Để phát huy tiềm năng, phát triển cây ăn quả bền vững, hiện ngành nông nghiệp tỉnh Phú Yên đã và đang triển khai nhiều giải pháp, mở rộng diện tích theo quy hoạch, hướng tới nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm.

Từng bước phát huy thế mạnh

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, năm 2021, sau khi Đề án xây dựng vùng cây ăn quả gắn với chế biến hàng hóa, xây dựng thương hiệu sản phẩm (gọi tắt là Đề án) được UBND tỉnh Phú Yên phê duyệt, nhiều địa phương trong tỉnh đã chủ động mở rộng diện tích quy hoạch theo từng vùng, phù hợp cho từng loại cây ăn quả; đồng thời đẩy mạnh cơ giới hóa sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật, phòng trừ sâu bệnh trong quá trình trồng, chăm sóc và thu hoạch.

Đến nay, toàn tỉnh có hơn 6.907ha cây ăn quả, sản lượng ước đạt hơn 53.412 tấn/năm. Trong đó, diện tích cây ăn quả lâu năm có giá trị kinh tế cao chiếm gần 2.000ha như: sầu riêng, mít, bơ, xoài, mãng cầu, cam, bưởi, ổi, vải, nhãn, khóm... được trồng tập trung tại các huyện có vùng đất đỏ bazan màu mỡ như Sông Hinh, Tây Hòa, Sơn Hòa, một ít ở Phú Hòa và Đồng Xuân.

Đơn cử tại huyện Sông Hinh, khoảng 5-7 năm trở lại đây, được sự định hướng, vận động, khuyến khích của cấp ủy, chính quyền, nhiều hộ dân đã tích cực học tập kinh nghiệm của những người trồng cây ăn quả trong và ngoài tỉnh, chuyển dần sang trồng các loại cây cho giá trị kinh tế cao; đặc biệt là cây sầu riêng.

Ông Nguyễn Văn Hải, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện sông Hinh cho hay: Để cây ăn quả phát triển bền vững và ngày càng nâng cao giá trị trên thị trường, Phòng Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu với UBND huyện đầu tư xây dựng hạ tầng, quy hoạch chi tiết vùng trồng, xây dựng nhiều mô hình cây trồng có giá trị kinh tế cao...

Huyện hỗ trợ người dân sản xuất theo hướng hữu cơ và trở thành sản phẩm OCOP của huyện; đồng thời tổ chức tập huấn khoa học kỹ thuật về sản xuất cây ăn quả an toàn… Đến nay, huyện đã xây dựng nhiều mô hình trồng cây ăn quả có giá trị kinh tế cao với tổng diện tích gần 2.000ha, sản lượng đạt hơn 20.000 tấn/năm.

Còn tại huyện Đồng Xuân, theo Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện, mô hình thâm canh, phát triển cây ăn quả theo hướng VietGAP đang có xu hướng phát triển.

Trong 3 năm qua, huyện đã sử dụng kinh phí khuyến nông và các nguồn vốn khác để tổ chức hỗ trợ, cấp phát 23.870 giống cây ăn quả tại các xã, thị trấn.

Riêng năm 2024, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú yên đã hỗ trợ 8.683 cây mít, bưởi, dừa, xoài, cam… nâng tổng diện tích sản xuất cây ăn quả trên địa bàn huyện hơn 350ha.

Gia đình ông Dương Lượng ở xã Xuân Long (huyện Đồng Xuân) là một trong những hộ tiên phong chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên diện tích vườn tạp của gia đình. Ông Lượng chia sẻ: Trước đây, hơn 5ha đất của gia đình chỉ trồng keo.

Ngoài cây sầu riêng cho giá trị kinh tế cao, hiện nông dân xã Ea Bar (huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên) đang thu hoạch lứa vải đầu tiên sau gần 4 năm chăm sóc. Sông Hinh là huyện có diện tích trồng sầu riêng lớn nhất, nhì tỉnh Phú Yên trước giờ sáp nhập với tỉnh Đắk Lắk-vùng trồng sầu riêng lớn nhất cả nước. Ảnh: NGỌC HÂN

Nhận thấy giá trị cây ăn quả mang lại, tôi đã đầu tư hệ thống tưới phun, chuyển toàn bộ sang trồng quýt và bưởi da xanh. Nhờ chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, hiện các loại cây ăn quả trong vườn đã cho thu hoạch được 2 năm.

Với giá bán bình quân 30.000 đồng/kg bưởi, 20.000-25.000 đồng/kg quýt, sau khi trừ chi phí, gia đình tôi có thu nhập hơn 300 triệu đồng/năm.

Cần giải pháp phát triển bền vững

Tuy diện tích và sản lượng cây ăn quả của tỉnh có tăng nhưng theo đánh giá của ngành Nông nghiệp tỉnh, nhìn chung các vùng sản xuất cây ăn quả còn quy mô nhỏ lẻ, sản lượng thu hoạch còn theo mùa, trái cây tươi sau khi thu hoạch được bán trực tiếp cho thương lái hoặc người sử dụng mà chưa qua khâu sơ chế, bảo quản.

Hầu hết nông dân chưa được hướng dẫn kỹ thuật thu hoạch, sơ chế, bảo quản. Bên cạnh đó, chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ trên cây ăn quả chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân và doanh nghiệp tiêu thụ nên phần lớn sản phẩm trái cây trên địa bàn tỉnh chưa có đầu ra ổn định.

Để tập trung phát triển diện tích cây ăn quả chất lượng cao, ngành Nông nghiệp đã chủ động phối hợp với các sở triển khai thực hiện các nhiệm vụ của Đề án.

Cụ thể, xây dựng chính sách hỗ trợ trồng cây ăn quả (Nghị quyết 15 của HĐND tỉnh và Quyết định 1202 của UBND tỉnh); kiểm tra, cấp và giám sát mã số vùng trồng; hỗ trợ xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý sản phẩm…

Ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa (tỉnh Phú Yên) cho hay: Huyện sẽ tiếp tục chỉ đạo và theo dõi các mô hình thâm canh cây ăn quả (mít, bơ) ở các xã đã được hỗ trợ giống; khuyến khích người dân cải tạo, thâm canh diện tích hiện có nhằm nâng cao năng suất, chất lượng vườn cây ăn quả; phối hợp Trung tâm Khuyến nông, Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi… tuyên truyền, hướng dẫn người dân ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật trong sản xuất.

Theo bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Yên, tiềm năng về cây ăn quả của tỉnh rất lớn.

Để cây ăn quả phát triển bền vững, vực dậy tiềm năng của các loại cây ăn quả, cần thiết phải có sự liên kết hình thành những vùng sản xuất tập trung dưới hình thức HTX, tổ hợp tác và các chi, tổ hội nghề nghiệp.

Phải có sự đồng thuận của “4 nhà”, trong đó Nhà nước, nhà khoa học đóng vai trò quan trọng trong quy hoạch vùng chuyên canh, hướng dẫn kỹ thuật cho nhà nông trồng loại cây ăn quả nào là phù hợp, cách thức bảo quản hợp lý nhằm tăng tỉ lệ sản phẩm cây ăn quả đạt tiêu chuẩn tốt.

Đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp về thông tin, kinh phí trong xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu để phát huy hết thế mạnh sẵn có.

“Thời gian tới, ngành Nông nghiệp tiếp tục tuyên truyền, khuyến khích nông dân cải tạo vườn tạp, vườn có hiệu quả kinh tế thấp, hướng dẫn nông dân theo dõi và kịp thời phòng trị các dịch bệnh trên vườn cây ăn quả; tuyên truyền, hướng dẫn nông dân các biện pháp thâm canh, tăng chất lượng và hiệu quả sản xuất đối với cây ăn quả chủ lực của tỉnh”, bà Thủy cho biết thêm.

Theo Đề án, mục tiêu tiếp tục tập trung phát triển diện tích cây ăn quả đến cuối năm 2025 là khoảng 8.000ha, sản lượng khoảng 55.000 tấn; đến năm 2030, diện tích khoảng 10.000ha, sản lượng khoảng 65.000 tấn; đồng thời kêu gọi nhà đầu tư xây dựng các cơ sở sơ chế, chế biến các sản phẩm cây ăn quả.

×