Tranh luận vấn đề cho phép viên chức "chân trong, chân ngoài", vì sao Đại biểu Quốc hội nêu ý kiến lo ngại?

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đồng tình với quy định viên chức có quyền ký hợp đồng làm việc ngoài giờ. Tuy nhiên, đối với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập, theo ông, nếu được phép ký hợp đồng làm việc bên ngoài cùng ngành nghề thì sẽ không khách quan trong quản lý.

“Ví dụ, một người đang làm giám đốc đơn vị sự nghiệp, nhưng lại ký hợp đồng làm việc ở một đơn vị ngoài, cùng lĩnh vực, thậm chí cũng giữ vị trí quản lý, cũng làm giám đốc, như vậy là không khách quan”, ông Hòa nói và đề nghị chỉ cho phép viên chức và cấp phó của người đứng đầu được ký hợp đồng làm việc ngoài nhiệm vụ chính.

Theo đại biểu, nếu viên chức muốn làm thêm việc bên ngoài thì nên nghỉ, ra ngoài làm hẳn, chứ không thể vừa lãnh đạo trong cơ quan nhà nước vừa làm giám đốc hoặc làm việc quản lý cho một đơn vị ngoài cùng ngành nghề. Điều này dễ dẫn đến xung đột lợi ích, tư lợi, ảnh hưởng đến công bằng trong quản lý.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) đề nghị viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị mình.

Điều này nhằm phòng ngừa tình trạng “chân trong, chân ngoài”, tránh xung đột lợi ích, nhất là trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học. Nơi ranh giới giữa công vụ là lợi ích tư nhân dễ bị lẫn lộn.

Bấm nút tranh luận, đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Ninh) không đồng tình với quan điểm trên. Đại biểu cho rằng, viên chức đang làm việc rất giỏi ở lĩnh vực mình công tác nếu hạn chế không cho hoạt động trong lĩnh vực đang hoạt động thì quyền này không mang lại ý nghĩa, “cho cũng gần như không cho”.

Theo ông, đây là biểu hiện của tư duy “không quản được thì cấm”. Điều quan trọng, cốt lõi là làm sao quản lý trong cơ sở sự nghiệp công lập.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Phòng) cũng cho rằng, quy định công chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp... có thể giúp viên chức phát huy năng lực, chuyên môn, đóng góp cho xã hội.

Song việc này cần siết chặt các quy định về cơ chế kiểm soát, phòng chống tham nhũng. Bởi vì, quy định này có thể tiềm ẩn một số nguy cơ như sự xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư.

"Cần có quy định không cho phép viên chức quản lý tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác. Quy định cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư, đặc biệt ở vị trí quản lý", bà đề nghị.

Trong khi đó, đại biểu Cao Thị Xuân (đoàn Thanh Hoá) cho rằng, quy định cho phép viên chức ký hợp đồng làm việc ngoài giờ là phù hợp với chủ trương chung và xu thế cải cách đổi mới.

Theo bà, điều này nhằm tận dụng năng lực, kinh nghiệm, chuyên môn của đội ngũ viên chức để đóng góp cho xã hội, đặc biệt trong các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn cao như y tế, giáo dục. Đồng thời, chính sách này cũng giúp tăng thu nhập chính đáng, tạo điều kiện cho viên chức cải thiện đời sống và tự chủ hơn.

Tuy nhiên, bà Cao Thị Xuân bày tỏ băn khoăn khi so sánh với luật hiện hành, dự thảo luật dù mở rộng quyền cho viên chức nhưng lại thiếu sự chặt chẽ. Cụ thể là chưa có cơ chế giám sát để đảm bảo nguyên tắc viên chức phải hoàn thành tốt nhiệm vụ chính ở cơ quan nhà nước trước khi tham gia các công việc bên ngoài.

"Nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ thì có thể dẫn đến hệ lụy là những nhiệm vụ chính lại trở thành phụ, chất lượng dịch vụ công cơ bản thiết yếu không được đảm bảo", bà Xuân lo ngại.

Từ đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát kỹ lưỡng, bổ sung các quy định để tránh rủi ro. Nếu cần thiết, có thể giao Chính phủ quy định chi tiết để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong quản lý.

Dùng quyền tranh luận lần 2, đại biểu Phạm Văn Hoà nhấn mạnh, đây là một vấn đề hệ trọng, cần có quy định rất rõ ràng chứ không thể áp dụng đại trà. Ông Hoà dẫn chứng, với tổng số 2,2 triệu viên chức hiện nay, nếu một nửa ra ngoài làm thêm thì hiệu quả công việc tại cơ quan, đơn vị sẽ bị ảnh hưởng.

Theo đại biểu, cần có quy định cụ thể với từng đối tượng. Chẳng hạn, với viên chức trong lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục, y tế, việc cho phép họ làm thêm ngoài giờ là hợp lý. Ví dụ, giáo viên có thể làm việc tại các cơ sở giáo dục bên ngoài sau khi đã hoàn thành giờ dạy theo quy định, hay bác sĩ có thể làm việc tại phòng khám tư ngoài ca trực.

"Đó là những việc làm phù hợp để tăng thu nhập và tận dụng những người tài năng phục vụ xã hội", ông Hoà nói.

Dù vậy, vị đại biểu nhấn mạnh "không phải viên chức nào cũng được ký hợp đồng làm thêm". Ông cũng chỉ ra nguy cơ nếu trong cùng một cơ quan, có người được phép làm thêm, người không sẽ dễ dẫn đến sự phân bì, so sánh.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cần ban hành quy định có điều kiện rất rõ ràng, nêu cụ thể trường hợp nào được ký hợp đồng bên ngoài và trường hợp nào không, nhằm đảm bảo sự công bằng và tránh xáo trộn trong các đơn vị.

×