Vũ khí và chiến thuật cải tiến của Nga thách thức cuộc tấn công của Ukraine

Cuộc phản công của Ukraine đã bắt đầu. Ảnh IT

Các nhà phân tích nói rằng Nga cũng đã học được từ những sai lầm ngớ ngẩn dẫn đến thất bại và cải thiện vũ khí cũng như kỹ năng của mình.

Nga đã xây dựng hệ thống phòng thủ kiên cố dọc theo chiến tuyến dài 1.000 km, cải tiến vũ khí điện tử để giảm bớt lợi thế của Ukraine trong máy bay không người lái chiến đấu và biến những quả bom hạng nặng từ kho vũ khí khổng lồ thời Chiến tranh Lạnh của nước này thành đạn bay dẫn đường chính xác có khả năng tấn công các mục tiêu mà không gây nguy hiểm cho các máy bay chiến đấu của mình.

Chiến thuật thay đổi của Nga cùng với việc tăng quân số và cải tiến vũ khí có thể khiến Ukraine gặp khó khăn trong việc giành được bất kỳ chiến thắng quyết định nhanh chóng nào, có nguy cơ biến nó thành một trận chiến tiêu hao kéo dài.

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Tướng Mark Milley cho biết trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AP ngày 13/6 rằng, mặc dù quân đội Ukraine đã được chuẩn bị kỹ lưỡng nhưng theo thời gian, "đây sẽ là một cuộc chiến kéo dài trong một khoảng thời gian đáng kể".

Tuần trước, sự chú ý đã đổ dồn vào vụ đập Kakhovka ở miền nam Ukraine bị phá hủy mà cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau. Tuy nhiên, cùng lúc đó, quân đội Ukraine đã tiến hành một loạt cuộc tấn công ở một số khu vực của mặt trận mà cho đến nay chỉ đạt được những lợi ích nhỏ trước hệ thống phòng thủ nhiều lớp của Nga.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 10/6 cho biết các hành động phản công và phòng thủ đang được tiến hành chống lại các lực lượng Nga, khẳng định rằng các chỉ huy của ông đang có suy nghĩ "tích cực" về thành công của chiến dịch. Chính quyền Ukraine đã ngừng tuyên bố bắt đầu một cuộc phản công toàn diện.

Trước đó một ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng nói rằng Ukraine đã bắt đầu phản công, nhưng Ukraine đã không đạt được bất kỳ bước tiến nào và chịu tổn thất "đáng kể".

 Richard Barrons, một vị tướng đã nghỉ hưu, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Lực lượng Hỗn hợp của Vương quốc Anh, cho biết quân đội Nga đã xây dựng các tuyến phòng thủ "sách giáo khoa" và điều chỉnh chiến thuật sau cuộc rút lui vội vã khỏi các khu vực rộng lớn ở Kharkov và Kherson vào mùa thu năm ngoái dưới sức nặng của một cuộc tấn công. 

Ông chỉ ra khả năng của Nga đã được cải thiện trong cả việc chống lại và sử dụng máy bay không người lái, đồng thời lưu ý rằng Moscow đã học cách giữ các tài sản quan trọng như trụ sở chỉ huy và kho đạn ngoài tầm bắn của pháo binh.

Ông nói với AP rằng: "Họ đã cải thiện cách họ có thể bắn vào pháo binh và xe tăng của Ukraine khi họ phát hiện ra chúng. Vì vậy, nếu bạn cộng tất cả những điều đó lại với nhau, mọi người đều biết đây sẽ là một cuộc chiến khó khăn hơn so với Kherson hay Kharkov vào mùa thu năm ngoái".

Ông nói thêm rằng: "Mọi người vẫn đang sử dụng hai thành công đó và chúng là những thành công được lấy làm tiêu chuẩn, điều mà tôi nghĩ là không công bằng, vô lý trong các trường hợp".

Theo ông Richard Barrons, Nga đã triển khai thêm quân đội để bảo vệ tiền tuyến dài, mặc dù nhiều người trong số họ có thể được huấn luyện kém.

Khi bắt đầu chiến tranh, các đoàn xe quân sự của Nga trải dài hàng dặm để trở thành miếng mồi ngon dễ dàng cho pháo binh và máy bay không người lái của Ukraine trong một nỗ lực thất bại nhằm chiếm Kiev, điều được coi là một sai lầm lớn.

Các tên lửa của Ukraine sau đó đã đánh chìm tàu tuần dương Moskva của Nga, soái hạm của Hạm đội Biển Đen, giáng một đòn mạnh vào lòng kiêu hãnh của Nga; Tên lửa của Kieb bắn dồn dập các kho đạn dược và sở chỉ huy của Nga và lực lượng Kremlin vội vàng rút lui khỏi các khu vực rộng lớn ở phía đông và phía nam vào mùa thu.

Bất chấp những thất bại đó, Nga đã đào sâu để bảo vệ phần lớn lãnh thổ Ukraine mà họ đã chiếm được sớm trong cuộc chiến. Tháng trước, họ tuyên bố kiểm soát thành phố Bakhmut phía đông sau trận chiến dài nhất và đẫm máu nhất trong cuộc chiến.

Những điểm yếu cơ bản của Nga vẫn còn.

Quân đội Nga tiếp tục sa sút tinh thần, thiếu đạn dược và sự phối hợp giữa các đơn vị vẫn còn kém. Đấu đá nội bộ ác liệt đã nổ ra giữa giới quân sự và nhà thầu quân sự tư nhân Wagner, công ty đã điều hàng chục nghìn lính đánh thuê đến chiến trường để dẫn đầu cuộc chiến giành Bakhmut.

Một yếu tố chính vẫn đang hạn chế khả năng của Nga là quyết định không cho lực lượng không quân tiến sâu vào Ukraine sau khi chịu tổn thất nặng nề trong giai đoạn đầu của cuộc chiến. Nỗ lực đánh bật hệ thống phòng không của Ukraine đã thất bại. Nhờ được cung cấp vũ khí phương Tây, Ukraine giờ đây trở thành một thách thức thậm chí còn ghê gớm hơn đối với máy bay Nga.

Barrons nhấn mạnh điều cần thiết đối với các nhà lãnh đạo quân sự ở Kiev là tiếp tục ngăn chặn các máy bay chiến đấu của đối thủ để "cuộc phản công không diễn ra vào thời điểm lực lượng không quân Nga đột nhiên tìm thấy khả năng và lòng can đảm của mình và tung hoành… khắp Ukraine".

Nhà phân tích quân sự Ukraine Oleh Zhdanov lưu ý rằng Moscow đã duy trì lợi thế về quân số và vũ khí, bất chấp mọi điểm yếu.

Zhdanov cho biết, trong khi Nga ngày càng khai thác kho vũ khí thời Chiến tranh Lạnh của mình, triển khai các xe tăng từ những năm 1950 để bổ sung cho những tổn thất lớn ban đầu, thì những vũ khí cũ như vậy vẫn có thể hoạt động tốt.

"Không quan trọng họ có xe tăng nào, họ có hàng nghìn chiếc", Zhdanov nói với AP, lưu ý rằng Nga đã sử dụng nhiều loại trong số chúng làm vũ khí cố định trong các tuyến phòng thủ của họ, bao gồm cả ở khu vực Zaporizhzhia nơi chúng tỏ ra hiệu quả.

Ông thừa nhận thành công của Nga trong việc tấn công các kho quân sự của Ukraine, dựa vào các đặc vụ và cộng tác viên của Moscow, nhưng cho biết những tổn thất như vậy là "có thể chấp nhận được". Ông cũng cho biết người Nga ngày càng sử dụng máy bay không người lái và chiến tranh điện tử cải tiến để gây nhiễu lực lượng Ukraine.

Ông Zhdanov cho biết Nga đã ngừng sử dụng các nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn mà họ triển khai sớm trong chiến tranh và chuyển sang các đơn vị nhỏ hơn.

Ông nói, mặc dù lực lượng không quân Nga hoạt động với số lượng tương đối nhỏ, nhưng họ đã hiện đại hóa kho bom của mình để biến chúng thành vũ khí lượn đã được chứng minh là hiệu quả. Những quả bom nặng 500 kg được điều chỉnh bằng mô-đun GPS có thể gây sát thương lớn.

"Liên Xô đã sản xuất những quả bom đó với số lượng không thể đếm xuể", Zhdanov nói, đồng thời cho biết thêm rằng người Nga thả tới 50 quả mỗi ngày để "tạo hiệu ứng tâm lý lớn".

Một quả bom như vậy vô tình được thả xuống thành phố Belgorod của Nga gần biên giới với Ukraine hồi tháng 4 đã tạo ra một miệng hố lớn và làm một người bị thương nhẹ.

Các blogger quân sự Nga ca ngợi sức mạnh của bom lượn và khả năng tấn công mục tiêu cách xa tới 70 km. Một cựu phi công quân sự cho biết trên blog của mình rằng công việc đang được tiến hành để biến những quả bom nặng 1.500 kg thành đạn bay.

Những chuyển đổi này cho phép lực lượng không quân Nga tăng cường các cuộc tấn công vào lực lượng Ukraine mà không gây nguy hiểm cho các máy bay chiến đấu của họ.

Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại London tập trung vào các vấn đề quốc phòng và an ninh, đã liệt kê những quả bom lượn này cùng với những cải tiến khác trong vũ khí và chiến thuật của Nga.

"Mặc dù chúng chỉ có độ chính xác hạn chế, nhưng kích thước của những loại đạn này gây ra mối đe dọa nghiêm trọng", RUSI cho biết trong một báo cáo gần đây, đồng thời cho biết thêm Nga đang nỗ lực cải thiện độ chính xác của chúng.

Các kỹ sư Nga đã thể hiện năng lực trong việc xây dựng các công sự dã chiến và các chướng ngại vật phức tạp dọc theo chiến tuyến, bao gồm các chiến hào và hầm chỉ huy được gia cố bằng bê tông, hệ thống dây điện vướng víu, mương, nhím chống tăng hay "răng rồng" và các bãi mìn phức tạp, báo cáo cho biết.

Các tác giả của RUSI cho biết, việc bố trí rộng rãi các loại mìn tinh vi để chống lại xe tăng và bộ binh đặt ra "một thách thức chiến thuật lớn đối với các hoạt động tấn công của Ukraine".

Những cải tiến khác của Nga được ghi nhận trong báo cáo bao gồm khả năng ngụy trang nhiệt tốt hơn cho xe tăng, triển khai pháo nhanh hơn vào nhiều vị trí, bao gồm tích hợp với máy bay không người lái để tránh tổn thất và tấn công pháo binh Ukraine bằng máy bay không người lái bay lơ lửng cho đến khi chúng chiếm được mục tiêu.

Báo cáo của RUSI cho biết, hỏa lực đáp trả như vậy của Nga là "thách thức lớn nhất đối với các hoạt động tấn công của Ukraine".

Các hệ thống tác chiến điện tử cải tiến của Nga đã phá hủy khoảng 10.000 máy bay không người lái của Ukraine mỗi tháng, trong khi chúng cũng có thể chặn và giải mã các thông tin liên lạc chiến thuật của Ukraine trong thời gian thực, báo cáo cho biết thêm.

Họ cũng đã học cách đánh chặn các tên lửa dẫn đường bằng GPS được bắn từ các bệ phóng do phương Tây cung cấp như HIMARS do Mỹ sản xuất, khiến người Nga bối rối và gây ra thiệt hại lớn, báo cáo cho biết.

RUSI cho biết, quân đội Nga "có thể cải thiện và phát triển việc sử dụng các hệ thống quan trọng", nhưng lưu ý rằng họ có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng những điều chỉnh nhanh chóng tương tự của Kiev, điều có thể khiến các đơn vị của Moscow "có khả năng nhanh chóng mất khả năng phối hợp".