Bình luận
0
Không đành lòng để của cải nhà nông bị nhấn chìm dưới sóng lớn, càng không thể đem người vô tội làm mồi cho cá nên Hoàng giáp Nguyễn Phục phải chịu tội chết.
Thế nhưng cái chết của Nguyễn Phục đã làm sáng tỏ lòng trung của một bậc quân tử nho học. Cái chết ấy không chỉ làm cho vua bừng tỉnh, mà còn khiến người đương thời và hậu thế mãi kính thờ tôn phục.
Nguyễn Phục (còn được gọi là Phục Công) hiệu là Tùng Giang tiên sinh, người ở thôn Đông, xã Đoàn Tùng, huyện Trường Tân, phủ Hạ Hồng, trấn Hải Dương (nay là xã Thanh Tùng, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương), sinh ra trong một gia đình có truyền thống nho gia, khoa bảng.
Tương truyền thủa nhỏ, Nguyễn Phục rất ham học, lại có tư chất thông minh hơn người nên sớm nổi danh khắp vùng. Đời vua Lê Nhân Tông, niên hiệu Thái Hòa 11 (năm 1453), Nguyễn Phục tham gia ứng thí và đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp), khoa Quý Dậu khi vừa tròn 20 tuổi.
Sau khi thi đỗ, Nguyễn Phục được vua Lê phong chức Chưởng viện Hàn lâm kiêm Vương phó (thầy dạy học cho các vương tử). Vốn thông minh, tài đối đáp, ông được vua Lê Thánh Tông đi sứ nhà Minh đến 3 lần.
Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" chép rằng: "Tháng 9 ngày 21 năm 1460, sai bồi thần là Đinh Lan, Nguyễn Phục, Nguyễn Đức Tù sang nước Minh tâu việc". Do có công lao trong việc đi sứ, giữ gìn thể diện quốc gia, ông được vua Lê Thánh Tông khen ngợi ban thưởng bạc lạng, đồng thời được cử làm Thừa tuyên tham nghị Thanh Hóa.
Năm 1463, tại kỳ thi Điện, ông được cử làm giám thí. Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" cho biết: "Tháng 2, thi Hội các cử nhân trong nước. Bấy giờ ứng cử đến hơn 4.400 người, lấy đỗ 44 người. Ngày 16, thi Điện các Tiến sĩ. Sai Nhập nội kiểm hiệu tư đồ bình chương sự là Nguyễn Lỗi, Quốc Tử Giám Tế tửu Lê Niệm làm Đề điệu, Nguyễn Phục làm giám thí, Nguyễn Như Đổ, Nguyễn Vĩnh Tích, Nguyễn Bá Kỳ làm Độc quyển. Vua thân ra đầu đề văn sách hỏi về trị đạo của các đế vương".
Vì bảo toàn quân lương và không để quân lính chết oan trên biển, Hoàng giáp Nguyễn Phục đã trái lệnh dẫn tới bị xử chém. Ảnh minh họa: INT.
Khi làm quan cho nhà Lê, ông dốc lòng vì công việc, dù ở cương vị Đô lý tự thanh tra xét các vụ kiện, Vương phó, tham nghị binh chính hay Quan ty cẩm y vệ. Năm 1470, ông theo Lê Thánh Tông đánh Chiêm Thành, được cử giữ chức Phi vận tướng quân đốc thúc binh lương.
Khi thuyền lương đến cửa Lạch Trào (Thanh Hóa) gặp bão, ông bèn lệnh chèo thuyền nhập cảng, các tòng quân đều can rằng: "Quân pháp rất nghiêm, chớ nên trái lệnh".
Ông không nghe, đáp rằng: "Thà để một mình tôi chịu tội trái lệnh, còn hơn là để cho quân lính vô tội và số lương có hạn kia chết chôn trong bụng cá".
Vì để bảo toàn quân lương nên thuyền lương đến điểm hẹn bị trễ so với thời gian quy định, vua giận sai bắt giam Nguyễn Phục. Bọn cung nhân và cận thần gièm pha với vua xin giết đi.
Đến lúc vua hiểu ra, truyền chỉ tha tội thì ông đã bị chém. Về sau biết ông bị oan, vua Lê vô cùng thương tiếc, phong tặng bốn chữ: Minh, Đạo, Hiển, Ứng và phong làm Phúc thần.
Sách "Thần tích Việt Nam" ghi: "Sau khi chiến thắng giặc Chiêm Thành trở về ngang cửa Thần Phù, gặp sóng to, gió lớn, biển động dữ dội khiến cho đoàn thuyền của nhà vua không thể qua được. Đêm đó nhà vua thao thức, tai nghe gió gào, sóng dậy, trằn trọc không sao ngủ được.
Vua sực nhớ đoàn thuyền lương trễ hạn cũng là do sóng lớn gây ra. Trong lòng hối hận thương quan đốc lương bị thác oan... trong lúc mơ màng, vua thấy ông nhung trang chỉnh tề đứng trước giường ngự tâu rằng: "Kẻ hạ thần cảm ơn tri ngộ của bệ hạ nên dẫu thác linh hồn vẫn theo ra chiến trận, nay nhờ hồng phúc quốc gia, bệ hạ dẹp xong Chiêm hầu, hạ thần lại xin hộ giá khải hoàn".
Vua Lê chợt tỉnh, vừng đông đã hửng sáng, trông ra biển lặng sóng êm. Đại quân vượt biển trở về yên ổn, vua Lê Thánh Tông truy phong quan đốc lương Nguyễn Phục tước "Đại vương biển Đông Hải", lại hạ chiếu truyền cho thiên hạ, địa phương nơi nào ngày trước có nhà cửa của Phụ Công tại các làng xóm, thì cho dân rước sắc về lập đình thờ".
Sau khi mất, Nguyễn Phục được nhân dân ở nhiều địa phương tưởng nhớ và lập miếu thờ. Thần tích và sự hiển linh của ông cũng được ghi chép trong "Ô Châu cận lục" như sau: Từ đó thường linh ứng.
Dân địa phương dựng đền thờ cúng… Lúc mới mất, người con đi đến tận nơi, tìm hài cốt đem về, có đàn voi rừng khoảng trăm con, đi hộ tống trước sau. Mọi người nhìn nhau thất sắc. Nhưng voi không hề có ý hại ai.
Lại có một người cùng quê, thuở trẻ từng đi xa học, khi trưởng thành được bổ làm quan huyện tại đây. Khi đi ngang qua đền, dâng cúng một bình rượu nhỏ, khấn rằng: "Tôi vốn là người quen cũ, xin ngài chứng cho chút lễ mọn". Lúc đó bên sông nổi lên một con cá vược, bèn bắt lấy để tế. Quan bản huyện là tri huyện họ Phạm đã làm văn bia để ghi chép lại việc thực này.
Khoảng năm Cảnh Thống, có hai vị đại tướng vâng mệnh đi đánh Chiêm Thành, ngang qua đền thờ trú lại. Đêm mộng thấy tiên sinh đến, ân cần đem chuyện con gửi gắm cho. Đến khi đại tướng ban sư trở về kinh, ít lâu đến kỳ thi Tiến sĩ, được cử làm đề điệu. Con tiên sinh quả nhiên thi đỗ. Đại tướng nghiệm việc ngày trước, bất giác thán phục, liền gọi người con đến gặp, hậu đãi và bảo cho biết việc ngày trước là như vậy.
Người con làm quan ở Hóa Châu, chính tích không tốt. Tiên sinh báo mộng cho rằng: "Hãy trở về nhà, chớ ta không nỡ để mày chết tại đây". Đầu xuân năm sau, về đến nhà thì chết. Ngoài ra việc linh dị rất nhiều không thể kể hết".
Theo tìm hiểu của phóng viên, người con của Nguyễn Phục chính là Tiến sĩ Nguyễn Đạm. Ông thi đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp) khoa Quý Mùi niên hiệu Hồng Thuận năm thứ 6 (1514), làm quan Thừa chính sứ.
Văn bia đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Quý Mùi cũng ghi nhận điều này. Trong 20 người đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân, Nguyễn Đạm đứng thứ 18 trên Lê Thời Bật và Trịnh Bá.
Nghè làng Mỹ Lộc xã Định Tiến (Yên Định – Thanh Hoá) – 1 trong 72 nơi thờ Hoàng giáp Nguyễn Phục.
Các nơi tôn Hoàng giáp Nguyễn Phục đều giữ lệ tế lễ đúng vào ngày ông bị xử tội chém vào ngày 20 tháng 10 hàng năm.
Để tưởng nhớ công lao của Nguyễn Phục, người dân các vùng ven biển từ Quảng Bình đến Đình Định và một số nơi xin rước sắc, lập đền thờ tôn ông làm Thành hoàng, đời đời phụng sự. Hiện nay, theo thống kê có tới 72 nơi tôn thờ ông trong đó có các làng như Phú Xá, Xuân Phương (Quảng Xương - Thanh Hóa), làng Đặng Xá (Hà Nam), làng Thọ Am (Thanh Trì - Hà Nội)…
Ngay tại Hội An (Quảng Nam), có ít nhất 4 di tích thờ Nguyễn Phục, như: Tân Hiệp, Thanh Hà, Sơn Phong, Cẩm Phô. Trong "Quảng Nam tỉnh tạp biên" do Viện Viễn Đông bác cổ và Hội Văn hóa dân gian Đông Dương thực hiện vào đầu thế kỷ 20, ghi chép về các đạo sắc phong từ thời vua Gia Long, Minh Mạng cho đến Khải Định có một bản sao sắc phong thần Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục cùng một số vị thần khác tại làng Sơn Phong vào năm Khải Định thứ 9 (1924).
Tại Quảng Nam và các tỉnh ven biển Trung bộ, tín ngưỡng thờ Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục là một dạng thức tín ngưỡng khá phổ biến. Qua các nguồn sử liệu, các di tích tín ngưỡng cho thấy tín ngưỡng thờ Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục có vai trò, vị thế quan trọng. Mặc dù đã trải qua hàng trăm năm tồn tại, tín ngưỡng thờ Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục vẫn còn được lưu giữ, kế thừa.
Tại quê hương Nguyễn Phục, thôn Đông (Thanh Miện – Hải Dương) cũng dựng đình tôn thờ ông làm Thành hoàng cùng với Bảng nhãn Đỗ Uông. Theo tư liệu, ngôi đình cổ được khởi dựng vào thời hậu Lê, chia làm hai phần - khu vực thiêu hương, giếng nước và khu đình chính. Do thiên tai tàn phá, một số công trình bị hư hại nên phần nào đã làm thay đổi kiểu dáng ngôi đình.
Làng Phương Bằng (Gia Lộc) cũng dựng đình tôn ông làm Thành hoàng bởi nơi đây từng là mảnh đất gắn bó mật thiết với Nguyễn Phục khi ông dựng nhà dạy học tại đây. Thôn Phương Bằng xưa có tên là Hoa Bằng, tương truyền do Thành hoàng làng Nguyễn Phục lập ra từ thời Lê sơ. Thôn Phương Bằng và thôn Đông của huyện Thanh Miện có mối quan hệ chặt chẽ vì chung Thành hoàng làng.
Có thể thấy, trong các nhà khoa bảng của thời kỳ phong kiến Việt Nam, khó có ai được nhiều làng tôn thờ như Nguyễn Phục. Là một công thần tiết nghĩa, dám đem tính mạng mình để đổi lấy sự bảo toàn của tính mạng binh lính cũng như của cải của nông dân - đủ thấy lòng trung và chí hướng vì dân mà làm quan mà Nguyễn Phục theo đuổi.
Đến nay, đã 553 năm kể từ khi Nguyễn Phục bị hình oan nhưng công lao của ông đã được ghi khắc cả trong chính sử lẫn trong huyền tích dân gian. Tấm gương Nguyễn Phục trong lòng dân không chỉ là một thanh quan, mà còn là một nhà khoa bảng hoá thần linh – được triều Lê sơ cũng như các triều đại về sau sắc phong, như một sự ghi công không bao giờ được quên, cả hôm nay và mãi về sau này.
Bản "Đông Hải Đại vương sự tích" tại Thư viện Quốc gia Việt Nam.
Tương truyền, Hoàng giáp Nguyễn Phục còn là thủy tổ của nghề chăn tằm. Nhiều làng quê ven các con sông lớn như sông Đáy, sông Nhuệ của Hà Tây cũ (nay là Hà Nội) có nghề tằm tơ, canh cửi phát triển cũng tôn vinh Nguyễn Phục làm Thành hoàng của làng.
Hiện nay, tại Thư viện Quốc gia Việt Nam đang lưu 1 bản "Đông Hải Đại vương sự tích" viết về sự tích, duệ hiệu được sắc phong cùng các bài văn tế lễ trong năm thờ phụng Đông Hải Đại vương Nguyễn Phục.
Với những người yêu thích các bộ truyện kiếm hiệp của nhà văn Kim Dung, Thiên hạ ngũ tuyệt luôn để lại một ấn tượng sâu đậm. Điểm độc đáo mà Kim Dung gây dựng trong Thiên hạ ngũ tuyệt chính là 5 con người với những tính cách khác nhau, đại diện cho những trường phái võ công khác nhau.
Trong buổi tập trước ngày đấu U22 Lào ở lượt trận mở màn bảng B môn bóng đá nam SEA Games 33, HLV Kim Sang-sik đã thị phạm cho các học trò những kỹ thuật về di chuyển, đón bóng và chuyển đổi trạng thái...
Chia sẻ
Buriram United luôn là đội bóng biết cách giải quyết trận đấu khi cần thiết, nhất là trên sân nhà. Vì thế, CLB CAHN cần rất thận trọng. Một khi mắc sai lầm, họ rất dễ phải trả giá.
Chia sẻ
Sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy hành chính, Nhà nước bắt đầu tính toán đến việc cải tổ chính sách tiền lương. Đầu năm 2026, 3 chính sách tiền lương dự kiến được áp dụng dự báo mang đến nhiều niềm vui cho người dân, người lao động.
Chia sẻ
Các cuộc đàm phán giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và đặc phái viên của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Steve Witkoff, mang tính xây dựng, rất hữu ích và có nội dung thực chất - theo trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov. Đàm phán đã kéo dài tới 5 tiếng đồng hồ.
Chia sẻ
Không chỉ Trương Phi, người có thể dọa lui đại quân Tào ở cầu Trường Bản là ai?
Chia sẻ
Giá vàng hôm nay trưa 3/12, vàng SJC và nhẫn đảo chiều tăng trở lại so với hôm qua. Nhà vàng vẫn bán ra không giới hạn nhưng người mua vắng vẻ lạ thường.
Chia sẻ
Hưởng ứng lời kêu gọi hỗ trợ đồng bào vùng bão lũ của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, ngày 27/11, Tập đoàn Mavin thông qua Hội Chữ thập đỏ tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp cùng Tổ chức Tầm nhìn Thế giới tại Việt Nam (World Vision International in Vietnam) triển khai chương trình trao tặng hàng hóa cứu trợ cho người dân bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 10 (Bualoi) tại xã Thanh Phong, tỉnh Thanh Hóa.
Chia sẻ
Đến xã mới này ở tỉnh Hà Tĩnh, chợt thấy đàn gà mổ múi bưởi Diễn ăn lấy ăn để, dưới đất la liệt quả vàng. Mưa lũ kéo dài khiến hơn 50% sản lượng bưởi Diễn tại xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) bị rụng và hư hỏng, ảnh hưởng lớn đến nguồn cung và thu nhập của người dân trong vụ Tết Nguyên đán năm nay.
Chia sẻ
Sau các đợt mưa lũ, đất phù sa phủ dày đến nửa mét trên cánh đồng. Đây là cảnh tượng hiếm có xuất hiện tại vùng bãi bồi ven sông Lam ở xã Bích Hào, tỉnh Nghệ An. Nông dân ở đây đang dùng cách lạ để trồng ngô vụ đông với mong muốn chả mấy mà cánh đồng tốt um.
Chia sẻ
Một trong những người đầu tiên nuôi ong dú lấy mật, hiệu quả kinh tế cao là chàng thanh niên trẻ Nguyễn Hữu Trực, phường Bảo An, TP Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận trước đây (nay phường Bảo An, tỉnh Khánh Hòa). Nuôi ong dú, bán mật ong dú đã mang lại cho anh Trực nguồn thu nhập tốt, tạo việc làm...
Chia sẻ
Trạm CSGT Tuy Phước (Phòng CSGT, Công an tỉnh Gia Lai) liên tiếp phát hiện hai xe tải chở tổng cộng 72 con heo có biểu hiện yếu, lừ đừ, không có giấy kiểm dịch và nguồn gốc rõ ràng. Số heo được xác định nghi nhiễm dịch bệnh qua test nhanh và đã được đưa về Trạm kiểm dịch động vật Cù Mông để lấy mẫu, chờ kết quả xét nghiệm.
Chia sẻ
Chỉ trong vòng một tháng, Thái Lan 2 lần nhầm quốc kỳ Việt Nam trong các sự kiện liên quan đến bóng đá.
Chia sẻ
Theo thông tin ban đầu, mâu thuẫn trong việc đòi lại đất và nhà từ các thành viên trong gia đình sau khi chấp hành án tù từ Campuchia trở về, Thành lái ô tô tông em gái tử vong.
Chia sẻ
Chiều 3/12, Công an tỉnh Lạng Sơn sẽ tổ chức Hội nghị để thông tin chính thức về kết quả điều tra, khám phá vụ án đang gây chú ý dư luận những ngày qua, để kịp thời định hướng, ổn định tình hình trật tự xã hội.
Chia sẻ
Trước diễn biến phức tạp, bất thường của mưa lũ như vừa qua, việc thực thi các quy trình liên hồ chứa vẫn còn một số tồn tại, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định linh hoạt trong việc vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông Ba, Hương, Vu Gia - Thu Bồn, Trà Khúc, Kôn - Hà Thanh.
Chia sẻ
Mới đây, "Quán Kỳ Nam" trở thành chủ đề tranh luận khi nhà phát hành phim và khán giả cho rằng phim bị xếp quá ít suất chiếu và rơi vào những khung giờ kém thuận tiện.
Chia sẻ
Một số nước NATO khẳng định họ có những "ranh giới đỏ" riêng cần phải được tính đến khi giải quyết xung đột ở Ukraine, tờ Politico dẫn lời các quan chức liên minh cho biết.
Chia sẻ
HTX ở Sơn La mong muốn Nhà nước đầu tư phát triển hạ tầng số ở nông thôn như Internet tốc độ cao, hệ thống dữ liệu nông nghiệp vùng; đồng thời kết nối HTX với doanh nghiệp xuất khẩu nhằm gia tăng giá trị nông sản trên thị trường.
Chia sẻ
Anh im lặng. Một khoảng im lặng dài đến mức tôi nghe rõ tiếng kim giây trôi qua. Chính sự im lặng ấy là câu trả lời. Tối hôm đó, tôi thu dọn đồ, gói đồ sơ sinh của con, gọi taxi về ngoại.
Chia sẻ
Drama tình ái của Ben Affleck - Ana de Armas bất ngờ xuất hiện trở lại khi nhiều nguồn tin tiết lộ nam diễn viên vẫn nhớ về người cũ và vui mừng khi cô chia tay Tom Cruise.
Chia sẻ
GS. Geoffrey Hinton - Người được coi là "cha đẻ của AI", cho rằng trí tuệ nhân tạo (AI) đang có sự phát triển nhanh chóng và hứa hẹn mang lại hàng nghìn tỷ USD cho nền kinh tế thế giới. Và con người cần khẩn trương suy nghĩ cách sống chung với thực thể thông minh hơn chính mình.
Chia sẻ
Nói về mức áp thuế phù hợp với hộ kinh doanh, nhiều chuyên gia đưa ra mốc trung bình 1 tỷ đồng để tính toán; đồng thời cho rằng cần nghiên cứu để hoạt động kinh doanh của người dân "dễ thở" hơn.
Chia sẻ
SEA Games 33 tổ chức tại Thái Lan thu hút sự quan tâm của đông đảo người hâm mộ dành cho đoàn thể thao Việt Nam và nhiều đơn vị đã công bố sở hữu bản quyền của đại hội thể thao lớn nhất khu vực Đông Nam Á.
Chia sẻ
Lực lượng công an tỉnh Quảng Trị vừa tìm thấy thi thể một người đàn ông nhảy cầu tự vẫn. Người nhà cho biết, gần đây nạn nhân nợ tiền người khác.
Chia sẻ
Giữa đêm lũ lịch sử nuốt trọn làng Luật Lễ (xã Tuy Phước, Gia Lai), khi gần 700 hộ dân chìm trong biển nước, một thai phụ đã phải bơi qua dòng nước xiết để giành lấy sự sống cho cả mẹ và con. Vượt qua nước lũ, mưa gió và tiếng gió rít cuồng nộ, một em bé chào đời, được người dân trìu mến gọi là “bé Lũ”, như mầm sống kiên cường giữa đêm tối nhất của làng Luật Lễ. Đây là câu chuyện khiến nhiều người ấm lòng, tựa như "cổ tích", sau khi bão lũ qua đi.
Chia sẻ
Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ III năm 2025 chứng kiến sự tràn ngập màu xanh trên các tác phẩm tham gia dự thi. Đề tài chuyển đổi xanh được nhiều nhà báo quan tâm, khai thác, phản ánh sự chuyển mình mạnh mẽ của nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam. Giải báo chí do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt phối hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT Việt Nam (Agribank) tổ chức thực hiện.
Chia sẻ
Sáng nay, CSGT Hà Nội ra quân kiểm tra và xử lý nhiều xe khách dừng đỗ sai quy định tại khu vực phố cổ. Việc xe khách ngang nhiên đón trả khách không đúng nơi quy định không chỉ gây ùn tắc giao thông mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông.
Chia sẻ
Châu Âu lo ngại rằng thỏa thuận về giải quyết vấn đề Ukraine sẽ "không tốt đẹp", ông Luuk van Middelaar, giám đốc và người sáng lập Viện Địa chính trị Brussels tuyên bố, theo trích dẫn của hãng Reuters.
Chia sẻ
TS Nguyễn Xuân Thuỷ, chuyên gia giao thông cho rằng, việc Ban Quản lý chung cư HH Linh Đàm, phường Hoàng Liệt, Hà Nội thông báo ngừng tiếp nhận trông giữ xe máy điện và xe đạp điện tại các tầng hầm khiến cư dân lo lắng bất an là cách làm thụ động, không có giải pháp để giảm vấn đề cháy nổ.
Chia sẻ
TP.HCM chuẩn bị diễn tập ứng phó sự cố bức xạ hạt nhân, mô phỏng tình huống rò rỉ nguồn phóng xạ trong y tế. Đợt diễn tập được kiểm soát nghiêm ngặt, nhằm nâng cao năng lực xử lý khẩn cấp và bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người dân.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV 
