Vĩnh Hoàn của bà Trương Thị Lệ Khanh đang đối mặt rủi ro gì?

Bà Trương Thị Lệ Khanh, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Vĩnh Hoàn. 

Vĩnh Hoàn của “Nữ hoàng cá tra” Trương Thị Lệ Khanh lên-xuống cùng thị trường Hoa Kỳ

Bên cạnh mức thuế chống bán phá giá được Bộ Thương mại Hoa Kỳ áp dụng đối với các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu thuỷ sản vào thị trường này, ngành chế biến và xuất khẩu cá tra Việt Nam trong những năm gần đây thường gặp khó khăn bởi Đạo luật Farm Bill của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ ra đời vào năm 2014.

Theo đạo luật này, các doanh nghiệp Việt Nam muốn xuất khẩu cá tra chế biến vào thị trường Hoa Kỳ phải đảm bảo 3 tiêu chí gồm: có hệ thống pháp luật kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm, cơ quan thẩm quyền; có năng lực thực thi pháp luật; trong toàn bộ quá trình chuỗi sản xuất từ con giống, ao nuôi, vận chuyển, sơ chế, chế biến, xuất khẩu phải bảo đảm điều kiện vệ sinh, an toàn thực phẩm do Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ yêu cầu.

Trong số 13 doanh nghiệp Việt Nam đang chế biến và xuất khẩu cá tra sang thị trường Hoa Kỳ, chỉ có 2 doanh nghiệp là Công ty CP Vĩnh Hoàn và Công ty Biển Đông có thể đáp ứng các tiêu chí của Đạo luật Farm Bill. Nhờ vậy, 2 doanh nghiệp này có thể xuất khẩu cá tra Việt Nam vượt vào thị trường Hoa Kỳ với mức thuế chống bán phá giá bằng 0%. Còn 11 doanh nghiệp khác luôn phải gửi hồ sơ đề nghị Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ xem xét với mức thuế thấp nhất khi tiến vào thị trường này.

Tỷ suất lợi nhuận gộp và tỷ suất lợi nhuận ròng của Vĩnh Hoàn đã trải qua 2 quý sụt giảm liên tiếp.

Tuy nhiên, sau khoảng thời dài hưởng lợi nhờ thị trường Hoa Kỳ, trong những quý kinh doanh gần đây, Vĩnh Hoàn của “nữ hoàng cá tra” Trương Thị Lệ Khanh đã chịu khá nhiều tác động từ thị trường này.

Theo đó, với doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế (LNST) của Vĩnh Hoàn trong quý III/2019 đã giảm đáng kể trên cả cơ sở hàng năm và hàng quý. Cụ thể, doanh thu thuần quý III/2019 giảm 25% so với cùng kỳ năm 2018, xuống còn 1.882 tỷ đồng. Còn LNST giảm tới 58,3% so với cùng kỳ, chỉ còn 254 tỷ đồng.

Sau 9 tháng đầu năm 2019, doanh thu thuần và LNST của Vĩnh Hoàn đạt 5.699 tỷ đồng và 981 tỷ đồng, hoàn thành 57% và 78% kế hoạch năm.

Rõ ràng, tác động kép từ giá bán trung bình giảm và đơn đặt hàng thấp đã dẫn đến sự sụt giảm về doanh thu và lợi nhuận của Vĩnh Hoàn trong thời gian qua. Theo SSI Research, dù Vĩnh Hoàn không tiết lộ giá bán, song tính toán dựa trên dữ liệu từ NOAA Fisheries cho thấy giá xuất khẩu trung bình của cá tra Việt Nam vào Mỹ giảm 20% so với cùng kỳ năm 2018, xuống còn 3,62 USD/kg trong tháng 7 và tháng 8/2019. Giá bán trung bình giảm, cùng với lượng đơn đặt hàng thấp trong trong suốt quý III/2019 đã khiến doanh thu và lợi nhuận ròng của Vĩnh Hoàn đều ở mức thấp.

Giá xuất khẩu sang Hoa Kỳ  giảm cũng khiến tỷ suất lợi nhuận gộp và tỷ suất lợi nhuận ròng của Vĩnh Hoàn đã trải qua 2 quý sụt giảm liên tiếp, lần lượt xuống mức 19,7% và 13,5% trong quý III/2019.

“Chúng tôi ước tính giá trị xuất khẩu của VHC sẽ tạo đáy trong quý III và bắt đầu tăng từ quý IV do các đơn hàng trong tháng 10 cho thấy dấu hiệu phục hồi”, SSI Research cho biết.

Rủi ro từ POR15 đang chờ đợi Vĩnh Hoàn

Chia sẻ về triển vọng phát triển của Công ty CP Vĩnh Hoàn, SSI Research nhận định, giá trị xuất khẩu của doanh nghiệp có thể cải thiện kể từ quý IV/2019 và tăng trong năm 2020 do vấn đề thừa cung đã được giải quyết.

Theo đó, giá nguyên liệu cá tra đã chạm mức thấp nhất 3 năm vào tháng 7 ở mức 19.500 - 20.000 đồng/kg và ổn định ở mức đó trong suốt 3 tháng, nhiều nông dân bị thua lỗ và phải giảm quy mô vùng nuôi. Do đó, ước tính thặng dư nguồn cung sẽ giảm dần và giá nguyên liệu sẽ tăng nhẹ vào cuối năm 2019.

Giá cá tra ở thị trường Hoa Kỳ đã rẻ hơn cá rô phi tính từ quý II/2019.

Ngoài ra, cá rô phi Trung Quốc - một trong những sản phẩm thay thế cho cá tra Việt Nam, cũng có tình trạng tương tự, trong đó giá thấp cũng khiến nông dân Trung Quốc không muốn thả nuôi mới.

Theo SSI Research, nông dân đã bắt đầu thu nhỏ quy mô vùng nuôi cá tra kể từ tháng 5 hoặc tháng 6/2019, thời điểm giá nguyên liệu cá tra đang trên đà giảm mạnh. Do các hoạt động nuôi trồng thường kéo dài trong 8 tháng, nên nguồn cung cá tra và cá rô phi sẽ giảm đáng kể, bắt đầu từ nửa cuối quý I/2020.

Bên cạnh đó, giá cá tra đã rẻ hơn cá rô phi ở thị trường Hoa Kỳ tính từ quý II/2019, khi cá rô phi Trung Quốc bị nâng thuế nhập khẩu lên 25% do chiến tranh thương mại Hoa Kỳ -Trung.

"Chúng tôi kỳ vọng với mức giá này, cá tra Việt Nam sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với khách hàng Hoa Kỳ , giúp giá bán trung bình dần hồi phục. Hoa Kỳ  vẫn là thị trường xuất khẩu chính của Vĩnh Hoàn, chiếm khoảng 59% kim ngạch xuất khẩu trong suốt 6 tháng đầu năm 2019", SSI Research nhận định.

Doanh nghiệp cá tra Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chí của Đạo luật Farm Bill của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ.

Song cũng tại thị trường Hoa Kỳ, một rủi ro cạnh tranh khác đang chờ đợi bà Trương Thị Lệ Khanh và các cộng sự tại Vĩnh Hoàn.

Theo quyết định sơ bộ của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 (POR15) cho giai đoạn từ ngày 1/8/2017 đến ngày 31/7/2018 đối với sản phẩm cá tra, cá basa của Việt Nam, Công ty CP Vĩnh Hoàn, Công ty Biển Đông sẽ tiếp được áp dụng mức thuế suất là 0 USD/kg. Ngoài ra, 2 doanh nghiệp khác sẽ được xem xét áp dụng mức thuế suất 0 USD/kg là Công ty CP Thủy sản Nha Trang và Công ty CP Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ.

Dù kết phải đợi tới tháng 2/2020, kết quả cuối cùng của POR15 mới được công bố. Song theo SSI Research, dù hoạt động xuất khẩu cá tra của Công ty CP Thủy sản Nha Trang và Công ty CP Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ vào thị trường Hoa Kỳ những năm gần đây không đáng kể. Nhưng không loại trừ khả năng những công ty này có thể nhanh chóng tăng quy mô và công suất sản xuất để cạnh tranh với Vĩnh Hoàn tại thị trường Hoa Kỳ trong tương lai, khi chính thức được miễn thuế chống bán phá giá.