Xây nhà trọ giải quyết chỗ ở cho công nhân nhưng doanh nghiệp phải “núp bóng"

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa kiến nghị đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Bộ Xây dựng hàng loạt giải pháp gỡ vướng cho việc đầu tư nhà trọ công nhân, lao động thuê ở tại TP.HCM.

Theo HoREA, dân số thành phố hiện vào khoảng 13 triệu người. Dù muốn hay không thành phố vẫn phải bảo đảm an sinh xã hội, trong đó có vấn đề nhà ở cho toàn bộ dân số bao gồm người nhập cư, công nhân nhập cư. 

Tuy nhiên, nhiều chính sách phát triển phân khúc này đang gặp khó khiến việc đảm bảo chất lượng xây dựng nhà trọ và các tiện ích, dịch vụ phục vụ công nhân, người lao động chưa đảm bảo.

Chủ nhà trọ chưa được ưu đãi để "cải tạo môi trường sống"

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho hay, hiện TP có 17 khu công nghiệp, khu chế xuất với khoảng 285.000 công nhân, lao động. Trong đó, chưa bao gồm nhiều doanh nghiệp nằm ngoài khu công nghiệp nhưng có quy mô rất lớn. Chẳng hạn, Công ty Giày PouYuen (tại phường Tân Tạo, quận Bình Tân) hiện có trên 50.000 công nhân, lúc cao điểm có đến hơn 80.000 công nhân, trong đó có khoảng 80% lao động nhập cư đang có nhu cầu phòng trọ.

Thành phố hiện có khoảng 60.470 khu nhà trọ do các hộ gia đình, cá nhân đầu tư kinh doanh với khoảng 560.000 phòng trọ cho thuê, giải quyết được chỗ ở cho khoảng 1,4 triệu công nhân, lao động (chưa bao gồm các hộ gia đình dành một vài phòng cho thuê). 

Theo khảo sát của Liên đoàn Lao động TP.HCM, chi phí thuê phòng trọ hàng tháng khoảng trên dưới 1,5 triệu đồng, chiếm tới 25-30% thu nhập của người lao động. Hiện có khoảng 60% người lao động có nhu cầu thuê ở trong thời gian 10-15 năm, có tích lũy chút vốn rồi sau đó trở về quê. 

"Điều này đặt ra yêu cầu cần phải phát triển nhiều nhà ở xã hội (NOXH) cho thuê trong những năm sắp tới và hỗ trợ cho các chủ nhà trọ", ông Châu nhận định.

Nhưng, Luật Nhà ở 2014 và Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) chưa quy định chính sách "hỗ trợ cải thiện nhà ở" về tín dụng, về thuế đối với các hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng, sửa chữa, cải tạo, nâng cấp các khu nhà trọ cho công nhân, lao động thuê ở.

Đặc biệt, Nghị quyết số 43/2022/QH13 của Quốc hội và Nghị định 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất đối với doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh với gói 40.000 tỷ đồng hỗ trợ giảm 2%/năm lãi suất vay tín dụng cho chủ đầu tư dự án NOXH, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ, hoặc Quyết định 08/2022/QĐ-TTg quy định hỗ trợ tiền thuê nhà cho công nhân lao động tối đa 3 tháng.

Tuy nhiên, các chính sách trên cũng chưa áp dụng cho các hộ gia đình, cá nhân là chủ các khu nhà trọ.

"Do vậy, rất cần thiết bổ sung đối tượng là "hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng các khu nhà trọ cho công nhân, lao động thuê ở" được Nhà nước "hỗ trợ cải thiện nhà ở" tùy theo nguồn lực ngân sách và điều kiện cụ thể của địa phương vào Điều 108, Điều 109 Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định cơ chế, chính sách hỗ trợ hộ gia đình, cá nhân tự xây dựng hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở", Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu đề xuất.

Kiến nghị cho doanh nghiệp đầu tư nhà trọ

Ngoài kiến nghị các giải pháp gỡ khó cho chủ nhà trọ, HoREA cũng đề xuất cho phép doanh nghiệp bất động sản được tham gia đầu tư nhà trọ để đảm bảo chất lượng xây dựng khu nhà trọ và các tiện ích, dịch vụ phục vụ công nhân, người lao động tốt hơn.

Theo ông Lê Hoàng Châu, thời gian qua, doanh nghiệp kinh doanh nhà trọ phải "núp" dưới danh nghĩa cá nhân người chủ doanh nghiệp.

Ví dụ: Khu nhà trọ gồm 2 tòa nhà 5 tầng rất khang trang với 285 phòng trọ, mỗi phòng có diện tích 19m² dành cho 2 người thuê ở (không tính trẻ nhỏ) với giá thuê khoảng 1,5 triệu đồng/tháng tại thị trấn An Lạc, quận Bình Tân. Đây thực chất là do Công ty TNHH Lê Thành đầu tư xây dựng, kinh doanh và trực tiếp quản lý vận hành, nhưng phải "núp" dưới danh nghĩa cá nhân ông Lê Hữu Nghĩa là chủ của Công ty Lê Thành đứng tên dự án này. 

Khu nhà trọ này có phòng sinh hoạt chung, phương tiện nghe nhìn và được Công ty Lê Thành quản lý vận hành, thực hiện đầy đủ đăng ký tạm trú, tạm vắng nên bảo đảm an ninh trật tự, nhất là đã phòng chống dịch Covid-19 hiệu quả. 

Nhưng, ông Lê Hữu Nghĩa cũng như các chủ nhà trọ khác chưa được hưởng bất kỳ chính sách hỗ trợ nào của Nhà nước và phải nộp thuế khoán là 7%/doanh thu.

Do vậy, rất cần thiết bổ sung vào Chương VI Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) cho phép các doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh khu nhà trọ cho công nhân, người lao động thuê ở theo quy định của Chính phủ và đề nghị Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét có các chính sách hỗ trợ về thuế, về tín dụng ưu đãi.

"Cho doanh nghiệp bất động sản đầu tư nhà trọ cũng tạo áp lực cạnh tranh lành mạnh buộc các hộ gia đình, cá nhân đang sở hữu các khu nhà trọ phải đảm bảo chất lượng công trình và tăng các tiện ích, dịch vụ phục vụ người thuê tốt hơn và cũng phù hợp với định hướng khuyến khích việc chuyển đổi các hộ kinh doanh cá thể lên thành doanh nghiệp", ông Châu khẳng định.