Vị hoàng đế "bán nước" nhục nhã nhất lịch sử Trung Hoa là ai?

Thạch Kính Đường - Vị hoàng đế "bán nước" nhục nhã nhất lịch sử Trung Hoa

Thạch Kính Đường là một trong số các hoàng đế gây tranh cãi thời Ngũ đại Thập quốc ở Trung Hoa. Năm 937, Thạch Kính Đường nhượng Yên Vân Thập lục châu cho nhà Liêu ở phương bắc - triều đại phong kiến do người Khiết Đan thành lập, vận nước kéo dài từ năm 907 đến năm 1125, dài 218 năm.

Hành động nhượng đất từ xưa đến nay luôn được coi là điều cấm kỵ. Điều gì khiến Thạch Kính Đường quyết định như vậy dẫn đến "tiếng xấu muôn đời”?

Thạch Kính Đường sinh năm 892 trong một gia đình người dân tộc Sa Đà - nhóm dân tộc thiểu số sống ở vùng biên giới phía tây Trung Hoa khi đó.

Cha của Thạch Kính Đường là Thạch Chi Hân, một thủ lĩnh nổi tiếng trong cộng đồng người Sa Đà. Dù không phải là người Hán, nhưng từ nhỏ, Thạch Kính Đường đã được giáo dục cả văn hóa Sa Đà và văn hóa Hán. Thạch Kính Đường đặc biệt yêu thích binh pháp và ngưỡng mộ các tướng tài như Lý Mục, Chu Á Phu, những anh hùng nổi tiếng trong lịch sử Trung Hoa.

Sau khi nhà Đường sụp đổ vào năm 907, vùng lãnh thổ phía tây Trung Hoa trở thành địa bàn của tiết độ sứ Lý Khắc Dụng - kẻ thù duyên nợ với hoàng đế nhà Hậu Lương ở Trung Nguyên là Chu Toàn Trung. Thạch Chi Hân là một trong số những cánh tay đắc lực của Lý Khắc Dụng.

Năm 908, Lý Khắc Dụng qua đời, con trai Lý Tồn Úc kế nghiệp cha. Lý Tồn Úc trọng dụng Lý Tự Nguyên, con nuôi của vua cha. Nhận thấy Thạch Kính Đường có tài cưỡi ngựa bắn cung hơn người, Lý Tự Nguyên đặc biệt trọng dụng, giao cho chỉ huy thân binh và gả con gái sau này là Vĩnh Ninh công chúa cho.

Trong các trận đánh với triều Hậu Lương, Thạch Kính Đường đã nhiều lần lập công lớn, giúp đánh bại kẻ thù duyên nợ. Năm 923, Lý Tồn Úc xưng đế, lập ra nhà Hậu Đường, sau đó tiến hành một chiến dịch diệt hoàn toàn nhà Hậu Lương trong cùng năm. 

Lý Tự Nguyên đóng vai trò nổi bật trong chiến dịch còn Thạch Kính Đường và Lý Tòng Kha đều lập được công lớn. Lý Tòng Kha là một vị tướng tài năng, con nuôi của Lý Tự Nguyên. Tuy vậy, Lý Tồn Úc không ban phú quý vì theo ghi chép thì Thạch Kính Đường không thích kể công, chỉ có Lý Tự Nguyên là biết.

Giống như hoàng đế một số triều đại Trung Hoa, Lý Tồn Úc sau khi nắm quyền thì bắt đầu sát hại công thần. Thạch Kính Đường thuyết phục Lý Tự Nguyên làm phản. Kết quả là Lý Tồn Úc bị sát hại trong một cuộc binh biến tại Lạc Dương. Lý Tự Nguyên sau đó trở thành hoàng đế.

Thạch Kính Đường không chỉ được phong làm tiết độ sứ mà còn được xem là người kế thừa tiềm năng cho ngai vàng. Nhưng Thạch Kính Đường khéo léo né tránh, để các con của Lý Tự Nguyên tranh giành ngôi báu.

Sau khi Lý Tự Nguyên qua đời, triều Hậu Đường bắt đầu rơi vào khủng hoảng quyền lực. Hoàng tử Lý Tòng Hậu kế vị nhưng triều đình bị các phe cánh chia rẽ dẫn đến bất ổn. Lý Tòng Hậu mất quyền kiểm soát, dẫn đến việc Lý Tòng Kha đoạt ngôi vị.

Dù Lý Tòng Kha từng có quan hệ thân thiết với Thạch Kính Đường, nhưng sau khi lên ngôi, hoàng đế bắt đầu nghi ngờ Thạch Kính Đường vì quyền lực và ảnh hưởng lớn từ thời Lý Tự Nguyên.

Để giảm bớt mối đe dọa, Lý Tòng Kha nhiều lần điều chuyển Thạch Kính Đường khỏi các chức vụ quan trọng. Năm 936, vợ của Thạch Kính Đường với tư cách là trưởng công chúa, đến chúc rượu Lý Tòng Kha, xin được cùng chồng rời khỏi kinh đô Lạc Dương. Trong lúc uống rượu say, Lý Tòng Kha buột miệng: "Sao không ở lại mà vội về. Muốn cùng Thạch lang làm phản chăng?”.

Thạch Kính Đường biết tin thì càng lo sợ nên quyết định làm phản. Tuy nhiên, lực lượng trong tay Thạch Kính Đường còn quá yếu để chống lại Hậu Đường. Trong lúc bí đường, Thạch Kính Đường đã thực hiện một quyết định mà hậu thế gọi là “bán nước cầu vinh”: gửi thư cầu cứu Khiết Đan – một dân tộc du mục phương bắc, tổ tiên của người Liêu.

Để đổi lấy viện binh, Thạch Kính Đường cam kết với Khiết Đan hoàng đế Gia Luật Đức Quang những điều kiện vô cùng tủi nhục: nếu thắng, ông sẽ dâng cả vùng Yên Vân Thập Lục Châu – tức toàn bộ khu vực từ Bắc Kinh đến Hà Bắc hiện nay – cho Khiết Đan, đồng thời xưng thần, hàng năm triều cống như một chư hầu.

Người Khiết Đan lập tức chớp lấy cơ hội. Họ phái một đội quân lớn vượt qua biên giới, cùng với Thạch Kính Đường đánh bại quân đội Hậu Đường, nhanh chóng áp sát kinh thành Lạc Dương. Năm 936, Hậu Đường sụp đổ. Thạch Kính Đường đăng cơ, lập nên vương triều Hậu Tấn.

Ngay sau khi lên ngôi, Thạch Kính Đường sai người sang Khiết Đan cống nạp lễ vật, tự xưng là “nhi tử”, coi Gia Luật Đức Quang như “phụ hoàng”. Đây là hành vi chưa từng có trong lịch sử Trung Hoa: một hoàng đế người Hán tự xưng con với một thủ lĩnh dân tộc thiểu số. Điều này khiến các sử gia đương thời và hậu thế phẫn nộ tột độ.

Nhưng không chỉ dừng lại ở sự nhục nhã về danh xưng, hành vi “bán đất” của Thạch Kính Đường còn dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng cho cả trăm năm sau. Vùng Yên Vân Thập Lục Châu, nơi từng là tấm lá chắn phía bắc của Trung Nguyên, đã hoàn toàn rơi vào tay Khiết Đan. Từ đó, triều đình các đời sau luôn phải sống trong thế bị đe dọa, chưa từng yên ổn ở miền bắc. Việc thống nhất đất nước của nhà Tống sau này cũng vì thế mà khó khăn trùng trùng.

Dưới thời trị vì của Thạch Kính Đường, Hậu Tấn về danh nghĩa là một triều đại độc lập, nhưng trên thực tế lại như một phiên quốc phụ thuộc Khiết Đan. Mỗi năm, triều đình Hậu Tấn đều phải triều cống vàng bạc, tơ lụa, phụ nữ, ngọc ngà… cho Liêu quốc (Khiết Đan). Các sứ thần Khiết Đan đến Trung Nguyên được đối đãi như vương gia, thậm chí có quyền can thiệp vào chuyện nội chính.

Không chỉ vậy, Thạch Kính Đường còn cắt đứt quan hệ với các tướng lĩnh từng trung thành với triều Hậu Đường, triệt hạ các phe đối lập và gia tăng cường quyền lực của dòng họ mình. Nhưng với tâm lý bất an, sợ Khiết Đan nghi ngờ, Thạch Kính Đường luôn phải rập khuôn theo mệnh lệnh từ phương bắc, khiến triều chính không được lòng dân.

Thạch Kính Đường qua đời năm 942, chỉ sau 6 năm trị vì. Cái chết của ông không được ghi lại với sự tiếc thương nào trong sử sách. Trái lại, rất nhiều học giả thời Bắc Tống như Âu Dương Tu, Tư Mã Quang đều phê phán ông bằng những từ ngữ nặng nề như: “cẩu hầu”, “bán quốc”, “nhục tổ tiên”,...

Ngay cả người đời sau cũng dùng Thạch Kính Đường như một tấm gương tiêu cực. Mỗi khi nhắc đến sự ô nhục của dân tộc, người Trung Quốc lại nhớ đến ông – một hoàng đế đổi đất lấy ngai vàng, đổi tôn nghiêm lấy quyền lực cá nhân.

×