Vì sao bà Trương Mỹ Lan – Chủ tịch Vạn Thịnh Phát được áp dụng quy định theo nguyên tắc có lợi?

TAND TP.HCM dự kiến xét xử sơ thẩm vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) từ ngày 5/3 đến 29/4 tới. 86 bị cáo trong vụ án này bị xét xử nhiều tội danh khác nhau.

Chủ tịch tập đoàn Vạn Thịnh Phát - Trương Mỹ Lan bị truy tố 3 tội danh

Trong vụ án này, bà Trương Mỹ Lan (cựu Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) bị xét xử về các tội "Tham ô tài sản", "Đưa hối lộ" và "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng".

Ở tội danh "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", VKS truy tố bà Lan theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999 mà không áp dụng theo Bộ luật Hình sự 2015.

Chủ tịch Vạn Thịnh Phát Trương Mỹ Lan cùng 85 đồng phạm sẽ bị TAND TP.HCM xét xử vào ngày 5/3 tới. Ảnh: D.V

Truy tố bà Lan theo Bộ luật Hình sự năm 1999, theo VKSND Tối cao, bà Trương Mỹ Lan và các đồng phạm thực hiện hành vi phạm tội trong một thời gian dài, trong khi Bộ luật Hình sự có sự thay đổi cơ bản về đường lối xử lý tại thời điểm trước và sau ngày Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực.

Tại quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999, Bộ luật Hình sự năm 2015 và Nghị quyết số 41 năm 2017 của Quốc hội về thi hành Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, thì những hành vi phạm tội xảy ra trước ngày 1/1/2018 xử lý theo điều, khoản tương ứng Bộ luật Hình sự năm 1999. Những hành vi sai phạm nếu xảy ra sau ngày 1/1/2018 bị xử lý theo các điều, khoản của Bộ luật Hình sự năm 2015, có xem xét đến nguyên tắc có lợi cho các bị can.

Từ kết quả điều tra, các cơ quan tiến hành tố tụng đã rà soát, phân loại xử lý các bị can theo các tội danh cụ thể, tương ứng với vị trí, vai trò, số lượng, tính chất, mức độ hành vi và lỗi của từng bị can.

Theo các cơ quan tố tụng, bà Trương Mỹ Lan có hành vi sai phạm diễn ra trong thời gian dài, trước khi Bộ luật Hình sự hiện hành có hiệu lực. Cơ quan tố tụng áp dụng nguyên tắc có lợi cho người bị buộc tội, nên áp dụng luật cũ đối với tội danh "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", theo Bộ luật Hình sự năm 1999, thay vì áp dụng Bộ luật Hình sự 2015.

Hiểu như thế nào về nguyên tắc có lợi khi áp dụng quy định với bà Trương Mỹ Lan?

Theo luật sư Trương Văn Tuấn (đoàn Luật sư TP.HCM), căn cứ theo quy định tại Khoản 3 Điều 7 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi 2017, được hướng dẫn bởi Nghị quyết số 01/2016/NQ-HĐTP, trường hợp điều luật xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích và quy định khác có lợi cho người phạm tội, thì được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

Bên cạnh đó, cũng theo luật sư Tuấn, tại Điểm b K1 Điều 2 Nghị quyết 41/2017/QH14, được hướng dẫn bởi Công văn 3010/VKSTC-V14 năm 2017, có quy định về việc trường hợp các điều khoản của Bộ luật Hình sự năm 2015 xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng; quy định hình phạt nhẹ hơn, tình tiết giảm nhẹ mới.

Miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích và các quy định khác có lợi cho người phạm tội thì được áp dụng đối với cả những hành vi phạm tội xảy ra trước 0h 00 phút ngày 1/1/2018, mà sau thời điểm đó mới bị phát hiện, đang bị điều tra, truy tố, xét xử hoặc đối với người đang được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích.

"Đồng thời, theo Công văn số 04/T ANDTC-PC, từ ngày 1/1/2018 (ngày Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực thi hành), khi xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm, xét xử giám đốc thẩm và thi hành án hình sự, tất cả các điều khoản của Bộ luật Hình sự năm 2015 được áp dụng để khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án đối với người thực hiện hành vi phạm tội từ 0 giờ 00 phút ngày 1 tháng 1 năm 2018.

Như vậy, do bà Trương Mỹ Lan có hành vi sai phạm diễn ra trong thời gian trước khi Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực, nên theo các văn bản pháp luật kể trên, bà sẽ bị áp dụng Bộ luật hình sự 1999 đối với tội danh Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng", thay vì áp dụng Bộ luật Hình sự 2015", luật sư Tuấn giải thích.

×