Vụ cháy tòa tháp cao nhất của Sài Gòn xưa: Hết bị nghi can nhờ giỏi leo dừa!

Chị là một trong 20 nghi can có liên quan đến vụ cháy, nhưng đến khi thực nghiệm hiện trường, cơ quan điều tra mới tin rằng chị không hề liên can.

Một biểu tượng thành tro

Lúc 18 giờ ngày 14.10.1989, tòa nhà của Tổng công ty xuất nhập khẩu Imexco phát cháy từ tầng 2, lan lên 10 tầng trên. Tài sản trong tòa nhà bị thiêu rụi hoàn toàn, nhưng không thiệt hại về người, dù lúc cháy, chị Nguyễn Thị An (30 tuổi, nhân viên tạp vụ) là người duy nhất còn kẹt ở lầu 4.

Tòa nhà Imexco được xây từ năm 1974, cao 12 tầng và 1 tầng hầm, ở số 8 Nguyễn Huệ, là tòa nhà cao nhất ở TP. Hồ Chí Minh cho đến khi nó cháy. Mặt tiền của tòa nhà được che bởi các tấm bê tông vỉ ong (chống nắng và mưa tạt) đã cản trở nước chữa cháy phun vào.

Hơn nữa, xe cứu hỏa bấy giờ có thang cao nhất chỉ 36m (ngang tầng 8), lại không có mặt nạ chống khí độc, quần áo chống cháy, nên dù có 46 xe chữa cháy và 2 tàu chữa cháy, nhưng 450 cán bộ, chiến sĩ chữa cháy phải vô cùng vất vả.

Sau 4 giờ dập lửa tầm thấp, toán cảm tử 5 người mới chạy xuyên qua ngọn lửa ở lầu 3, đến cầu thang cuối dãy nhà, trèo lên tầng 12, dùng 150m³ nước trong bể chứa trên sân thượng đổ xuống, nhưng chỉ được 40 phút thì hết nước. Song song đó, cảnh sát phòng cháy phải trèo lên sân thượng 2 tòa nhà kế bên (Công ty Roussel và Công ty Trisimex) và tòa nhà phía sau (khách sạn Cửu Long) để phun nước vào các ô cửa của Imexco.

15 giờ hôm sau, đám cháy được dập tắt, hiện trường bị lửa và nước làm xáo trộn hoàn toàn, gây khó khăn cho công tác khám nghiệm và giám định khoa học kỹ thuật. Cơ quan điều tra tổ chức thực nghiệm cháy của các hóa chất cellula-D, cellula-GX, vinafor AC3 thu lượm được tại tầng 2, trong Phòng xuất nhập khẩu 2. Với 18 bản kết luận giám định về các chi tiết cụ thể, cơ quan điều tra đã khởi tố 20 bị can có dấu hiệu liên quan đến vụ án.

Imexco là tổng công ty xuất nhập khẩu đạt kim ngạch nhập khẩu cao nhất nước lúc bấy giờ: 500 triệu USD/năm, do ông Nguyễn Văn Hoàng (Bảy Hoàng) làm tổng giám đốc, là biểu tượng của nền ngoại thương năng động ở TP.HCM trong thời kỳ đổi mới, bỗng chốc trở thành tro, nên vụ án được xem là đặc biệt nghiêm trọng.

Thoát khỏi đám cháy như diễn xiếc

Lúc bấy giờ, thời gian làm việc 6 ngày/tuần. Hôm cháy là tối thứ bảy, mà chiều hôm đó Phòng tài vụ Imexco phát lương tạm ứng tháng 10, nên tất cả nhân viên được về sớm. Ông Bảy Hoàng đi công tác Vũng Tàu, giao cho ông phó tổng giám đốc và phòng xuất nhập khẩu 2 ở lại tiếp đoàn doanh nhân của Anh tại lầu 3. Sau 17 giờ, cuộc tiếp khách kết thúc, mọi người ra về, chỉ còn chị Nguyễn Thị An (30 tuổi, nhân viên tạp vụ) ở lại dọn dẹp.

Đám cháy phát lửa ở tầng 2, lúc chị An đang ở tầng 4. Các bảo vệ ở tầng trệt khai với công an rằng, Chị An không chạy xuống từ cầu thang trong tòa nhà. Dù bên ngoài không có cầu thang thoát hiểm như thiết kế cao ốc bây giờ, nhưng họ thấy chị An từ ngoài đường Nguyễn Huệ đi bộ vào tầng hầm lấy xe ra về. Bảo vệ đang bấn loạn không hỏi chị An thoát xuống bằng cách nào? Mấy hôm sau, với một chân được bó bột, chị An đã khai trong biên bản hỏi cung:

Tại sao chị ra khỏi được đám cháy?

- Đoàn khách về 10 phút, thì tôi dọn, rửa ly tách, giặt khăn trải bàn xong, bấm khóa phòng họp, tắt đèn trong toilet, đi cầu thang bộ từ tầng 4 xuống tầng 3, thì bị khói đen xốc lên. Tôi quay trở lên tầng 4, lấy chìa khóa mở phòng đầu tư, để chạy ra ban công tầng 4.

Sau đó chị làm gì?

- Đứng một hồi ngộp thở, tôi nhìn thấy ban công lầu 3 nhô ra rộng hơn lầu 4, nên tôi bám vào thành lan can lầu 4, đu nhảy xuống ban công lầu 3, chạy tới gần nóc tòa nhà Roussel bên cạnh. Tôi trèo qua lan can lầu 3, bám vào hàng rào bằng lưới B.40, rồi đu qua nóc nhà Roussel. Tôi chạy dọc theo mái nhà, phát hiện ống máng xối bắt từ mái nhà xuống tầng 1 (bằng gốm), tôi liền ôm ống máng xối tuột xuống lầu 1. Có một thang tre dựng sẵn từ dưới đất lên lầu 1, tôi theo đó trèo xuống và đi ra đường Nguyễn Huệ, thấy xe chữa cháy vừa đến. Một chân bị đau, tôi đi cà nhắc xuống hầm lấy xe ra, rồi đi qua phía bên kia đường…

Sau nhiều lần thẩm vấn, Chị An đều khai một mực như vậy, nhưng phải đợi 2 tháng sau, để chân chị được tháo bột, thì cơ quan điều tra mới dám cho chị thực nghiệm hiện trường.

Chị An bị tạm giam đến khi chân lành lặn. Vào một đêm, cơ quan điều tra đưa chị An tới trụ sở Imexco. Để đề phòng tai nạn có thể xảy ra, cơ quan điều tra yêu cầu một xe cứu thương đậu sẵn trên đường Nguyễn Huệ. Ở ban công tầng 3, có 2 cán bộ điều tra đứng phòng hờ sợ chị An từ tầng 4 nhảy xuống té. Nhưng mọi người không ngờ, chị An đã thao tác một cách hoàn hảo, từ lúc trèo qua lan can tầng 4, đu người nhảy xuống ban công tầng 3 (chiều cao hơn 3m), bám hàng rào B.40 đu qua nóc nhà Roussel, chạy trên mái nhà Roussel, bám ống thoát nước tụt xuống.

Điều tra viên trực tiếp thẩm vấn chị An ngạc nhiên: “Sao chị leo trèo, nhảy xuống y như xiếc vậy?”. Chị An nói: “Có gì đâu, từ lúc còn nhỏ cho đến khi tôi vào làm ở Imexco, tôi đã làm nghề trèo hái trái dừa mướn mà”. Điều tra viên này mới sực nhớ lý lịch của chị: “Trần Thị An, sinh ra tại Cai Lậy – xứ dừa của Tiền Giang, trước làm nghề hái dừa, sau làm tạp vụ Imexco….”. Hôm sau, chị nhận được quyết định đình chỉ điều tra bị can.…