Web 3.0 sẽ đưa nhân loại đến mạng internet bình đẳng, cởi mở hơn?

Web 3.0, một thuật ngữ chắc nhiều người cũng nghe nhiều về nó thông qua mạng xã hội hay các trang tin điện tử. Nhìn chung nó là giai đoạn phát triển mới của internet. Những tác động thực tế của nó hứa hẹn sẽ mang lại nhiều trải nhiệm cao cấp, bao gồm cả những thay đổi khiến cuộc sống của chúng ta dễ dàng có những trải nghiệm khác biệt, tân tiến, tự chủ hơn rất nhiều.

Web 3.0 (Semantic Web) là thế hệ thứ 3 của công nghệ internet nhằm tạo ra các trang web và các ứng dụng web thông minh. được tạo ra với mục đích trở thành một mạng Internet tự chủ, thông minh và cởi mở hơn. Trên Semantic Web, máy móc sẽ xử lý nội dung giống con người.

Mục tiêu cuối cùng của Web 3.0 là tạo ra các trang web thông minh, kết nối vạn vật và hòa nhập hơn. Web 3.0 không có một định nghĩa cụ thể. Phải mất hơn mười năm để chuyển từ web gốc Web 1.0 sang Web 2.0 và dự kiến gia đoạn chuyển tiếp này sẽ mất nhiều thời gian nữa mới thể hiện rõ rệt.

Tuy nhiên, một số công nghệ khiến người dùng xác định Web 3.0 hiện đang được phát triển dần. Thiết bị gia dụng thông minh sử dụng mạng không dây và Internet of Things ( IoT ) là ví dụ về cách Web 3.0 đã tác động đến công nghệ ở những bước sơ khai đầu tiên.

Nói một cách khác, Web 3.0 là phiên bản thứ ba được đề xuất của internet được hứa hẹn sẽ kích hoạt toàn bộ các tính năng, mà phổ biến nhất là có thể phân quyền kiểm soát nội dung internet. Giống như blockchain đã làm được một thời gian, Web 3.0 đang dần tạo ra khá nhiều sự khuấy động khiến nhiều người phải vò đầu bứt tai để tìm hiểu xem định nghĩa tiềm năng thực sự của nó là gì.

Như đúng tên của nó, đã có hai phiên bản của thế hệ internet tồn tại. Mọi thứ bắt nguồn từ Web 1.0, giai đoạn mà nhà cung cấp thông tin tĩnh nơi mọi người đọc các trang web nhưng hiếm khi tương tác, điển hình là sự xuất hiện của các công ty như Yahoo, eBay và Amazon.

Cho đến vào buổi bình minh của thế kỷ 21, Web 1.0 đã nhường chỗ cho Web 2.0 — một thế hệ internet năng động hơn, có thể chỉnh sửa, hướng tới người dùng nhiều hơn. Web 2.0 bao gồm các mạng xã hội và tương tác với người dùng, Nhiều người trong chúng ta đã từng đăng ký các tài khoản mạng xã hội và blog để đưa nội dung của riêng mình lên web với số lượng lớn. Thế hệ internet này còn được xác định bởi mạng xã hội và nội dung do người dùng tạo trên các trang như Facebook và YouTube. Vì thế, có thể nhận định rằng Web 3.0 sẽ thay đổi từ cách các trang web được tạo ra và cách mọi người tương tác với chúng.

Giờ đây, chuẩn bị bước vào giai đoạn bình minh của Web 3.0, mọi người định nghĩa nó theo một vài cách khác nhau, nhưng cốt lõi của nó là ý tưởng về sự phân quyền kiểm soát dữ liệu. Nghĩa là thay vì Google, Apple, Microsoft, Amazon và Facebook (hiện tại là Meta ) tích trữ mọi thứ, Web3 được cho là sẽ trở nên dân chủ hóa hơn trong cách bảo vệ, kiểm soát dữ liệu.

Web 3.0 đang được quảng bá rầm rộ vì những người dùng cùng các cơ quan quản lý tỏ ra phẫn nộ khi chỉ có một số tập đoàn lớn sở hữu hầu hết các trang web và họ muốn có một cách để lấy lại sức mạnh bằng cách thâu tóm dữ liệu người dùng, rồi sau đó dẫn đến các sự cố rò rỉ, mua bán dữ liệu người dùng quy mô lớn hay dùng dữ liệu người dùng để thiết kế các thuật toán vận hành để độc quyền thị trường cạnh tranh không công bằng. Điều này để lại hai mặt, một mặt là hệ lụy hậu quả, nhưng mặt khác cũng giúp các công ty công nghệ mới nhanh chóng kêu gọi để tạo ra một thế hệ internet mới được xây dựng trên blockchain, hy vọng sẽ khiến những người sáng tạo nội dung trở thành chủ sở hữu độc quyền của nội dung của họ và cho phép họ kiếm tiền từ nội dung đó, và cả người tiêu dùng có thể tự chủ với dữ liệu của mình khi duyệt web.

Ở một khía cạnh nào đó, chìa khóa của sự phân quyền này là công nghệ blockchain, công nghệ này tạo ra các sổ cái hồ sơ có thể nhìn thấy công khai và có thể xác minh được, có thể được truy cập bởi bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu. Blockchain đã làm nền tảng cho Bitcoin và các loại tiền điện tử khác, cũng như một số công nghệ mới ra đời và nó đan xen chặt chẽ vào tầm nhìn tương lai của mọi thứ mà Web 3.0 hứa hẹn. Ý tưởng là mọi thứ bạn làm, từ mua sắm đến truyền thông xã hội, đều được xử lý thông qua các quy trình an toàn với cả quyền riêng tư và tính minh bạch được đảm bảo nhiều hơn.

Những thay đổi lớn do Internet mang lại đã được cả thế giới công nhận. Kể từ khi Internet ra đời, một số người đã đề xuất thế hệ tiếp theo của Internet và các khái niệm Web 3.0 khác nhau tiếp tục ra đời, nhưng không đạt được sự đồng thuận nào của Quốc hội Hoa Kỳ trước các cuộc thảo luận. Trước đây, Quốc hội Hoa Kỳ cũng đã tổ chức nhiều phiên điều trần về nền tảng này, nhưng hầu hết họ đều tỏ thái độ hoài nghi. 

Nhưng lần này thì khác, trong năm 2021, Quốc hội Hoa Kỳ đang rất tích cực đón nhận phiên bản Web 3.0 này, dù tiềm năng về phiên bản này chưa được xác định đầy đủ, nhưng động thái này cho thấy họ đã nhận ra rằng, nó sẽ mang lại lợi ích kinh tế to lớn cho Hoa Kỳ. Kỷ nguyên mới của công nghệ cuối cùng đang dần đến, và nó sẽ rất khác so với trước đây.

Trong tương lai, tác động của Web 3.0 đối với công nghệ, tài chính, thị trường và chính sách sẽ trở nên mạnh mẽ hơn và nó sẽ mở rộng sang nhiều lĩnh vực bao gồm luật pháp, văn hóa và nghệ thuật, và công nghệ bao gồm an ninh mạng, phần mềm, phần cứng, ứng dụng, ảo thực tế, v.v. Mức độ của sự thay đổi này sẽ vượt xa tác động cũng như khả năng của Web 2.0. Trên thực tế, Vương quốc Anh cũng đưa ra quan điểm tương tự vào tháng 6 năm 2021, cho rằng Web 3.0 là cuộc cải cách hệ thống kinh tế lớn nhất ở Vương quốc Anh trong 10 năm tới, và nó là một cuộc cải cách do công nghệ mang lại.

Chung quy lại, hiện nay quan điểm về Web 3.0 ngày càng rõ ràng hơn, lợi ích kinh tế là điều hiển nhiên, và sự phát triển của khoa học công nghệ cũng là có thật. Các chuyên gia quốc tế cũng nhận định, khi Web 2.0 đã tạo ra một số tỷ phú bao gồm Mark Zuckerberg của Facebook, Jeff Bezos của Amazon và Jack Dorsey của Twitter, Web 3.0 sẽ là một cơ hội khác cho một thế giới mới của các công ty khởi nghiệp công nghệ tìm đường và muốn dẫn đầu sự phát triển kỹ thuật số.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên chương trình Chain Store Age, Samir Desai, giám đốc kỹ thuật số và công nghệ của Abercrombie & Fitch cho biết: "Không gian Web 3.0 thực sự còn non trẻ, nhưng đang trên đà phát triển; Web 3.0 đang thu thập đủ động lực để có thể trở thành kỷ nguyên công nghệ mới sẽ thống trị trong những năm tới".