Bình luận
0
Trong Việt giám thông khảo tổng luận nhận xét về ông: “Nghệ Tông dẹp yên nạn trong, khôi phục ngôi cũ, có lòng thực kính trời yêu dân có quy mô giữ nước mưu trị, thi lấy người giỏi ở núi Tiên Du, làm tập Dư Hạ ở cung Bảo Hòa định chế độ lễ nghi trong triều, bỏ mệnh lệnh cắt lấy đất bãi, quy mô công liệt rực rỡ đất trời. Song đức cung kiệm có thừa mà tài cương đoán không đủ. Ngoài thì giặc Chiêm lấn bức Kinh kỳ, trong thì nghịch Hồ dòm ngó ngôi báu, cơ nghiệp nhà Trần do đấy mà mất”.
Vua Trần Nghệ Tông-vị vua thứ 8 của vương triều nhà Trần, là vị vua lên ngôi già nhất khi đã ở tuổi 50, cũng tại vị ngắn nhất (1370 - 1372).
Điểm đáng chú ý về Trần Nghệ Tông, có lẽ ở những điềm báo, việc làm tiên đoán trước cho việc ngồi ngai vàng của ông mà sử sách đã chép.
Hoàng tử Trần Phủ (sinh năm Tân Dậu (1321) là con trai thứ ba của vua Trần Minh Tông. Mới ở tuổi thiếu niên, mà thiên tư, dáng dấp của vị thiên tử tương lai đã hiển hiện ở Trần Phủ, cứ xem trong “Nam Ông mộng lục” thì rõ.
Theo đó, năm Phủ tám, chín tuổi theo hầu Thượng hoàng Trần Minh Tông. Lúc ấy, Thượng hoàng đang an tọa trên chiếc giường có trải chiếu trúc, tức cảnh sinh tình, Thượng hoàng bảo Phủ vịnh chiếc chiếu trúc. Tuân lời cha, Phủ xuất khẩu thành thi, rằng:
Hữu vĩ thử quân,/Trung không ngoại kính./Tước nhữ vi nô,/Khủng thương nhân tính,
Nghĩa là: Có người quân tử cao lớn,/Trong thì rỗng mà ngoài thì cứng./Bắt nó dùng làm đày tớ,/Sợ gây tổn thương nhân tính.
Thượng hoàng bất ngờ lắm, thấy con tuổi thơ bé mà ý thơ đã biểu thị cách dùng người của bậc minh quân chứ chẳng tầm thường.
Lại tiếp sau đó, như ghi chép nơi “Đại Việt sử ký toàn thư” khi Trần Phủ 11 tuổi, đang đứng hầu cha ở cung Trùng Quang nghe giảng về đạo lý của kẻ nam tử, ngoài trời mưa to, gió lớn. Thượng hoàng Minh Tông nhìn cảnh ấy, lấy đó làm đề tài về thời tiết, bảo Trần Phủ ứng đối xem sao. Không lâu sau, Phủ đã làm xong, trong đó có câu:
An đắc tráng sĩ lực cái thế,
Khả ngự đại ốc đồi phong
Dịch thơ:
Sao được tráng sĩ sức hơn đời,
Chống đỡ nhà to khi gió mạnh.
Ý thơ chỉ nhà to (quốc gia) lúc gặp gió mạnh (chiến tranh, loạn lạc…), muốn vững vàng được thì cần có tráng sĩ (người đủ tài, đủ đức (tức hoàng đế) để chống đỡ (lãnh đạo) nước nhà vượt qua được những khó khăn đó.
Cảm được khẩu khí trong thơ con rất mạnh, từ đó Thượng hoàng Trần Minh Tông quan tâm nhiều hơn, những mong đào tạo con thành người một mai gánh vác sơn hà.
Thượng hoàng Minh Tông lấy cảnh mưa to làm đề tài cho Trần Phủ làm thơ
Vào năm Mậu Thân (1368), vua Trần Dụ Tông sai sứ sang Trung Hoa khi Chu Nguyên Chương nên nhà Minh. Đáp lại, ngay năm sau, Chu hoàng đế cử Hàn Lâm thị độc học sĩ Trương Dĩ Ninh cùng Điển bạ Ngưu Lượng đem sắc phong sang cùng với một quả ấn, nũm ấn đúc hình con lạc đà mạ vàng cho vua Trần Dụ Tông.
Hiềm nỗi đúng lúc đó Trần Dụ Tông băng hà, Dương Nhật Lễ đã được lập lên làm vua mới.
Nhật Lễ vốn không thuộc máu mủ nhà Trần, mà bởi ngày trước người phường hát Dương Khương diễn tích Tây vương mẫu dâng quả đào, vợ y đóng vai Tây vương mẫu.
Cung Túc vương Nguyên Dục cảm sắc đẹp của nàng lấy làm vợ, khi ấy nàng đang có mang con của Dương Khương, rồi sinh ra Nhật Lễ.
Nguyên Dục nhận làm con mình. Vua Trần Dụ Tông lúc nhỏ vì chữa chết đuối mà liệt dương, trước khi mất để di chiếu cho Nhật Lễ nối ngôi. Nhưng Dương Nhật Lễ dâm dật, chăm sự chơi bời, hay bày ra các trò tạp kỹ, lại lấy theo họ Dương có ý muốn diệt tôn thất nhà Trần.
Lại nói, sứ Minh sang vấn an vua Trần Dụ Tông mà người đã khuất mặt, nên Ngưu Lượng làm bài Đường luật viếng cố đế nước Nam.
Học sĩ Trương Dĩ Ninh vì không quen khí hậu nên bị ốm rồi chết, chỉ còn Ngưu Lượng trở về nước. Hữu tướng quốc Cung Định vương Trần Phủ đương là một trọng thần, cũng là bố vợ vua họ Dương nên có làm bài thơ tiễn Ngưu Lượng, được “Toàn thư” chép lại:
An Nam tể tướng bất năng thi,
Không bá trà âu tống khách quỳ,
Viên tản sơn thanh, Lô thủy bích,
Tùy phong trực nhập ngũ vân phi.
Dịch thơ:
An Nam tể tướng chẳng thơ hay,
Chỉ có bình trà tiễn khách đây.
Viên tản non xanh, Lô nước biếc,
Xin bay theo gió tới năm mây.
Theo “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” chép thì vị Điển bạ họ Ngưu nghe xong bài thơ, đã cảm kích mà rằng: “- Lời thơ của tướng quốc thật tao nhã, ý vị mà lại có đủ cả non xanh, nước biếc tiêu biểu cho An Nam quốc. Thật lòng kính phục! Kính phục!” Rồi lại tiếp lời: “- Tôi lưu lại ở đây cũng đã vài tuần trăng. Cứ trông nhân tình thế thái hiện nay, cơ nghiệp họ Trần rồi một mai đây, không phải vai ngài gánh vác thì chẳng còn ai vào đây nữa”.
Và quả thật, lời của Ngưu Lượng về sau ứng đúng vào vận vua của Cung Định vương.
Thượng hoàng Minh Tông lấy cảnh mưa to làm đề tài cho Trần Phủ làm thơ
Vì Dương Nhật Lễ không xứng ngôi vua, lại có ý hại tôn thất nhà Trần, nên đêm 20 tháng 9 năm Canh Tuất (1370), Thái tể Nguyên Trác cùng con là Nguyên Tiết và hai người con của công chúa Thiên Ninh (con gái vua Minh Tông) đem những người họ hàng tôn thất nhà Trần vào trong Đại Nội, định giết Nhật Lễ để giành lại ngai vàng cho dòng họ, nhưng Nhật Lễ trốn thoát.
Sau đó, Dương Nhật Lễ chia người đi bắt 18 người chủ mưu, nguyên Trác, Nguyên Tiết đều bị hại.
Bởi sự biến Nguyên Trác, Nguyên Tiết, tháng 10 năm ấy, Cung Định vương Phủ sợ vạ lây đến mình nên đã trốn ra trấn Đà Giang, ngầm hẹn ước cùng với các em mình là Chương Túc quốc thượng hầu Trần Nguyên Đán, Cung Tuyên vương Kính, Thiên Ninh công chúa Ngọc Tha cùng hội quân tại sông Đại Lại (tức sông Lèn là chi lưu của sông Mã), phủ Thanh Hóa để dấy quân lật đổ Nhật Lễ.
Trước khi xuất cung, Trần Phủ làm một bài Đường luật để lại cho em mình là Cung Tuyên Vương Kính (vua Trần Duệ Tông sau này) với ý dặn dò. Thơ rằng:
Ngôi cả gièm nhiều ở lại chi?
Một mình vượt núi đến man di.
Bảy lăng ngoảnh lại châu tuôn ứa,
Muôn dặm lòng đau tóc bạc đi.
Trừ Vũ cho yên Đường xã tắc,
An Lưu lại thấy Hán uy nghi.
Minh Tông sự nghiệp ngươi lên nhớ,
Thu phục thần kinh nhất định về.
Lạ lùng làm sao bởi bài thơ được làm trước khi chính biến lật đổ Dương Nhật Lễ được thực hiện, nên dân gian xem đó như một lời sấm truyền, dự báo sự lên ngôi sau này của Cung Định vương Trần Phủ. Nhất là ở câu cuối đã khẳng định “chắc như đinh đóng cột” ở câu cuối của bài thơ: “Thu phục thần kinh nhất định về”.
Lời dự báo ấy, sau vận đúng vào thực tế, “Việt sử cương mục tiết yếu” cho biết, ngày 13 tháng 11, quan quân nhà Trần do Trần Phủ lãnh đạo đã từ sông Đại Lại đến phủ Kiến Hưng (thời Lê tên là phủ Nghĩa Hưng. Nay là đất các huyện Vụ Bản, Nghĩa Hưng và Ý Yên, tỉnh Nam Định). Lúc ấy Nhật Lễ đang ở đây.
Hồ Nguyên Trừng ghi lại trong “Nam Ông mộng lục” cho biết, lão tướng Nguyễn Ngô Lang đã bắt Nhật Lễ tự tay viết chiếu thoái vị.
Sau đó Dương Nhật Lễ bị giáng xuống làm Hôn Đức Công. Đoàn quân chính biến kéo về Thăng Long, giành lại ngôi báu cho nhà Trần và Trần Phủ lên làm vua. Những dự báo ngai vàng của Trần Phủ, đến lúc này trở thành sự thực, như “Đại Nam quốc sử diễn ca” ghi:
“Nghệ Tông dòng dõi thiên hoàng,
Đà giang lánh dấu, liệu đường khuất thân.
Tiềm mưu với kẻ tôn thần,
Đem về xã tắc nhà Trần thuở xưa”.
Xuất hiện với tạo hình táo bạo trong đêm diễn tại Singapore, Lisa tiếp tục trở thành tâm điểm tranh luận khi trang phục cắt xẻ gợi cảm.
Chia sẻ
Gần 20 năm gắn bó với sự nghiệp "trồng người" tại vùng cao biên giới, cô giáo Lê Thị Hằng, Trường Mầm non Cốc Mỳ, xã Trịnh Tường, tỉnh Lào Cai đã nỗ lực không ngừng nghỉ, đặc biệt là việc tiên phong ứng dụng công nghệ thông tin, AI vào giảng dạy, tạo nên những tiết học sinh động, giúp các em nhỏ đồng bào dân tộc thiểu số tăng cường Tiếng Việt và tự tin với hành trang mới.
Chia sẻ
Tin bão mới nhất hôm nay từ Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, bão số 15 KOTO vẫn mạnh cấp 9-10, giật cấp 13. Dự báo bão số 15 sẽ ảnh hưởng mạnh đến khu vực vùng biển các tỉnh từ Gia Lai đến Khánh Hoà.
Chia sẻ
Ngày 29/11, Công an phường Gia Viên (TP Hải Phòng) cho biết, đơn vị vừa bắt giữ 1 đối tượng người nước ngoài để điều tra về hành vị đập vỡ kính hàng loạt ô tô trộm cắp tài sản trong đêm.
Chia sẻ
Tổng Lãnh sự quán Anh tại TP.HCM tổ chức sự kiện đặc biệt "Tinh hoa Anh quốc" tại thành phố vào tối 28/11, quy tụ bảy thương hiệu Anh hàng đầu trong các lĩnh vực ô tô, nước hoa, thời trang, tài chính và công nghệ đang hiện diện tại thị trường Việt Nam.
Chia sẻ
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh phong trào thi đua giai đoạn tới sẽ phát huy vai trò của đại biểu với tinh thần sẵn sàng cống hiến, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám chịu trách nhiệm, đặt lợi ích chung lên trên hết và thực sự là người đại diện trung thành cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân.
Chia sẻ
Hoạt động diễn tập song phương giữa Quân đội Việt Nam và Quân đội Ấn Độ về Gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc năm 2025 (VINBAX 2025), trong đó nổi bật là phần trình diễn tích hợp trên thực địa với ba tình huống quan trọng: Rà phá bom mìn, giải tán đám đông và cứu hộ thảm họa động đất...
Chia sẻ
Thời tiết TP.HCM đang se lạnh do ảnh hưởng bão số 15. UBND TP.HCM đã chỉ đạo các sở, ngành và địa phương tổ chức trực ban nghiêm túc 24/24 giờ, đồng thời rà soát và sẵn sàng huy động mọi phương tiện, vật tư để ứng phó với diễn biến xấu nhất do bão gây ra.
Chia sẻ
Những ngày qua, nhiều đơn vị trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức các phiên chợ 0 đồng, gian hàng 0 đồng nhằm chia sẻ những bó rau, nước mắm, dầu ăn,...cho bà con vùng lũ.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực đã phải nhập viện khi bị sốt 1 tuần liền, người mệt mỏi, mất hết sức sống... Anh nhận ra bấy lâu đã sống ẩu với bản thân.
Chia sẻ
2 đứa trẻ 5 tuổi rủ nhau chơi ở hồ nước sâu khoảng 1 mét ở sau nhà, một lúc sau, một bé nghi rơi xuống hồ nước, dù được cứu đưa đi bệnh viện nhưng nạn nhân đã tử vong.
Chia sẻ
Thị trường chứng khoán khép lại tuần 24/11 - 28/11 trong sắc xanh hứng khởi, với VN-Index tăng 36,06 điểm lên 1.690,99 điểm và thanh khoản cải thiện. Dù vậy, khối ngoại vẫn duy trì lực bán ròng mạnh mẽ, trái ngược xu hướng mua ròng mạnh của khối tự doanh.
Chia sẻ
UBND tỉnh Gia Lai vừa chính thức trao giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP Arque Degi, mở đường cho doanh nghiệp này triển khai ba dự án quy mô lớn thuộc quần thể nghỉ dưỡng cao cấp tại khu vực Đề Gi - Vũng Bồi.
Chia sẻ
Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul nhận trách nhiệm về những sai sót trong xử lý khủng hoảng lũ lụt ở miền Nam, đồng thời gửi lời xin lỗi tới người dân bị ảnh hưởng bởi thiệt hại.
Chia sẻ
Trước diễn biến phức tạp của Bão số 15 (Koto) trên thềm lục địa phía Nam, cán bộ, chiến sĩ các Nhà giàn DK1 đang ngày đêm chạy đua với thời gian, triển khai nhiều biện pháp phòng, chống bão để bảo đảm an toàn công trình và duy trì ổn định nhiệm vụ trong điều kiện thời tiết biến động nhanh, khó lường.
Chia sẻ
Tháng 11/2025, TP.HCM ghi nhận nhiều hình thức buôn lậu, gian lận thương mại với thủ đoạn ngày càng tinh vi, nhất là trên thương mại điện tử và tuyến biển. Các lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra, xử lý hàng nghìn vụ vi phạm, thu ngân sách hơn 562 tỷ đồng.
Chia sẻ
Nằm sâu 60m dưới rừng rậm Jutland, boongke hạt nhân tối mật của Đan Mạch từng được xây dựng để bảo vệ chính phủ và cả Nữ hoàng trong kịch bản tận thế. Suốt nửa thế kỷ bị che giấu hoàn toàn khỏi thế giới bên ngoài, công trình ngầm này nay mở cửa và hé lộ những bí mật khiến bất kỳ ai đặt chân xuống cũng có cảm giác bước vào một “vũ trụ song song”.
Chia sẻ
Đã hơn 3 năm từ khi “thần đèn” Nguyễn Văn Cư tiến hành khảo sát, việc di dời biệt thự Pháp cổ tại 26 Lê Lợi, TP. Huế vẫn chưa được thực hiện.
Chia sẻ
Cựu nhân viên kỹ thuật của Viettel rủ người quen, bạn bè góp tiền đầu tư lắp mạng cho một doanh nghiệp, hứa trả lãi cao nhưng thực tế không có hoạt động này. Qua đây, bị cáo chiếm đoạt hơn 12 tỷ đồng của 7 người.
Chia sẻ
Xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La đang giảm nghèo hay, tăng thu nhập cho nông dân nhờ du lịch cộng đồng, trải nghiệm suối khoáng nóng, mùa hoa sơn tra hút khách, tạo sinh kế bền vững, góp phần giảm nghèo.
Chia sẻ
Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 chính thức khai mạc ngày 29/11 tại Trung tâm Hội nghị Triển lãm Bình Dương, với sự tham dự của gần 500 đại biểu đại diện trí thức, tôn giáo, dân tộc, doanh nhân, lực lượng vũ trang và các tầng lớp nhân dân.
Chia sẻ
UBND TP.HCM vừa ban hành quyết định về việc thành lập Hội đồng đánh giá lựa chọn chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp trên địa bàn TP.HCM mới, gồm Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã hợp nhất vào từ tháng 7 vừa qua.
Chia sẻ
Tối 28/11, tại Quảng trường 26/3 (phường Hà Giang 1, tỉnh Tuyên Quang), đã diễn ra lễ khai mạc "Không gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng tiêu biểu và Không gian thưởng trà Shan tuyết". Sự kiện mang đến cho du khách cơ hội trải nghiệm những sản phẩm OCOP tiêu biểu và tinh hoa trà Shan tuyết cổ thụ.
Chia sẻ
Tối 27/11, Quảng trường 26/3 (phường Hà Giang, tỉnh Tuyên Quang) trở thành tâm điểm chú ý khi Lễ khai mạc “Không gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP, sản phẩm đặc trưng tiêu biểu và Không gian thưởng trà Shan Tuyết” chính thức diễn ra.
Chia sẻ
TP.HCM vừa báo cáo kết quả thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng về chống ô nhiễm môi trường, cho thấy thành phố đã đạt được những bước tiến lớn trong chuyển đổi phương tiện xanh và phát triển giao thông công cộng khối lượng lớn. Taxi điện chiếm đến 71% tổng số xe, và tuyến Metro số 1 đã vận hành hiệu quả, thu hút hơn 15 triệu lượt khách.
Chia sẻ
Kết luận 205 mở ra cơ chế đột phá để thu hút nhân tài, nhưng thách thức lớn nằm ở khâu thực thi. Làm sao bảo đảm cam kết, ràng buộc, giám sát đủ chặt, tránh lợi dụng chính sách và dám mạnh dạn tuyển đúng người?
Chia sẻ
Nghệ sĩ Nhân dân Ái Liên, Nghệ sĩ Ưu tú Thanh Hương đều có hai cô con gái nổi danh trong làng nhạc Việt bởi cả thanh và sắc.
Chia sẻ
Chuyển đổi số đang là chìa khóa, giúp người dân xã Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn thuận lợi trong canh tác nông nghiệp, bán hàng, kiến tạo một môi trường sống thông minh, đảm bảo an ninh trật tự… góp phần vào thành công trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu
Chia sẻ
Xã Pa Tần (Lai Châu), một xã biên giới vừa được sắp xếp lại từ các địa bàn cũ (gồm các xã Nậm Ban, Trung Chải của huyện Nậm Nhùn và xã Pa Tần của huyện Sìn Hồ) đang có một cuộc chuyển mình mạnh mẽ, những ngôi nhà tạm, nhà dột nát đang được các cấp chính quyền địa phương huy động các nguồn lực để sửa chữa, xây mới cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, gia đình chính sách, giúp họ an cư, yên tâm lao động sản xuất và góp phần bảo vệ biên giới.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đông Sơn 
