Bình luận
0
Là vị đại khoa văn võ toàn tài, ngay thẳng chính trực nổi tiếng đương thời - Tiến sĩ Dương Trực Nguyên sau khi mất được phong thần, dân làng thờ phụng ghi nhớ công ơn.
Trong lịch sử, hiếm có đối thủ nào của triều đình cũ lại được vương triều mới phong thần. Nhưng có lẽ, với Dương Trực Nguyên phải là một ngoại lệ, bởi tấm lòng trung quân ái quốc, ngay thẳng chính trực, vì triều đình dù chết cũng chẳng chối từ.
Theo các nguồn sử liệu, Dương Trực Nguyên (1457 – 1509) quê tại thôn Thượng Phúc, xã Thượng Phúc, tổng La Phù, huyện Thượng Phúc, phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam (nay là thôn Hòe Thị, xã Nguyễn Trãi, Thường Tín - Hà Nội).
Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" cho biết: Dương Trực Nguyên đỗ Tiến sĩ năm Hồng Đức thứ 21 (1490) rồi được phong chức Hiệu lý Viện Hàn lâm, ít lâu sau làm Hiến sát Hải Dương. Tuy nhiên, năm 1493 vì tâu trái ý vua, ông bị giáng xuống chức cũ.
Sau khi vua Lê Thánh Tông qua đời năm 1497, vua Lê Hiến Tông lên ngôi đã cho Dương Trực Nguyên giữ chức Đông các Hiệu thư, rồi thăng chức Lại khoa cấp sự trung.
"Đại Việt sử ký toàn thư" chép rằng, năm 1499 ông được bổ nhiệm làm Phủ doãn phủ Phụng Thiên. Nổi tiếng là người cương nghị, thẳng tay trừng trị cường hào và những người cậy quyền thế nên rất được lòng dân. Năm 1500, ông được vua Lê Hiến Tông bổ nhiệm làm Đô đình úy quản lý ty Đình úy.
Ty Đình úy là cơ quan mới được cải cách sau khi Lê Hiến Tông lên ngôi. Trước đây, ty Đình úy thuộc vệ Cẩm y, hễ người nào tội nặng, án đáng ngờ, nhà vua có chiếu chỉ xuống thì ty ấy vâng mệnh xét hỏi lại. Dương Trực Nguyên sau đó tiếp tục giữ nhiều chức vụ cao khác trong triều.
Lúc làm Tả thị lang bộ Lễ, năm 1503, Dương Trực Nguyên đã tâu xin đắp đê bên sông Tô Lịch đề phòng lụt, chống hạn để đem lợi cho việc nhà nông. Tháng 12 năm ấy Dương Trực Nguyên cai quản Hàn lâm viện sự.
Sau khi vua Lê Hiến Tông qua đời năm 1504, vua Lê Túc Tông nối ngôi cũng mất sớm, vua Lê Uy Mục lên ngôi đã cử Dương Trực Nguyên làm Chánh sứ sang nhà Minh. Đến năm 1509, vua Lê Uy Mục bổ nhiệm Dương Trực Nguyên làm Đô ngự sử đài, chức quan trông coi việc hặc tấu, can gián nhà vua.
Trong gần 20 năm làm quan dưới 4 triều vua: Lê Thánh Tông, Lê Hiến Tông, Lê Túc Tông và Lê Uy Mục, ông trải qua gần 20 chức vụ khác nhau, cao nhất là Ngự sử đài và tham gia Hội thơ Tao Đàn do vua Lê Thánh Tông sáng lập năm 1495. Ông là một trong số ít người từng làm quan ở cả 6 bộ Binh, Hình, Công, Lễ, Hộ, Lại.
Năm 1497, Dương Trực Nguyên khi đó đang giữ chức Đông các Hiệu thư đã tham gia biên soạn Bộ luật Hồng Đức. Năm 1498, ông được thăng Lại khoa Cấp sự trung.
Tuy làm quan ở kinh thành nhưng Dương Trực Nguyên luôn quan tâm đến đời sống của bà con quê hương. Ông là người tâu với vua việc đắp đê sông Nhuệ từ làng Trát Cầu đến làng Cống Xuyên, đi qua quê ông là Hòe Thị và khai con cừ (ngòi, lạch) từ An Phúc xuống Thượng Phúc để phòng lũ lụt, hạn hán, giúp dân yên tâm sản xuất.
Dương Trực Nguyên làm quan trải 4 đời vua Lê. Ảnh minh họa.
Tháng 11/1509, Giản Tu công Lê Oanh (vua Lê Tương Dực sau này) khởi binh làm phản ở Thanh Hóa và tiến về Đông Kinh. Dương Trực Nguyên được phong Tán lý, cùng tướng Lê Vũ cầm quân dẹp loạn.
Thế quân Lê Oanh mạnh đã đánh tan quân triều đình ở nhiều phòng tuyến, Dương Trực Nguyên giao tranh với Lê Oanh và tử trận tại làng Châu Cầu (nay thuộc Phủ Lý - Hà Nam).
Lê Oanh tiến vào kinh thành giết Lê Uy Mục và lên ngôi, trở thành vua Lê Tương Dực. Năm 1512, triều đình Lê Tương Dực xét thấy Dương Trực Nguyên là vị quan ngay thẳng, trung quân ái quốc, tiết nghĩa trung thành nên truy tặng ông làm Ngự sử đài trung đô ngự sử, được phong làm phúc thần, cho dân làng quanh quê hương ông thờ phụng.
Theo khảo sát của giới lịch sử, hiện nay tại đình làng Hòe Thị có 9 đạo sắc phong, thờ Thành hoàng làng Khiêm Xung đại vương, một vị thiên thần. Việc thờ phụng vị thiên thần này bắt nguồn từ chuyến đi sứ Trung Quốc năm 1508 của Dương Trực Nguyên.
Trên đường về, đến hồ Động Đình gặp bão nên Dương Trực Nguyên lên đảo giữa hồ để tránh. Trên đảo có một miếu thờ, có bia ghi tám chữ "Khiêm xung mặc vận thành chương hiển ứng". Ông về tâu vua. Vua cho là thần phù hộ nên sắc phong Thành hoàng làng, sắc lệnh cho 5 làng phụng thờ, nay là 7 làng gồm Hòe Thị, Mễ Sơn, Yên Phú, Gia Phúc, Gia Khánh, Lộc Dư, Đình Tổ.
Trong 9 đạo sắc phong, đạo xưa nhất có niên đại Cảnh Hưng năm thứ nhất (1740). Đạo có nội dung phong phú có niên đại Tây Sơn Cảnh Thịnh năm thứ nhất (1793), ghi Dương Trực Nguyên có công giúp nước, mở rộng ơn sâu, giữ yên ổn 4 phương và được nhân dân trong vùng thờ phụng. Vì vậy, một số nơi đang nhầm lẫn Dương Trực Nguyên là Thành hoàng làng.
Dương Trực Nguyên khi còn sống không chỉ là một vị quan thanh liêm, trung quân ái quốc, luôn quan tâm đến đời sống nhân dân, mà khi mất đi còn nhiều lần hiển linh giúp nước, giúp dân. 300 năm sau khi mất, năm 1809 sử gia Phan Huy Chú có chép: "Ông chết trở nên linh thiêng, người làng thờ cúng, sau phong Thượng đẳng phúc thần".
Tên làng Hòe Thị cũng bắt nguồn từ Dương Trực Nguyên. Trước đây, làng có tên là Thượng Phúc. Một lần, nhà vua ban cho ông cây hòe. Ông mang về trồng ở chợ làng, cây lên xanh tốt. Trong tiếng Hán, "thị" tức là chợ nên dân làng đã đổi tên thành Hòe Thị để ghi nhớ công lao của Dương Trực Nguyên.
Làng Hòe Thị hiện không còn cây hòe do Dương Trực Nguyên trồng. Dòng họ Dương cũng đã ly tán khắp nơi. Tuy vậy, trong ký ức và niềm tin của người dân Hòe Thị, Tiến sĩ Dương Trực Nguyên luôn là biểu tượng lớn của sự hiếu học, tận tụy, hết lòng vì đất nước và quê hương.
Cung thờ Thượng đẳng Phúc thần Dương Trực Nguyên trong đình làng Hòe Thị.
Không chỉ văn chương, mà nhiều tư liệu liên quan đến Tiến sĩ Dương Trực Nguyên cũng bị thất lạc. Bởi vậy, người nay chỉ biết đến vị đại khoa tiết nghĩa thông qua một số ghi chép của Phan Huy Chú.
Ghi nhận công lao và tôn vinh danh nhân, cuối năm 2021 - HĐND TP Hà Nội đã thông qua việc đặt tên đường Dương Trực Nguyên - từ ngã ba giao cắt phố Nguyễn Phi Khanh cạnh Trường THPT Thường Tín đến cầu Thụy Ứng.
Tiến sĩ Dương Trực Nguyên không những là một đại thần thanh bạch, liêm chính yêu nước thương dân, một lòng vì lợi ích của nhân dân được 4 triều vua tin dùng, mà ông còn là một nhà thơ - một trong "Nhị thập bát tú" của Hội Tao đàn do Lê Thánh Tông làm Tao đàn nguyên súy cùng 2 Phó nguyên súy Thân Nhân Trung và Đỗ Nhuận.
Với 28 đại thần danh sĩ tài cao được ví như 28 vì sao chính trong khoa Thiên văn học cổ xưa. Mặc dù thơ của Tao đàn chủ yếu là thơ ngâm vịnh ca ngợi đất nước tươi đẹp, thịnh trị và xướng họa thơ vua.
Thơ xướng là vua, thơ họa là của "Nhị thập bát tú" thành viên. Dù có phần khuôn sáo, công thức, niêm luật (theo ý vua). Song thơ của Hội Tao đàn cũng thể hiện văn phong một thời thịnh trị của chế độ phong kiến đạt tới đỉnh cao.
Rất tiếc thơ của Hội Tao đàn nói chung, của Tiến sĩ Dương Trực Nguyên nói riêng bị thất lạc quá nhiều, không lưu giữ được. Một số còn lại hầu hết là thơ chữ Hán, ông họa lại thơ vua được chép chung với các thành viên Tao đàn khác trong các tập thơ của Hội Tao đàn.
Hiện có 2 tập thơ phụng họa ngự chế (họa thơ Lê Thánh Tông) còn lưu giữ được một số bài của ông là tập "Quỳnh uyển cửu ca" và "Văn minh cổ xúy"...
"Trước kia vua thích văn thơ, ngự thuyền đến Lam Sơn làm thơ nhớ lại cơ nghiệp của Thánh tổ. Trực Nguyên họa lại có câu kết rằng:
"Lam Sơn chỉ xích thiền nam vọng/ Vạn cổ nguy nguy sáng nghiệp công" (Dịch là: Trông lại Lam Sơn chừng thước tấc/ Công lao sáng nghiệp ngất muôn xưa).
Hay bài thơ "Bái yết sơn lăng cảm xúc" do tác giả Hán Nôm Mai Hải dịch: "Mưa gội khóm hoa gấm vóc tươi/Sương ngưng cây biếc khói xa vời/Xa xá thuyền Ngự mờ sông nước/Phấp phới tinh kỳ rực nắng trời/Kinh cũ non sông xanh biếc biếc/Quê vua lăng tẩm chói ngời ngời/Huy hoàng văn vật nay mừng thấy/ Bốn biển về đây đạo hiếu soi".
Tôi thấy hình bóng gia đình mình trong phim.
Chia sẻ
Khi gặp lại Hoàng hậu Tiền Thị, Chu Kỳ Trấn gần như không nhận ra người vợ năm xưa. Dẫu thân thể nàng đã tàn tật, nhưng tấm lòng hy sinh và tình nghĩa sâu nặng ấy khiến ông vô cùng xúc động và trân trọng.
Chia sẻ
Trần Hữu Lượng tử trận trong trận quyết chiến Hồ Bà Dương trước đại quân của Chu Nguyên Chương. Con trai ông - Trần Thiện, người được phong làm thái tử, bị bắt giết. Người con còn lại là Trần Lý được đưa lên ngôi hoàng đế nhưng sau này phải lưu lạc sang Cao Ly.
Chia sẻ
Đêm hội hòa âm cồng chiêng Đông Nam Á năm 2025 được tổ chức tại tỉnh Lâm Đồng đã tôn vinh các giá trị đặc sắc của di sản văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên và các nước trong khu vực Đông Nam Á có văn hóa cồng chiêng.
Chia sẻ
Lễ bế mạc SEA Games 33 tại Thái Lan gây chú ý khi video tổng kết những khoảnh khắc đáng nhớ, nhưng tuyệt nhiên chủ nhà lại "quên" chiến thắng đầy cảm xúc của U22 Việt Nam.
Chia sẻ
Song song với hỗ trợ sinh kế, Chương trình “Tiếp sức nhà nông” còn trao học bổng cho con của các hộ tham gia, qua đó nhằm nuôi dưỡng tinh thần hiếu học và tiếp thêm động lực đến trường cho các em.
Chia sẻ
Châu Âu đang đứng trước một trong những lựa chọn quan trọng nhất kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ, theo Middle East Monitor.
Chia sẻ
Khoảng 15h ngày 18/12/2025, nhận được tin từ quần chúng nhân dân, bằng các biện pháp nghiệp vụ, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Thanh Hóa đã nhanh chóng triệt xóa một sới bạc, bắt quả tang 15 đối tượng đang đánh bạc dưới hình thức xóc đĩa.
Chia sẻ
Không lâu sau khi ký hợp đồng chuyên nghiệp với CLB MVV Maastricht, hậu vệ Việt kiều Bỉ Lenn-Minh Trần đã tăng giá khá mạnh.
Chia sẻ
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã ra quyết định truy nã đối tượng Trương Văn Tú (SN 2001; thường trú tại xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh - trước là xã Nam Dương, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang).
Chia sẻ
Lễ bế mạc SEA Games vừa diễn ra trên sân vận động Rajamangala (Bangkok Thái Lan) trong không khí đầm ấm, gắn kết, khép lại Đại hội thể thao Đông Nam Á với những dấu ấn đậm nét của đoàn thể thao Việt Nam.
Chia sẻ
Thủ tướng cho rằng, phát triển kinh tế tư nhân không chỉ là trách nhiệm, nghĩa vụ, thẩm quyền mà phải bằng cả trí tuệ, ý chí, khát vọng và tình cảm, để phát triển kinh tế tư nhân thực sự là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.
Chia sẻ
Ngày 20/12, hàng chục cán bộ Bảo hiểm xã hội (BHXH) và Bưu điện tỉnh Lai Châu đã đồng loạt xuống đường, “gõ cửa” từng hộ dân để tuyên truyền về BHXH tự nguyện và bảo hiểm y tế (BHYT) hộ gia đình. Đây là đợt ra quân cao điểm nhằm đưa chính sách an sinh xã hội lan tỏa sâu rộng trong đời sống đồng bào các dân tộc trên địa bàn.
Chia sẻ
Sau đợt mưa lũ vừa qua, nhiều địa phương tại Khánh Hòa và khu vực Tây Nguyên vẫn còn đối mặt với vô vàn khó khăn. Không chỉ ruộng vườn, tài sản bị hư hại, mà nhiều gia đình còn mất đi mái nhà – chỗ dựa cuối cùng để an tâm sống qua ngày. Trong hoàn cảnh ấy, chương trình “Phân Bón Cà Mau – Cùng nhau san sẻ” đã kịp thời có mặt, đến tận nơi thăm hỏi, động viên và hỗ trợ xây dựng nhà Đại đoàn kết, giúp người dân sớm ổn định cuộc sống, có mái ấm an toàn trước Tết Bính Ngọ 2026.
Chia sẻ
Lực lượng Phòng vệ Ukraine tiếp tục tiến hành các đòn tấn công nhằm vào nhiều tài sản quân sự chiến lược của Nga tại các khu vực khác nhau bao gồm ở Crimea và biển Caspi, với mục tiêu làm suy yếu tiềm lực quân sự và kinh tế của đối phương.
Chia sẻ
Ngày 20/12, Công an tỉnh Bắc Ninh tổ chức Hội nghị tổng kết công tác Công an năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026.
Chia sẻ
Toả sáng ở U22 Việt Nam, Phạm Lý Đức 1m82 trở lại “giải cứu” HAGL?; U23 Việt Nam sắp hội quân trở lại; Ronaldo sở hữu biệt thự đắt nhất Bồ Đào Nha; HLV Klopp sẵn sàng cân nhắc dẫn dắt Real; HLV Arteta muốn gắn bó lâu dài với Arsenal.
Chia sẻ
Sau thành công của "Nụ hôn bạc tỷ" dịp Tết 2025, Thu Trang xác nhận không tham gia đường đua phim Tết 2026 để tập trung toàn lực cho dự án điện ảnh "Ai thương ai mến". Nữ đạo diễn cho biết đây là lựa chọn chiến lược nhằm đảm bảo chất lượng cho dự án được xem là lớn nhất sự nghiệp của cô.
Chia sẻ
Những ngày gần đây, giá sầu riêng ngịch vụ (quả sầu riêng trồng nghịch vụ) trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp mới (chủ yếu trên địa bàn tỉnh Tiền Giang trước đây) giảm mạnh khiến nhà vườn trồng sầu riêng “đứng ngồi không yên”.
Chia sẻ
Sau quyết định của EU về việc cấp cho Kiev một khoản vay được bảo đảm bằng ngân sách của Liên minh, thay vì tài sản của Nga, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán tuyên bố rằng nếu Nga kiện về việc tịch thu các khoản tiền bị đóng băng của mình, EU sẽ phải hoàn trả gấp đôi số đó.
Chia sẻ
Trên những triền núi ở xã Vân Canh, tỉnh Gia Lai (địa phận huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định trước đây), đồng bào dân tộc Chăm H’roi và Bahnar vẫn gieo trồng lúa nương, trong đó có giống lúa Đá Đỏ. Với họ, đây không chỉ là vụ mùa mà quan trọng hơn là cách gìn giữ ký ức của cha ông, hương vị thiêng quý của núi rừng.
Chia sẻ
Bí thư Tỉnh ủy Hưng Yên Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết, Hưng Yên thống nhất quan điểm triển khai dự án phục dựng, tái hiện, hồi sinh Phố Hiến không nhằm lợi nhuận kinh tế trước mắt mà hướng tới mục tiêu lâu dài, bền vững, kết nối giá trị văn hóa của quá khứ - hiện tại - tương lai.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Ưu tú từng tham gia "Biệt động Sài Gòn", từng là chủ hãng phim, từng được nhiều Nghệ sĩ Nhân dân tài danh cộng tác.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, bắt đầu từ cuối năm nay, 3 con giáp sẽ trải qua một thời kỳ thịnh vượng hiếm có trong cả thập kỷ, không còn phải chịu cảnh nghèo đói.
Chia sẻ
Đại gia Trần Đăng Khoa, hay được gọi là Khoa “khàn” bất ngờ tái xuất với vai trò Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Địa ốc Đại Quang Minh. Trước đó, vị đại gia này là người đứng sau hàng loạt dự án bất động sản lớn đình đám.
Chia sẻ
Truyền thông Hàn Quốc không tiếc lời ca ngợi chiến tích của U22 Việt Nam và HLV Kim Sang-sik trước U22 Thái Lan ở chung kết SEA Games 33.
Chia sẻ
KS Nguyễn Thị Nguyệt và cộng sự, Trung tâm Ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM vừa thực hiện thành công đề tài nghiên cứu sản xuất hàng loạt lan Kiếm từ giống nuôi cấy mô. Lan Kiếm là một trong những loài lan được ưa chuộng trên thị trường bởi sự đa dạng về chủng loại, màu sắc hoa phong phú và có mùi thơm…
Chia sẻ
Thông qua buổi thảo luận sẽ giúp người dân Khánh Hòa có thêm nguồn lực để sớm phục hồi sản xuất, giảm thiểu rủi ro và ổn định sinh kế sau mưa lũ.
Chia sẻ
Bình luận bị cho là kém duyên của tỷ phú Elon Musk về hình thể nữ diễn viên Sydney Sweeney đã thổi bùng làn sóng phản đối mạnh mẽ trên mạng xã hội.
Chia sẻ
Người dân xung quanh hoảng loạn khi chứng kiến cảnh con vật trồi lên mặt nước với thi thể đứa trẻ bị kẹp chặt trong hàm.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV
