Việt Nam đón sóng FDI mới: Đại bàng toàn cầu tìm “tổ” tại các trung tâm công nghiệp (Bài 4)

LTS: Trong bối cảnh địa chính trị, chuỗi cung ứng toàn cầu và cuộc đua chuyển đổi xanh đang định hình lại dòng chảy vốn đầu tư quốc tế, Việt Nam tiếp tục ghi dấu ấn mạnh mẽ như một điểm đến hàng đầu tại châu Á.

Số liệu mới công bố cho thấy, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký vào Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 21,52 tỷ USD, mức tăng trưởng ấn tượng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, vốn FDI giải ngân cũng đạt 11,72 tỷ USD, tăng 8,1%, phản ánh tiến độ triển khai dự án hiệu quả và môi trường đầu tư ngày càng cải thiện.

Sự tăng tốc này không chỉ là con số, mà là minh chứng rõ ràng cho niềm tin ngày càng lớn của các nhà đầu tư toàn cầu vào triển vọng dài hạn của nền kinh tế Việt Nam.Từ các đại dự án sản xuất chế biến, làn sóng đầu tư vào năng lượng tái tạo, cho đến sự bùng nổ của bất động sản công nghiệp, Việt Nam đang trở thành “tâm điểm” trong chiến lược mở rộng hiện diện ở Đông Nam Á của các tập đoàn đa quốc gia.

Tuyến bài “Việt Nam – điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI trong kỷ nguyên tái cấu trúc” do Dân Việt triển khai sẽ phân tích toàn diện các yếu tố làm nên sức hút đặc biệt của Việt Nam: từ chính sách, nhân lực, hạ tầng đến xu hướng chuyển dịch sản xuất, đầu tư xanh và cải cách thể chế.

Làn sóng FDI mới và sự trỗi dậy của các trung tâm công nghiệp tại Việt Nam

Đầu tháng 4 năm 2025, Tập đoàn Lego chính thức khai trương nhà máy Lego Manufacturing Vietnam tại Khu công nghiệp VSIP III (tỉnh Bình Dương cũ, nay thuộc TP.HCM). Đây là nhà máy thứ sáu trên toàn cầu và là cơ sở sản xuất thứ hai của Lego tại châu Á.

Với tổng vốn đầu tư hơn 1,3 tỷ USD, nhà máy này trở thành dự án FDI lớn nhất tại Bình Dương vào thời điểm đó. Được xây dựng trên diện tích khoảng 44 ha, khu phức hợp bao gồm 5 tòa nhà với tổng diện tích sàn lên tới 150.000 m², gồm khu văn phòng, trung tâm năng lượng, khu vực ép nhựa và đóng gói, kho hàng tự động cùng các công trình phụ trợ.

Ông Niels B. Christiansen – Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn Lego – khẳng định rằng nhà máy tại Việt Nam là một mắt xích chiến lược trong kế hoạch tăng trưởng dài hạn của tập đoàn. Lego cũng đã ký kết hợp tác với VSIP để xây dựng trung tâm năng lượng ứng dụng hệ thống lưu trữ điện bằng pin (BESS), tận dụng năng lượng mặt trời lắp trên mái nhà xưởng.

Trước đó, Tập đoàn Suntory Pepsico cũng đã khởi công xây dựng nhà máy sản xuất lớn nhất và hiện đại nhất châu Á tại Khu công nghiệp Hựu Thạnh, tỉnh Long An cũ (nay là Tây Ninh), với vốn đầu tư hơn 300 triệu USD. Nhà máy có diện tích 20 ha và công suất thiết kế lên tới 800 triệu lít/năm.

Ông Jahanzeb Khan – Tổng Giám đốc Suntory Pepsico Việt Nam – cho biết, đây là dự án đầu tư lớn nhất của tập đoàn tại Việt Nam tính đến nay. Nhà máy sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như sinh khối và năng lượng mặt trời để giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong toàn bộ quá trình sản xuất.

Sự xuất hiện của các tập đoàn lớn như Lego, Suntory Pepsico tại Bình Dương, Long An – hai địa phương vừa sáp nhập vào TP.HCM – được ví như “đại bàng về làm tổ”, đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của vùng công nghiệp phía Nam.

Tại khu vực phía Bắc, các địa phương như Bắc Ninh, Hải Phòng, Thái Nguyên đang nổi lên như những trung tâm công nghiệp năng động với cơ sở hạ tầng được nâng cấp và mô hình khu công nghiệp thế hệ mới. Riêng Phú Thọ, nhờ hiệu ứng sáp nhập từ Vĩnh Phúc, cũng đang gia nhập đường đua thu hút FDI.

Theo báo cáo quý II/2025 của Cushman & Wakefield, tổng nguồn cung đất khu công nghiệp tại Vĩnh Phúc (cũ) đạt khoảng 1.630 ha với tỷ lệ lấp đầy 66%. Đáng chú ý, thị trường nhà xưởng xây sẵn (RBF) đang phát triển mạnh với tổng diện tích tích lũy hơn 636.000 m², tỷ lệ lấp đầy đạt 76%.

Bà Trang Bùi – Tổng Giám đốc Cushman & Wakefield Việt Nam – nhận định: “Việt Nam đang là điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp sản xuất và logistics nhờ vị trí địa lý thuận lợi, chi phí hợp lý và hệ thống hạ tầng đang ngày càng hoàn thiện. Các tỉnh cửa ngõ như Vĩnh Phúc – nay là một phần của Phú Thọ – đang nổi lên như thỏi nam châm hút dòng vốn FDI”.

Vai trò của doanh nghiệp phát triển hạ tầng công nghiệp

Theo các chuyên gia, sự phát triển hạ tầng công nghiệp tại các trung tâm mới nổi gắn liền với vai trò tiên phong của các doanh nghiệp như Becamex, VSIP, Kinh Bắc. Những doanh nghiệp này không chỉ xây dựng khu công nghiệp hiện đại, mà còn chú trọng phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái, thúc đẩy kết nối logistics và vùng kinh tế trọng điểm.

Tại phía Nam, Becamex IDC được xem là “cánh chim đầu đàn” trong đầu tư hạ tầng công nghiệp, góp phần đưa Bình Dương trở thành tỉnh đứng đầu cả nước về cơ cấu giá trị gia tăng ngành công nghiệp. Theo ông Nguyễn Thế Duy – Phó Tổng Giám đốc Becamex IDC – các khu đô thị công nghiệp do tập đoàn phát triển hiện đã thu hút hơn 4.500 doanh nghiệp với tổng vốn FDI lên đến hàng tỷ USD.

Becamex cũng là đơn vị đồng phát triển VSIP, mô hình khu công nghiệp tích hợp, sinh thái, ứng dụng chuyển đổi xanh và tự động hóa – định hướng đang được Chính phủ khuyến khích.

Điểm hấp dẫn của Becamex đối với các nhà đầu tư nước ngoài chính là mô hình khu công nghiệp tích hợp, được phát triển theo hướng khu công nghiệp sinh thái, cộng sinh công nghiệp, ứng dụng chuyển đổi xanh và tự động hóa. Đây cũng là định hướng phát triển công nghiệp mà Chính phủ đã và đang khuyến khích trong thời gian qua.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thế Duy – Phó Tổng giám đốc Becamex IDC, chừng đó vẫn chưa đủ để “các đại bàng” quyết định về làm tổ tại Bình Dương. Do đó, Becamex đã chủ động đầu tư vào các tuyến giao thông huyết mạch phía Bắc TP.HCM như Quốc lộ 13 và tuyến Mỹ Phước – Tân Vạn. Đây là những trục giao thông chiến lược, đóng vai trò kết nối trực tiếp đến sân bay Long Thành và cảng Cái Mép. Bên cạnh đó, tập đoàn còn tập trung phát triển hệ thống kết nối đến cao tốc TP.HCM, vành đai 4 và tiếp tục nâng cấp các tuyến hiện hữu để tạo nên mạng lưới lưu thông liền mạch giữa sản xuất – phân phối – xuất khẩu.

Trong bối cảnh hậu sáp nhập, khi Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu đã trở thành một phần của TP.HCM, ông Duy cho biết Becamex đang đẩy mạnh hoàn thiện hạ tầng và đặc biệt ưu tiên việc kết nối liên vùng để nâng tầm phát triển công nghiệp, tiếp tục thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài.

“Chúng tôi đang xây dựng đề án giao thông đường sắt kết nối khu vực phía Bắc Bình Dương (cũ) với cảng Cái Mép và sân bay Long Thành. Tuyến đường sắt này sẽ đóng vai trò là trục xương sống trong kết nối giao thông giữa các khu công nghiệp với hệ thống cảng biển, sân bay – đúng theo xu thế phát triển công nghiệp hiện đại. Vai trò của hệ thống logistics ngày càng trở nên thiết yếu, và đây là yếu tố mà các nhà đầu tư đặc biệt quan tâm”, ông Duy chia sẻ, đồng thời khẳng định đó cũng chính là bài học kinh nghiệm then chốt giúp Becamex đưa Bình Dương trở thành điểm sáng trên bản đồ thu hút FDI trong thời gian qua.

Xu hướng vốn FDI mới và thách thức đặt ra

Trong bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư ngày càng gay gắt, Việt Nam đang thúc đẩy xây dựng hệ sinh thái công nghiệp thông minh, xanh và hiện đại. Các tập đoàn như Intel, Amkor, Hana Micron, NVIDIA, CT Group đã chọn Việt Nam làm cứ điểm cho trung tâm dữ liệu, AI và đặc biệt là ngành bán dẫn – lĩnh vực được xác định là then chốt trong chiến lược phát triển quốc gia.

Tuy nhiên, nhiều thách thức vẫn tồn tại. Giá thuê đất khu công nghiệp tăng mạnh (15–20% từ năm 2023), chi phí logistics cao (16–17% GDP, so với 8% tại Singapore và 11% tại Nhật Bản), cùng thủ tục hành chính phức tạp đang ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư.

Luật Đất đai 2024 được kỳ vọng sẽ cải thiện tính minh bạch trong định giá đất, nhưng cũng có thể làm chậm bổ sung nguồn cung đất công nghiệp trong ngắn hạn do quy trình đấu giá chặt chẽ hơn.

Bên cạnh đó, chi phí logistics – yếu tố quyết định trong chiến lược dịch chuyển chuỗi cung ứng – vẫn đang là điểm nghẽn. Các dự án hạ tầng trọng điểm như sân bay Long Thành, cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu, đường sắt kết nối Cái Mép – Long Thành… được kỳ vọng sẽ giảm áp lực này trong thời gian tới.

Trong bối cảnh hậu sáp nhập, doanh nghiệp mong muốn chính quyền địa phương cải thiện chất lượng dịch vụ công: thiết lập cơ chế “một cửa”, đường dây nóng hỗ trợ FDI, và đặc biệt là đơn giản hóa thủ tục đầu tư – nhằm tận dụng hiệu quả làn sóng dịch chuyển đầu tư toàn cầu đang hướng về Việt Nam.

(còn tiếp)

×