Bình luận
0
![Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 1.](https://danviet.ex-cdn.com/files/f1/296231569849192448/2022/2/21/3-164543551803154366541.jpg "Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 1.")
"Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh. Ảnh: Nam Hoa
Con kênh đào gần 200 năm tuổi có thể nói là công trình thủy lợi quan trọng nhất của triều Nguyễn ở vùng đất Tây Nam bộ. Trong sử sách của triều Nguyễn biên soạn đều không gọi là kênh (kinh) Vĩnh Tế mà gọi là “Vĩnh Tế hà” (sông Vĩnh Tế).
Ngay từ năm 1816 khi thành Châu Đốc được xây dựng xong, vua Gia Long đã có ý tưởng về việc mở một con đường thủy thông xuống Hà Tiên, vừa thông thương buôn bán, vừa phát triển nông nghiệp, tạo ra những cụm dân cư đông đúc, ổn định vùng biên viễn. Tuy nhiên nhà vua cũng biết đây là vùng đất mới, dân còn cơ cực, mà việc đào một con kênh lớn và dài như vậy sẽ rất hao tổn sức quân, sức dân, cho nên vua cũng còn chưa quyết vội.
Cuối năm 1819, nhân có người Chân Lạp sang chầu, cũng nói thêm về việc Chân Lạp muốn con kênh ấy được đào vì những lợi ích nó có thể mang lại. Lúc đó vua Gia Long mới quyết định cho đào kênh.
Sách Gia Định thành thông chí (tập Thượng, mục “Vĩnh Tế hà”) của Trịnh Hoài Đức viết: “Năm Kỷ Mão (1819) niên hiệu Gia Long thứ 18, đo thẳng từ hào phía hữu sau đồn Châu Diên lên phía tây qua náo khẩu Ca-âm đến Kỳ Thọ (tục danh Cây cầu) dài 44.412 tầm, thành 205 dặm rưỡi, đặt tên là sông Vĩnh Tế. Trước khi đào sông, vua sắc dụ cho Vĩnh Thanh Trấn thủ là Thụy Ngọc hầu Nguyễn Văn Thụy, Hữu quân Hữu bảo vệ Vệ úy chưởng cơ Tuyên Quang hầu Phan Văn Tuyên đốc sức dân phu trấn Vĩnh Thanh mỗi phiên 5.000 người, quân lưu trú ở đồn Oai Viễn 500 người, Chiêu thùy Tôn La Ha Toàn Phù người Cao Miên đem quân-dân mỗi phiên 5.000, ngày 15 tháng 12 (âm lịch) khởi công. Trừ đoạn ở náo khẩu 4.075 tầm không đào đến, còn thật sự đào là 26.279 tầm, chước lượng thổ công, khó dễ, nhân lực nặng nhẹ, bắt đầu từ miệng hào đến náo khẩu đất khô ráo có 7.575 tầm là phần công tác của dân Kinh, còn phần đất bùn lầy có 18.740 tầm là phần công tác của dân Cao Miên. Đào bề ngang 15 tầm, sâu 6 thước, quan cấp cho mỗi tháng mỗi người là 6 quan tiền và một vuông gạo. Đến ngày 15 tháng 3 năm đầu Minh Mạng (1820) đào xong…”.
Thực tế công việc đào sông (kênh) Vĩnh Tế không suôn sẻ, có lẽ Gia Định thành thông chí chép nhầm rằng 15/3/1820 đào xong. Thực ra tháng 3 âm lịch năm 1820, vua Minh Mạng đã lệnh hoãn đào sông.
![Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 2.](https://danviet.ex-cdn.com/files/f1/296231569849192448/2022/2/21/4-1645435596710417140244.jpg "Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 2.")
Cầu Vĩnh Ngươn ở Châu Đốc, An Giang - cửa sông (kênh) Vĩnh Tế nối vào sông Hậu. Ảnh: Tư liệu
Công trình vừa khởi công được vài ngày thì vua Gia Long mất (19/12/1819 âm lịch). Vua Minh Mạng lên nối ngôi, đến tháng 3 âm lịch năm Minh Mạng thứ nhất (1820) thì nhà vua lệnh tạm hoãn việc đào sông. Lúc này, con sông mới đào được tổng cộng khoảng 1/4 chiều dài dự kiến.
Sách Đại Nam thực lục Chính biên (tập 2, đệ nhị kỷ, quyển 2 - NXB Giáo Dục, 2007) chép: “Tháng 3 năm Minh Mạng thứ nhất (1820). Hoãn công việc đào sông Vĩnh Tế.… Đến nay công việc chưa xong (đã thành sông được 3.224 trượng, chưa thành sông 9.992 trượng), vua không nỡ để cho nhọc sức dân mãi, nên hoãn lại. Những chỗ chưa kịp đào thì ra lệnh cho tạm mở lạch nhỏ, có thể cho thuyền nhỏ đi lại thông được mà thôi”.
Sau đó đã có mấy lần triều Nguyễn định tiếp tục công việc đào sông (kênh) Vĩnh Tế, nhưng vì nhiều lý do (trong đó việc dịch bệnh hoành hành trên cả nước cuối năm 1820, vua mới kế vị lo ổn định triều chính), nên mãi đến tháng 2 âm lịch năm 1823 công việc đào sông mới được tiếp tục, và cũng phải tạm hoãn thêm vài lần nữa, tới tháng 5.1824 việc đào sông mới được hoàn thành.
![Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 3.](https://danviet.ex-cdn.com/files/f1/296231569849192448/2022/2/21/5-16454356815811240051253.jpg "Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 3.")
Một góc sông (kênh) Vĩnh Tế thuộc địa phận Châu Đốc, An Giang. Ảnh: Tư liệu
Quốc triều chính biên toát yếu chép: “Năm Quý Vị thứ 4 (1823), tháng 2. Lại đào sông Vĩnh Tế, khiến Lê Văn Duyệt đổng lý việc ấy. Khi trước Duyệt nghe Hưng Hóa có giặc, mật tâu xin hoãn việc đào sông; đến nay thì giặc bình rồi, lại bắt binh dân đào nữa; chưa được bao lâu, Duyệt đau, Ngài khiến quan Phó tổng trấn Trương Tấn Bửu thay việc cho Duyệt…
Tháng 4, hoãn việc đào sông Vĩnh Tế. Vì nhơn đến tiết mùa hạ, mà việc đào sông chỉ còn hơn 1.700 trượng, Ngài bèn truyền cho thôi đào, và thưởng hàng lụa cho Lê Văn Duyệt, Trương Tấn Bửu …
… Năm Giáp Thân thứ 5 (1824), tháng 2. Lại đào sông Vĩnh Tế (năm ngoái còn lại 1.700 trượng, nay lại đào, đến tháng 5 mới xong, dựng bia làm ghi)”.
Người trực tiếp chỉ huy công việc đào sông (kênh) Vĩnh Tế xuyên suốt các giai đoạn là Thoại Ngọc Hầu Nguyễn Văn Thoại (Gia Định thành thông chí chép là Thụy Ngọc Hầu Nguyễn Văn Thụy); trong từng giai đoạn có những người khác chia sẻ công việc với ông như: Tuyên Quang Hầu Nguyễn Văn Tuyên, Thống chế Nguyễn Văn Tồn… Toàn bộ quá trình đào sông, tổng số dân binh huy động lên tới hơn 80.000 người, kéo dài trong 5 năm (theo Thoại Ngọc Hầu và những cuộc khai phá miền Hậu Giang, Nguyễn Văn Hầu, NXB Hương Sen 1972, chương 11: Đào Vĩnh Tế hà).
![Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 4.](https://danviet.ex-cdn.com/files/f1/296231569849192448/2022/2/21/6-16454357594861559240586.jpg "Vì sao "Vĩnh Tế hà" được khắc trên Cao đỉnh triều Nguyễn? - Ảnh 4.")
Bản đồ vẽ sông (kênh) Vĩnh Tế thời Nam kỳ Lục tỉnh. Ảnh: Tư liệu
Vua Minh Mạng tôn vinh công đức vua cha
Tổng chiều dài sông (kênh) Vĩnh Tế từ Châu Đốc tới khi nhập vào sông Giang Thành là 65-67 km. Việc phải đào sông (kênh) giữa vùng đồng không mông quạnh với thời tiết khắc nghiệt của miền Tây Nam bộ, nhiều thú dữ, rắn rít… gặp rất nhiều khó khăn. Ngay đợt đào đầu tiên, Thống chế Nguyễn Văn Tồn cũng vì lao lực và bệnh mà mất (mùng 4 tháng giêng năm 1820). Số dân binh cả Việt và Miên bị chết vì thú dữ, vì lao lực và tai nạn trong quá trình đào sông cũng rất nhiều.
Ý nghĩa và lợi ích to lớn của con sông (kênh) đào dài nhất Nam bộ này vẫn còn phát huy cho tới tận ngày nay. Ngoài việc cần ghi nhận công sức hy sinh của dân binh Miên - Việt đã tham gia công trình này, cũng cần phải ghi nhận tầm nhìn của vua Gia Long khi đã ấp ủ ý tưởng đào sông (kênh) Vĩnh Tế và kiên quyết thực hiện.
Công trình khởi công ngày rằm tháng chạp năm 1819, 4 ngày sau thì vua Gia Long băng hà, do đó toàn bộ quá trình đào sông (kênh) Vĩnh Tế gần như hoàn toàn nằm trong giai đoạn trị vì của vua Minh Mạng. Tuy nhiên khi vua Minh Mạng cho đúc Cửu đỉnh (1835 - 1837) thì nhà vua lại cho khắc "Vĩnh Tế hà" lên Cao đỉnh - chiếc đỉnh tượng trưng vị thế của vua Gia Long, vì muốn tôn vinh công đức của vua cha.
Trong lịch sử phong kiến, hoàng đế Trung Quốc Chu Hậu Chiếu được nhiều người biết đến với một sự việc kỳ lạ. Ông có hơn 100 con trai nhưng không ai trong số họ là con ruột. Chuyện kỳ quái gì đã xảy ra với vị hoàng đế này?
Tất cả các phương tiện giao thông sẽ bị cấm lưu thông qua đường hầm sông Sài Gòn (hầm Thủ Thiêm) trong 5 giờ để phục vụ công tác vận hành hệ thống chữa cháy tự động.
Chia sẻ
Bão số 10, 11, 13 và mưa lũ diễn ra trên diện rộng, gây ra thiệt hại nghiêm trọng đối với lĩnh vực nuôi trồng và khai thác thủy sản, chăn nuôi, trồng trọt tại các tỉnh miền Trung. Trước tình hình đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có hướng dẫn chỉ đạo, hỗ trợ kỹ thuật, cây, con giống... để nhanh chóng khôi phục sản xuất.
Chia sẻ
Chủ trì hội nghị của Quân ủy trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng để Quân đội hoàn thành tốt nhiệm vụ trọng tâm năm 2026, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cần triển khai đồng bộ 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp.
Chia sẻ
Bình luận về tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng Nga không có ý định gây chiến với châu Âu, nhưng sẵn sàng làm như vậy nếu cần thiết, nhà lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov tuyên bố ông sẽ không xem nhẹ những ai quyết định phát động chiến tranh.
Chia sẻ
Một con rùa màu vàng kềnh càng bò trên đường, một người Nghệ An tình cờ bắt được mang nộp công an. Phát hiện con rùa có mai màu vàng đang bò trên đường, ông Trương Văn Ân ở xã Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An mang đến công an giao nộp. Con động vật hoang dã này sau đó được xác định là rùa hộp trán vàng miền Bắc thuộc nhóm IB.
Chia sẻ
Đây là kiểu trồng rau trên đất phù sa sông La ở Hà Tĩnh, rưới nước ẩm tốt um, nhổ đến đâu cầm tiền liền tay đến đó. Nhờ ứng dụng cây trồng phù hợp, quản lý quy trình canh tác theo hướng hữu cơ, những ruộng rau sạch, an toàn ở xã Đức Thọ (Hà Tĩnh) góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
Chia sẻ
Tại SEA Games 33, VĐV bóng chuyền Lê Thanh Thuý và Lê Minh Thuận (karate) vinh dự được giao trọng trách cầm cờ cho đoàn Thể thao Việt Nam.
Chia sẻ
Các nhà đầu tư phản ánh gặp khó khăn bởi quy định khống chế chiều cao công trình tối đa 9 tầng tại các trục đường chính. Trước thực tế này, Hiệp hội Doanh nghiệp Cần Thơ đề xuất lãnh đạo UBND thành phố chỉ đạo rà soát, điều chỉnh quy hoạch theo hướng linh hoạt hơn để khai thác hiệu quả quỹ đất trung tâm.
Chia sẻ
Sáng 4/12, Hội nghị Thành ủy Đà Nẵng lần thứ 2 khai mạc dưới sự chủ trì của Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Lê Ngọc Quang.
Chia sẻ
Tuấn Cảnh - bố ruột của "thần đồng âm nhạc" bé Xuân Mai không ngại tô son đỏ choét, đánh phấn má hồng, mặc trang phục phụ nữ khi diễn hài cùng Thúy Nga.
Chia sẻ
Sở GDĐT Hà Nội vừa ban hành Quyết định hủy kết quả thi, thu hồi và hủy bỏ bằng tốt nghiệp THPT đã cấp đối với thí sinh vi phạm Quy chế thi tốt nghiệp.
Chia sẻ
Clip ghi lại cảnh Trung tá CSGT Nguyễn Việt Anh (Đội cảnh sát giao thông số 7, Phòng cảnh sát giao thông Công an thành phố Hà Nội) dũng cảm ngăn chặn hai đối tượng xăm trổ hành hung người dân trên đường 70 (phường Hà Đông) đang gây "bão" mạng xã hội với hơn 3,6 triệu lượt xem, hàng nghìn bình luận. Chia sẻ với Dân Việt, vị trung tá không giấu được sự bất ngờ trước sự lan tỏa này, đồng thời gửi lời cảm ơn phóng viên đã kịp thời ghi lại khoảnh khắc để làm bằng chứng xử lý các đối tượng
Chia sẻ
Sau khi tái xuất và đá trọn vẹn 90 phút, cùng CLB CAHN hoà chủ nhà Buriram United 1-1, Đoàn Văn Hậu đã có những chia sẻ đáng chú ý trên trang facebook cá nhân. Hậu vệ 26 tuổi này khẳng định mình chưa bao giờ có ý định bỏ cuộc và thật vui vì đã trở lại.
Chia sẻ
Nếu tài sản của Nga bị tịch thu như một phần của "khoản vay bồi thường" cho Ukraine, các nước EU có thể mất ít nhất 190 tỷ đô la đầu tư vào nền kinh tế Nga, RIA Novosti tính toán dựa trên dữ liệu từ các cơ quan thống kê quốc gia.
Chia sẻ
Cánh đồng trồng "cây làm giàu" ở nơi này của Thanh Hóa bị vàng lá, thối gốc hàng loạt, dân đang lo lắm. Hàng chục hecta dứa ở nhiều xã thuộc tỉnh Thanh Hóa bỗng dưng chết dần, trong đó nhiều diện tích dứa đang chuẩn bị thu hoạch khiến người dân nơi đây bất an.
Chia sẻ
Khởi nghĩa Bạch Liên giáo (1796-1804) là sự kiện nổi dậy vũ trang của giáo đồ Bạch Liên giáo ở các tỉnh Tứ Xuyên, Thiểm Tây, Hà Nam và Hồ Bắc, chống lại chính quyền nhà Thanh cuối đời Càn Long – đầu Gia Khánh. Và người đứng đầu dẫn dắt cuộc khởi nghĩa Bạch Liên giáo, lại là một… nữ nhân tuổi đôi mươi tên Vương Thông Nhi.
Chia sẻ
Hàng loạt thương hiệu phở nổi tiếng cả nước như phở Hương Bình, phở Phú Gia, phở Sâm Ngọc Linh, phở Minh, phở Tàu Bay, phở Thìn Bờ Hồ, phở H'Mong Hà Giang, phở Nhớ Phố Núi… sẽ quy tụ tại Ngày của Phở diễn ra tại TP.HCM.
Chia sẻ
Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã chỉnh lý, bổ sung chính sách cụ thể và khả thi để hỗ trợ báo chí như ưu đãi mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp 10%; cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm báo chí phải thỏa thuận với cơ quan báo chí.
Chia sẻ
Đoàn Văn Hậu đã có màn tái xuất sân cỏ vô cùng ấn tượng khi chơi trọn vẹn trận đấu trong màu áo CLB CAHN ở cuộc đọ sức gặp Buriram United tại Shopee Cup 2025/2026.
Chia sẻ
Một nhóm gây ra nhiều vụ cướp giật tài sản ở phường Tân Khánh và Tân Đông Hiệp, TP.HCM vào ban đêm, trên đoạn đường vắng vừa bị cảnh sát bắt giữ.
Chia sẻ
Sáng 4/12, Cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề thông tin về những chính sách mới liên quan thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và quy định tại Thông tư 51/2025/TT-BTC về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Những thay đổi được đánh giá vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, vừa tăng cường kỷ cương quản lý thuế.
Chia sẻ
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong giao dịch tài chính dành cho các du khách tới Việt Nam du lịch, công tác, từ đó thu hút lượng lớn khách nước ngoài đến Việt Nam, gia tăng sự kết nối giao lưu thương mại, du lịch giữa các nước, Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) liên kết với các ngân hàng, trong đó có BVBank triển khai dịch vụ thanh toán xuyên biên giới qua mã QR và mã VIETQRGlobal được lựa chọn là tên gọi chính thức để du khách quốc tế khi đến Việt Nam dễ dàng nhận biết được các điểm chấp nhận thanh toán qua mã QR.
Chia sẻ
Chỉ sau 72 giờ mở bán vào tháng 8/2025, The Privé đã “sold out” 1.027 sản phẩm giai đoạn 1. Tiếp tục sức nóng với giai đoạn 2, The Privé cho ra mắt bộ đôi Tháp 10 & 11 - lựa chọn an cư lý tưởng ngay trung tâm TP.HCM.
Chia sẻ
Theo chuyên gia, nếu so sánh với một số quốc gia có GDP bình quân cao hơn Việt Nam, chính sách thuế mới được đề xuất chưa hỗ trợ cho người kinh doanh nuôi dưỡng nguồn thu.
Chia sẻ
Kinh tế Đà Nẵng năm 2025 có nhiều điểm sáng, dự báo 2026 là năm bản lề của chu kỳ tăng trưởng, thông tin vừa được đưa ra tại Hội nghị Thành uỷ Đà Nẵng đưa ra sáng nay.
Chia sẻ
Lấy cảm hứng từ vẻ đẹp đa phong cách của người phụ nữ hiện đại, TrenD by DOJI mang đến những thiết kế trẻ trung, thời thượng và dễ ứng dụng, phù hợp với mọi bối cảnh cho những cô nàng đa sắc.
Chia sẻ
Danh hài Tấn Beo hồi phục sức khỏe sau thời gian điều trị đột quỵ, suy thận, tích cực dưỡng bệnh và được gia đình chăm sóc.
Chia sẻ
Nhiều chung cư ở Hà Nội liên tiếp siết chỗ gửi xe điện vì quá tải và lo ngại cháy nổ. Mới nhất, CT1 Thạch Bàn thông báo dừng nhận xe điện từ 20/12, khiến cư dân buộc phải tìm phương án thay thế.
Chia sẻ
Không chỉ để Buriram United cầm hoà 1-1 ở những phút cuối, CLB CAHN còn chịu tổn thất lực lượng khi Hugo Gomes dính chấn thương khá nặng. Nhiều khả năng trung vệ người Brazil này sẽ phải nghỉ ngơi ít ngày.
Chia sẻ
Loại cá này có thịt vừa béo ngậy vừa giàu protein, vitamin cùng nhiều khoáng chất, được nhiều người ưa thích bởi hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nam Hoa 
