cùng với nhau, đầu ra không chịu thuế, đầu vào không được khấu trừ.

Giả sử doanh nghiệp mua sản phẩm đầu vào 80 đồng, họ sẽ chịu thuế GTGT đầu vào là 8 đồng; giá phân bón bán ra 100 đồng. Nếu không được khấu trừ, nguyên tắc họ sẽ phải đưa vào chi phí, tính vào giá, giá đó sẽ là 108 đồng. Nếu đánh thuế 5%, doanh nghiệp đó được khấu trừ 8 đồng, giá bán sẽ chỉ là 105 đồng thôi.

"Tôi đồng tình với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ở đây doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nhập khẩu được bình đẳng với nhau. Việc áp thuế 5% này chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhập khẩu, còn doanh nghiệp trong nước cũng được bảo vệ, người dân sẽ có cơ hội giảm giá. Nguyên tắc làm giá không phải cứ tăng thuế 5% thì giá sẽ tự động tăng 5% và người dân bị chịu ảnh hưởng", ông An nói.

Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) cho rằng, hiện nay thuế giá trị gia tăng đang đánh vào người tiêu dùng trong đại bộ phận người dùng phân bón, thực phẩm, nông sản. Vì vậy, đại biểu cho rằng đề xuất này cần nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng.

Theo ông Hạ, khi người nông dân mua phân bón không có hóa đơn, như vậy không được khấu trừ đầu vào nên việc đánh 5% thuế với phân bón là người nông dân phải chịu. Vị đại biểu đề xuất đưa mặt hàng phân bón với thuế suất 0%.

Ông Hạ cho rằng câu chuyện cạnh tranh giữa 70% nhập khẩu và 30% trong nước thì các doanh nghiệp Việt Nam phải tính toán nâng cao năng lực quản lý, đổi mới công nghệ… để giảm giá thành, đảm bảo cạnh tranh.

Đại biểu nêu thực tế "các cô ngồi cấy lại gò lưng tần tảo cả đời, nay lại gánh tiếp cạnh tranh cho các doanh nghiệp phân bón". Vị đại biểu cho rằng việc này không hợp lý.

"Người dân đã rất cực, may được mùa thì lại mất giá. Nếu bây giờ tiếp tục đánh thuế 5% người dân phải chịu nữa tôi nghĩ là rất tội cho người dân", đại biểu Hạ bày tỏ.