Truyền thống, trà và tương lai - câu chuyện của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Việt Nam

Trước thềm chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam 14-15/4, Tân Hoa Xã có bài viết với tựa đề "Truyền thống, trà và tương lai: Những câu chuyện của Tập Cận Bình với Việt Nam". Dân Việt xin giới thiệu bài viết.

Khi Tổng Bí thư Tô Lâm có chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên với tư cách là lãnh đạo cao nhất của Việt Nam vào tháng 8 năm ngoái, ông không bắt đầu chuyến đi tại Bắc Kinh mà tại thành phố Quảng Châu ở miền Nam – một sắp xếp đặc biệt mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sau đó ca ngợi là “rất có ý nghĩa.”

Chính tại Quảng Châu, cách đây một thế kỷ, Chủ tịch Hồ Chí Minh – lãnh tụ vĩ đại của Việt Nam – đã bắt đầu các hoạt động cách mạng tại Trung Quốc. Chủ tịch Tập gọi đây là “ký ức đỏ chung” giữa hai đảng lãnh đạo của hai nước.

Chủ tịch Tập Cận Bình sẽ sớm thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ tư tới Việt Nam trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Chủ tịch nước CHND Trung Hoa. Chuyến đi diễn ra đúng dịp kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Trung Quốc và Việt Nam – hai nước láng giềng xã hội chủ nghĩa đã thiết lập một mối quan hệ bền chặt "vừa là đồng chí vừa là anh em.”

Sau những hình ảnh ẩn dụ ấy không chỉ là nghi thức ngoại giao. Ông Tập coi tình hữu nghị lâu dài giữa Trung Quốc và Việt Nam là một sự nghiệp sống động cần được kế thừa và phát triển. Chuyến thăm sắp tới của ông là cơ hội để rút ra cảm hứng từ quá khứ đầy tự hào nhằm định hướng tương lai cho mối quan hệ song phương.

“BÁC HỒ”

Trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam năm 2017, Chủ tịch Tập mang theo một món quà quốc gia đặc biệt – 19 số báo Nhân Dân Nhật Báo, cơ quan ngôn luận chính thức của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Trong số đó có 16 tờ báo cũ đã ố vàng đăng các bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh. “Những tờ báo này có từ thời Chủ tịch Hồ thăm Trung Quốc năm 1955. Chúng tôi đã mất khá nhiều công sức để tìm lại được” - ông Tập giải thích.

Một ấn bản đáng chú ý, đề ngày 26/6/1955, có đăng một bức ảnh toàn trang trên trang nhất, chụp Chủ tịch Hồ cùng với Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai và các lãnh đạo thế hệ đầu tiên của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam tại Hồng Kông và lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, đã thiết lập mối quan hệ cá nhân thân thiết với các lãnh đạo Trung Quốc trong 12 năm hoạt động cách mạng tại đây. “Người như một người anh em với Chủ tịch Mao Trạch Đông, Thủ tướng Chu Ân Lai và các lãnh đạo Trung Quốc khác” - ông Tập viết trong một bài báo đăng trên báo Nhân Dân của Việt Nam trước chuyến thăm năm 2017.

Ông Tập luôn trân trọng những đóng góp không thể phai mờ của các bậc tiền bối vĩ đại trong việc vun đắp tình hữu nghị Trung - Việt. Trong chuyến thăm Việt Nam đầu tiên năm 2015, trong bài phát biểu trước Quốc hội Việt Nam, ông Tập đã trích lời Bác Hồ: “Trung Quốc và Việt Nam có tình hữu nghị vừa là đồng chí, vừa là anh em”.

Ông Tập từng chia sẻ tình cảm cá nhân dành cho Chủ tịch Hồ trong một cuộc gặp gỡ với thanh niên Việt Nam: “Chúng tôi gọi Người là ‘Bác Hồ’” - ông nói. Ông nhấn mạnh rằng, trong trái tim của người dân Trung Quốc cùng thế hệ với ông, Chủ tịch Hồ luôn được nhớ đến như người bạn tốt nhất của nhân dân Trung Quốc.

Trước đó vào năm 2011, khi còn là Phó Chủ tịch nước Trung Quốc, ông Tập đã tới thăm nhà sàn của Bác Hồ để tìm hiểu về cuộc đời của Người. Trước khi rời đi, ông đã viết lưu bút: “Tinh thần của vị lãnh tụ vĩ đại sẽ được tôn vinh muôn đời, tình hữu nghị Trung-Việt sẽ trường tồn cùng năm tháng”.

Sáu năm sau, trong chuyến thăm năm 2017, ông Tập một lần nữa trở lại thăm nơi ở cũ của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bên cạnh ao cá gần nhà sàn – nơi Bác từng sống và làm việc – ông Tập đã học cách vỗ tay gọi cá, như cách Bác Hồ vẫn làm mỗi khi cho cá ăn.

Tại đó, nhìn lại mối quan hệ giữa hai nước, ông Tập nói: “Chúng ta cần học tập tinh thần của Chủ tịch Mao, Thủ tướng Chu và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiếp nối và phát triển tình hữu nghị Trung - Việt vì lợi ích của nhân dân hai nước.”

TRÒ CHUYỆN BÊN TÁCH TRÀ

Trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2024 của Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Tập Cận Bình đã chuẩn bị một buổi tiệc trà tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh. Lựa chọn Trung Quốc là điểm đến đầu tiên sau khi được xác nhận là Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ hai tuần trước đó, Tổng Bí thư Tô Lâm thể hiện rõ tầm quan trọng của mối quan hệ truyền thống giữa hai nước – điều mà báo Nhân Dân đã nhấn mạnh trong bài xã luận cùng thời điểm.

Bà Bành Lệ Viện, phu nhân Chủ tịch Tập, cũng mời phu nhân ông Tô Lâm – bà Ngô Phương Ly – đến dự buổi trà đạo, nơi họ cùng thưởng thức các tiết mục nghệ thuật truyền thống Trung Hoa, bao gồm cả Kinh kịch.

Qua nhiều năm, những buổi tiệc trà đã trở thành một truyền thống vừa đều đặn vừa mang dấu ấn riêng trong các chuyến thăm cấp cao giữa lãnh đạo Trung Quốc và Việt Nam, bởi hai quốc gia có nét tương đồng trong văn hóa trà.

“Khác với những cuộc hội đàm chính thức, đàm đạo bên bàn trà mang đến không gian giao tiếp thân mật và gần gũi hơn cho lãnh đạo hai bên” - bà Bàn Kim Nga, Giám đốc Phòng Nghiên cứu Phong trào Cộng sản Quốc tế, thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nhận định.

Tặng quà trong những buổi trà đạo cũng để lại những ký ức sâu đậm trong quan hệ song phương. Trong chuyến thăm Việt Nam năm 2023, tại buổi trò chuyện bên trà ở Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tặng Chủ tịch Tập một bức tranh mô tả lại chính buổi trà đạo mà hai nhà lãnh đạo từng chia sẻ trước đó tại Bắc Kinh. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chia sẻ, có thể món quà không phải điều gì quá đặc biệt, nhưng giá trị đích thực nằm ở tình cảm đồng chí anh em trân quý.

Năm 2017, sau một buổi trà đạo tại Bắc Kinh, Chủ tịch Tập đã tặng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng một bản sao bài thơ “Tẩu Lộ” (Đi đường) do Chủ tịch Hồ Chí Minh viết tay bằng chữ Hán. Bài thơ nói về hành trình gian nan nhưng đầy quyết tâm giành lại độc lập cho dân tộc. Ông Tập cũng đã trích dẫn bài thơ này trong bài phát biểu trước Quốc hội Việt Nam năm 2015 để kêu gọi hai nước cùng nhìn xa, trông rộng trong quan hệ song phương.

Trung Quốc và Việt Nam đều là các quốc gia xã hội chủ nghĩa, do đảng cộng sản lãnh đạo, có hệ thống chính trị và con đường phát triển tương đồng. Ông Tập từng phát biểu: “Trung Quốc và Việt Nam có được những thành tựu ngày hôm nay là nhờ kiên định với cải cách, mở cửa và đổi mới, đồng thời tìm ra con đường phát triển phù hợp với điều kiện quốc gia riêng”.

Trong bối cảnh thế giới đầy biến động và thách thức, hai nước láng giềng đã thống nhất cùng hướng tới những mục tiêu cao hơn. Trong chuyến thăm cấp nhà nước năm 2023, hai bên cam kết xây dựng cộng đồng Trung Quốc – Việt Nam có chung tương lai, mang ý nghĩa chiến lược. Kết thúc chuyến đi, ông Tập nói với ông Trọng: “Chúng ta nên cùng nhau đi tiếp con đường này”.

Những người trẻ tiên phong

Cũng trong chuyến thăm cấp nhà nước năm 2023, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tổ chức một cuộc gặp đặc biệt tại Hà Nội dành cho Chủ tịch Tập Cận Bình. Sự kiện quy tụ các đại biểu trẻ Trung Quốc và Việt Nam, cùng những người đã có đóng góp cho mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước.

Tại đây, ông Tập khuyến khích các đại biểu, đặc biệt là thế hệ trẻ, hãy trở thành “người tiên phong” trong việc thúc đẩy tình hữu nghị song phương. Chính trong dịp này, sinh viên Lê Nguyệt Quỳnh – một nữ sinh Việt Nam – đã lần đầu tiên gặp Chủ tịch Tập.

Hiện nay, Quỳnh là sinh viên năm nhất ngành kinh tế tại Đại học Thanh Hoa – chính là ngôi trường mà ông Tập từng theo học. Cô chia sẻ ấn tượng của mình về Chủ tịch Tập: “Ông ấy hiền hậu, cao lớn và rất uy nghi.”

Với tư cách đại diện cho thanh niên Việt Nam, Quỳnh đã có bài phát biểu trước Chủ tịch Tập tại sự kiện. Bức ảnh ghi lại khoảnh khắc đó hiện là ảnh bìa trên tài khoản WeChat của cô – ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất Trung Quốc.

Quỳnh quê ở tỉnh Nghệ An – vùng đất sinh ra Chủ tịch Hồ Chí Minh – và bắt đầu học tiếng Trung từ cấp 2. Tình cờ xem được một phóng sự về chuyến thăm trường cũ của Chủ tịch Tập, cô đã quyết tâm thi vào Đại học Thanh Hoa – ngôi trường trong mơ của mình.

Cũng như Quỳnh, nhiều sinh viên Việt Nam đã chọn Trung Quốc làm nơi du học. Trong năm học 2023–2024, có khoảng 20.000 sinh viên Việt Nam đang theo học tại Trung Quốc. Số lượng sinh viên Trung Quốc học tập tại Việt Nam cũng đang ngày một tăng.

Niềm tin của Chủ tịch Tập rằng “tình hữu nghị giữa các quốc gia bắt nguồn từ sự gắn bó giữa nhân dân” đã chạm đến trái tim của Quỳnh. “Dù bạn đi đâu, nếu người dân hai nước hòa thuận với nhau, họ sẽ tự nhiên chia sẻ văn hóa và hiểu nhau nhiều hơn” - cô nói. “Và từ đó, tình bạn sẽ nảy nở và bền chặt”.

“Khi nói đến việc giữ gìn tình hữu nghị giữa hai dân tộc, chính thế hệ trẻ như chúng em phải là người tiếp bước, gánh vác trọng trách đó" - Quỳnh khẳng định.

×